جواد احسانی مقدم کارشناس امور فرهنگی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان آمل است و با او درباره چگونگی قرار گرفتن آمل در فهرست نهایی، برنامه‌هایی که انجام شده، دستگاه‌های همکار، ظرفیت‌های فرهنگی شهرستان و مواردی از این دست، گفت و گو کردیم.
-آمل چگونه در فهرست نهایی «پایتخت کتاب» قرار گرفت؟
در دوره‌های پیشین برگزاری پایتخت کتاب، شرکت کرده بودیم و با توجه به تجربیات گذشته، توانستیم به دستاوردهایی در حوزه تحول در گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی دست یابیم. پایلوت برنامه‌های ما حول محور برنامه‌های فرهنگی و هنری بود که در سطح شهرستان انجام می‌شد. یکی از مواردی که باعث گسترش این فعالیت‌ها شد برگزاری منظم جلسه ماهانه ستاد ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در آمل بود این نشست‌ها را در فرمانداری آمل با حضور روسای کتابخانه عمومی، آموزش و پرورش، کانون و دیگر نهادهای مرتبط، تشکیل جلسه می‌دادیم. قدمت کهن شهرستان آمل، به لحاظ وجود چهره‌های علمی و فرهنگی، مفاخر، شاعران و نویسندگان، بستری برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی بود.
-آمل از چه ظرفیت‌های فرهنگی برخوردار است؟
در شهر آمل پنج کتابخانه عمومی فعال است و حدود 70 هزار جلد کتاب، در دسترش شهروندان قرار دارد، فعالیت 52 موسسه فرهنگی هنری، فعالیت پنج انجمن هنری، فعالیت چهار انجمن فرهنگی ادبی، داشتن 148 واحد چاپخانه، 140 کانون تبلیغاتی، 52 آموزشگاه آزاد هنری، سه آموزشگاه سینمایی، فعالیت سه نشریه محلی، برخورداری از 21 واحد کتابفروشی، 6 واحد دکه مطبوعاتی و 130 واحد کانون‌های فرهنگی مساجد، بستر مناسبی برای گسترش فرهنگ مطالعه است. علاوه بر این در 6 شهر آمل هم کتابخانه‌های عمومی فعال وجود دارد و به دلیل پراکنش جمعیت، با اقبال بسیاری زیادی برای از جانب فرهنگ عمومی برای حضور در کتابخانه‌ها مواجه هستیم و به همین دلیل برنامه‌های متنوع فرهنگی بسیاری را برگزار می‌کنیم.
-درباره این برنامه‌های فرهنگی توضیح دهید.
46 برنامه شاخص پایتخت کتاب را در کتابخانه‌های سطح شهرستان آمل برگزار کردیم که بسیار متنوع بودند. رونمایی از کتاب، یکی از اقدامات برای گسترش فرهنگ کتاب است و در این زمینه برنامه‌های متعددی برگزار شده است، برگزاری مناسبتی نمایشگاه کتاب هم از دیگر برنامه‌هایی است که به اشاعه فرهنگ مطالعه کمک می‌کند که در این زمینه هم در طول سال نمایشگاه‌های متعددی برگزار می‌شود.
برگزاری نشست‌های کتابخوان، نشست‌های مشاوره‌ای مادران خانه‌دار برای حوزه ترویج کتاب و کتابخوانی و تربیت فرزندان، نشست کتابخوان دانشجویی، جشن امضای کتاب، رونمایی از فصلنامه ویژه مد و لباس هم بخشی دیگر از برنامه‌های فرهنگی است که برگزار کردیم.
-با دانشگاه‌ها هم برای گسترش فرهنگ کتابخوانی، ارتباط دارید؟
یکی از مراکزی که برای گسترش فرهنگ مطالعه، تمرکز داریم دانشگاه‌ها هستند، آمل دارای 15 دانشگاه و 2 حوزه علمیه است، پیش از شیوع کرونا، ارتباط تنگاتنگی با دانشگاه‌ها و مدرسه‌ها با برگزاری جام باشگاه‌های کتابخوانی داشتیم که به ویژه از سوی مدرسه‌ها با استقبال پرشوری همراه بود.
پیش از شیوع کرونا 66 جام باشگاه کتابخوانی فعال بود، در دور نخست برگزاری جام باشگاه‌های کتابخوانی 31 گروه و در دور دوم هم 65 گروه فعال بودند. قدردانی از اعضای کتابخوان کافه کتاب مدرسه شاهد که در جام باشگاه‌های کتاب برنامه‌های متنوعی داشتند از دیگر برنامه‌ها بود. سفالگری با موضوع کتاب، وقایع‌نگاری با رویکرد دهه فجر در مدارس، اجرای پیک امید در سطح مدارس روستایی با هدف معرفی کتاب هم بخش دیگری از فعالیت‌ها در سطح مدارس است.
-مهدهای کودک چطور؟
مهدهای کودک از دیگر مراکزی هستند که فعالیت متمرکز گسترش فرهنگ کتابخانه را پیگیری می‌کنیم و در این زمینه، به دلیل تشویق خانواده‌ها در خوانش و ترویج فرهنگ کتابخوانی، مهدکودک برتر در سطح کشور هم داشتیم. معتقدیم برای گسترش و توسعه رویکرد کتابخوانی باید فرهنگ‌سازی را از گروه سنی نونهال آغاز کنیم. پویش «کالسکه کتاب» در یکی از مهدهای کودک آمل اجرا شد و کودکان با کالسه در سطح شهر برای شهروندان کتاب می‌خواندند، در نظر داریم این طرح را با چند مهدکودک دیگر اجرا کنیم.
نمایشنامه «یار مهربان» در مهدهای کودک و مدرسه‌ها اجرا می‌شد به این ترتیب که کودکان و نوجوانان، کتاب را مطالعه کرده و به اجرای نمایش می‌پرداختند.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در حوزه کار کتاب برنامه‌های متنوعی دارد از برگزاری روز جهانی کودک گرفته تا مسابقه کتابخوانی، کاروان کتاب و مواردی از این دست.
برگزاری نشست‌های شناخت زیست محیطی با هدف پدافند غیرعامل که در راستای دوستی با طبیعت و شناخت محیط زیست برای کودکان برگزار شد.
-در حوزه گسترش فرهنگ مطالعه در خانواده و به ویژه برای بانوان چه برنامه‌هایی اجرا کردید؟
افتتاح کافه کتاب ویژه بانوان در آمل برای نخستین بار در مازندران از دیگر اتفاقات ویژه در حوزه کتاب بود. برگزاری کارگاه آموزشی ویژه خانواده‌ها با عنوان «چگونه کتاب بخوانیم» در این راستا انجام شد معتقدیم خانواده و کودکان می‌توانند یکدیگر را به مطالعه کتاب، ترقیب کنند. در پویش «من کتاب می‌خوانم» به شهروندان و در پویش «یار مهربان» به کودکان در مهدهای کودک، کتاب هدیه دادیم.
-با توجه به فعالیت 130کانون فرهنگی مساجد در آمل، چه بهره‌برداری در زمینه گسترش فرهنگ مطالعه می‌توان از این مراکز انجام داد؟
کانون فرهنگی هنری سجادیه از کانون‌های فعال در سطح شهرستان است، با توجه به فعالیت 130 کانون فرهنگی هنری مساجد، یکی از برنامه‌هایی که رویکرد خوبی می‌تواند در زمینه کتاب داشته باشد جمع‌خوانی در مساجد است.
-شهرداری آمل چه همکاری در زمینه گسترش فرهنگ مطالعه دارد؟
نامگذاری معابر عمومی به نام مفاخر و نصب المان فرهنگی به نام «کتاب» در سطح شهر بخشی از اقدامات شهرداری آمل است. یکی از اقداماتی که شهرداری آمل در راستای افزایش فرهنگ مطالعه انجام داد هدیه کتاب در مقابل بازیافت زباله بود، شهرداری به جای پرداختن وجه نقد و یا دیگر هدایا، به شهروندان کتاب هدیه داد.
-چه برنامه‌هایی می‌تواند توجه بیشتری را به سمت کتاب جلب کند؟
از ویژگی‌های مازندران، برگزاری هفته مازندران است که برنامه‌های متنوعی در دل خود دارد و در بخش‌های مختلف به کتاب هم پرداخته می‌شود. اجرای همایش استانی کتابت وحی در آمل و رونمایی از هشت جلد کتاب کتابت شده از قرآن به قلم 110 خوشنویس ممتاز و فوق ممتاز، توجه بسیاری از اهالی فرهنگ را به خود جلب کرد. در راستای ترویج فرهنگ کتابخوانی، برگزاری هفته بزرگداشت کتاب و کتابخوانی را در جلسات شورای فرهنگ عمومی مطرح کردیم تا نگاه‌های بیشتری را نسبت به اشاعه فرهنگ مطالعه، حساس کنیم.
در هفته بزرگداشت کتاب و کتابخوانی از «عبدالله اکبریان» از پیشکسوتان فعال در دکه‌های مطبوعاتی قدردانی کردیم چراکه در آمل، دکه‌های مطبوعاتی علاوه بر روزنامه، کتاب و مجله هم ارائه می‌کنند.
برپایی ایستگاه کتاب در بیمارستان‌ها و اماکن درمانی و امیدواریم را هم با هدف جلب بیشتر به سمت کتاب، راه‌اندازی کردیم.
استاد نصرالله هومند پژوهشگر آملی است که استخراج تقویم نجومی محلی و بومی مازندران و گیلان را با عنوان «گاه‌شمار البرز» پدید آورده است. این گاه‌شمار دقیق‌ترین رصد تاریخی در تاریخ نجوم کشور محسوب می‌شود و به دنبال ثبت آن در تقویم ملی کشور هستیم. بزرگوارانی چون استاد هومند می‌توانند الگوی مناسبی برای فرزندان این سرزمین باشند.
نظر شما