سرویس فرهنگ مقاومت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): کتاب «نقبی بر درس‌ها و دستاوردهای جنگ» یکی از دو عنوانی بود که از سوی داوران بیست و یکمین جایزه کتاب سال دفاع مقدس، در بخش پژوهش‌های سیاسی و تاریخی به عنوان اثر شایسته تقدیر انتخاب شد. این کتاب کاری از محمد درودیان و مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است و بیست‌وچهار گفت‌وگو در موضوعات مرتبط با جنگ تحمیلی را در خود جای می‌دهد. هدف مولف و گروه همکارانش این بوده که تجربیات آن برهه تاریخی، تا حد ممکن به دقت و با جزئیات کامل ثبت و ضبط شوند و از خطر فراموشی یا تحریف مصون بمانند. نگاه‌شان این بوده که درس‌های موجود در این تجربیات، هنوز و همچنان و نیز در آینده، درس‌های معتبر و ارزشمندی هستند و نباید به آن‌ها به عنوان اتفاقی متعلق به گذشته نگاه کرد. چه آنکه قطعاً باز در آینده، ولو به شکلی متفاوت، به کار می‌آیند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به تعبیر خود کتاب، تأکید بر مفهوم درس‌ها و دستاوردهای جنگ با عراق در گفت‌وگو با فرماندهان و مسئولان جنگ، بر پایه این فرض انجام شده که هم‌اکنون رخدادهای سیاسی و نظامی در جنگ با عراق، تاریخمند شده‌است؛ به این معنا که شروع، ادامه و پایان جنگ در یک دوره زمانی، در مکان‌های مختلف و در ابعاد متفاوتی رخ داده و همچنان آثار آن برجای‌مانده و پیامدهای آن جریان دارد. به همین دلیل این‌گونه هدف‌گذاری و طراحی شده که برخی از موضوعات اساسی جنگ، در چارچوب پرسش‌های سیاسی - اقتصادی و نظامی - امنیتی به بحث گذاشته شود تا برخی نتایج آن برای رویارویی با موارد مشابه در آینده قابل بهره‌برداری شود. به عبارت دیگر، باید از آنچه تجربه کردیم و از تاریخی که پشت سر گذاشتیم، درس‌های لازم و ضروری را بیاموزیم.
اما موضوعات اساسی جنگ، چه موضوعاتی‌اند؟ کتاب، فهرستی از آن‌ها را در اختیارمان می‌گذارد که از تهدید و تجاوز دشمن، مدیریت بحران، بازدارندگی، غافلگیری، قدرت دفاعی و تهاجمی، مذاکره و صلح شروع می‌شود و به تخصیص منابع برای جنگ، سازمان‌دهی نیروهای مردمی، ساخت و خرید تسلیحات، انسجام سیاسی و اجتماعی، تجهیزات و پشتیبانی از جنگ، بسیج اجتماعی، فرماندهی در جنگ، تصمیم‌گیری برای جنگ و صلح می‌رسد. همین فهرست نشان می‌دهد که مباحث و صحبت‌های موجود در کتاب، چقدر مهم و جدی و سطح بالا هستند و خواننده قرار است با چگونه روایت‌هایی سروکار داشته باشد.
کتاب «نقبی بر درس‌ها و دستاوردهای جنگ» تلاشی است در جهت هرچه روشن‌تر کردن ابعاد چندگانه جنگ ایران و عراق، و ثبت دیدگاه‌های تخصصی و متفاوت درباره آنچه در آن دوره هشت ساله بر کشور ما گذشت. گفت‌وگوهایی که در این کتاب وجود دارند، همگی به همت خود محمد درودیان انجام شده‌اند و سردار سرلشگر دکتر غلامعلی رشید نیز بر کار پیاده‌سازی و تدوین متن این مصاحبه‌ها نظارت داشته است. مصاحبه‌ها در سه فصل مجزا از یکدیگر، شامل «گفت‌وگو با فرماندهان سپاه»، «گفت‌وگو با فرماندهان ارتش» و «گفت‌وگو با شخصیت‌های غیرنظامی» جمع‌آوری شده‌اند و بسیاری از چهره‌هایی که صحبت‌های‌شان در این کتاب وجود دارد، نام‌های آشنایی برای ما هستند. از میان‌شان می‌شود به محسن رضایی، علی شمخانی، محسن رفیق‌دوست، عزیز جعفری، حسین علایی، حسین حسنی سعدی، حبیب‌الله سیاری، اکبر ترکان، مسعود روغنی زنجانی و محمدجواد ظریف اشاره کرد.
نظر شما