سابقه مصرف چای در ایران، کمتر از دو قرن است. با این حال، برخی معتقدند که پیشینه مصرف چای در ایران به سده دوم میلادی میرسد و برخی از جهانگردان از چایخانههایی سخن گفتهاند که بزرگان و توانگران در آنجا جمع میشدند و چای مینوشیدند. ابوریحان بیرونی در کتاب «الصیدنه» در نیمه اول قرن پنجم، جزئیاتی درباره گیاه چای و استفاده از آن بهعنوان نوشیدنی در تبت و چین آورده است.
کشت چای در ایران، از سال 1314 هجری قمری آغاز شد. در این سال، یکی از رجال آن دوره به نام محمد میرزا کاشفالسلطنه که بهعنوان ژنرال کنسول ایران در هند مأمور به خدمت بود، توانست در بازگشت به ایران، چند بوته چای را با زحمت فراوان وارد ایران کند. او با توجه به مطالعاتی که روی انواع چای و نحوه کشت آنها انجام داده بود، شهر لاهیجان را به دلیل وجود هوای مناسب برای کشت چای انتخاب کرد. مقبره کاشفالسلطنه در لاهیجان امروز بهصورت گنجینه تاریخ چای ایران درآمده است.
کتاب «چای» نوشته علی یارمحمدی، تاریخچه چای در ایران و جهان را معرفی و در ادامه به بیان دانستنیهای مرتبط با چایکاری اعم از مناطق کشت و برگچینی و آبیاری، انواع چای، صنعت چای، اقتصاد چای و فرهنگ چای میپردازد.
تفاوتهای چای سبز و سیاه
«چای جزو اغذیه ذخیره-محرک و معطر است که دارای «آلکالوئید» نباتی یعنی «تئین» است. گرچه چای خاصیت غذایی چندانی ندارد، ولی با اضافه کردن قند به آن، این نقیصه را میتوان برطرف ساخت. چای هم مانند اغلب نباتایی که انواع مختلفی دارند، ترکیباتش برحسب انواع آن متفاوت است و در بدن نیز تأثیرات مختلف دارد. چنانکه تئین چای سبز از چای سیاه کمتر، اما روغن و «تانن» آن زیادتر است. روی این اصل، چای سیاه کمجوهر و کمعطر و ملایمتر بوده و تأثیر تحریکش هم بر روی اعصاب کمتر است، درصورتیکه چای سبز دارای بوی قوی و طعم بسیار تند بوده و تأثیر تحریک آن زیادتر است... طبق بررسیهای چند تن از شیمیدانان مانند مولدر و پلیگوت در خصوص ترکیبات چایهای سبز و سیاه و مقایسه نسبی آن دو نسبت به یکدیگر، چنین نتیجه گرفته شد که چای سبز و سیاه، نه فقط از نظر خواص فیزیکی اختلاف دارند، بلکه از لحاظ زیاد و کم بودن «کافئین» و عناصر دیگر هم فرق دارند.»
یک نوشیدنی با دهها خاصیت درمانی
برگ چای دارای کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، پیگمانهای فلاونیک، بازهای پوریک، تئوفیلین، ویتامین، کلروفیل، تانن و کافئین بوده و سرشار از خواص درمانی درمانی است که در این کتاب به برخی از آنها اشاره میشود.
بهبود سلامت قلب
چای سیاه برای بهبود سلامت قلب بهویژه به دلیل حضور فلاون مفید است. دانشمندان یافتهاند که نوشیدن بیش از 3 فنجان چای روزانه میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را کاهش دهد.
کاهش ریسک دیابت
دانشمندان دریافتهاند که نوشیدن چای میتواند به کاهش خطر دیابت نوع 2 کمک کند تا بدن را نسبت به انسولین حساستر و از اختلال عملکرد سلول بتا جلوگیری کند.
بالا بردن ایمنی بدن
چای سیاه غنی از آنتیاکسیدانها است که به تغذیه رادیکالهای آزاد اکسیژن کمک میکنند. رادیکالهای اکسیژن تمایل دارند، دی ان ای را تغییر دهند و عملکرد سلول عادی را مختل کنند. این میتواند منجر به التهاب و فعالسازی مسیرهای التهابی شود که به نوبه خود میتواند بدن را در حالت استرس قرار دهد. چای سیاه به بیرون ریختن رادیکالهای اکسیژن کمک میکند، در نتیجه به بازیابی سلول و عملکرد بدن کمک میکند و ایمنی را افزایش میدهد.
درمان استرس
ما زندگی پراسترستری نسبت به والدین و اجداد خودمان داریم، بنابراین نیاز به کنترل استرس هر روز ضروریتر میشود. در اینصورت، چه چیزی میتواند بهتر از یک فنجان چای باشد؟ چای میتواند هورمونهای استرس در بدن را کاهش دهد و اعصاب را آرام کند.
کاهش فشار خون
مصرف چای سیاه میتواند به کاهش فشار خون کمک کند. دانشمندان هلند، آلمان، بریتانیا و ایتالیا آزمایشی انجام دادند که در آن یک گروه از مردم یک هفته چای سیاه نوشیدند و فشار آنها بررسی شد. در پایان این آزمایش، تأئید شد شرکتکنندگانی که چای سیاه مصرف میکنند، فشار خون کمتری نسبت به گروه کنترل دارند.
نخستین چاپ کتاب «چای» در 246 صفحه با شمارگان 300 نسخه به بهای 62 هزار تومان از سوی انتشارات یزدا راهی بازار نشر شده است.
نظر شما