به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، چهلوسومین نشست از مجموعهبرنامههای «صد کتاب ماندگار قرن» روز یکشنبه ۲۳ آذر در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار میشود و به بررسی کتاب «شرح زندگانی من» اثر عبدالله مستوفی اختصاص دارد.
در این نشست غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی، و فاطمه قاضیها، پژوهشگر متون تاریخی، دیدگاههای خود را درباره ارزش اسنادی و جایگاه این اثر در تاریخنگاری اجتماعی ایران مطرح میکنند. دبیری برنامه را محبوبه شمشیرگرها، عضو هیئتعلمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، بر عهده دارد.
«شرح زندگانی من» یکی از برجستهترین آثار خاطرهنگاری و تاریخ اجتماعی ایران است؛ اثری سهجلدی که افزون بر روایت زندگی عبدالله مستوفی، تصویری زنده از ساختار اداری، اقتصادی، فرهنگی و مناسبات اجتماعی ایران در اواخر دوره قاجار و آغاز پهلوی ارائه میکند. روایت این کتاب در عین خطی بودن، با تحلیلهای میانمتنی و بازگشتهای تاریخی همراه است و همین امر آن را از یک زندگینامه ساده فراتر برده و به متنی تاریخنگارانه بدل کرده است.
مستوفی، که در سوم آذر ۱۲۵۵ در خانوادهای دیوانی و از نسل مستوفیان قاجار در تهران متولد شد، از کودکی با سازوکار قدرت و نظام اداری کشور آشنا شد و سالها در وزارت مالیه و دستگاه اداری قاجار و سپس دولت پهلوی خدمت کرد. این تجربه طولانی، زمینهساز مشاهدات دقیق او درباره فساد اداری، نابسامانیهای مالی، روابط طبقاتی و تحولات اجتماعی ایران شد؛ مشاهداتی که در «شرح زندگانی من» با نثری روان، تحلیلی و بیتکلف ثبت شده است.
جلد نخست این اثر به تاریخ خاندان مستوفی و ساختار دیوانی قدیم میپردازد؛ جلد دوم به ورود نویسنده به دستگاه اداری و تجربههای او در وزارت مالیه اختصاص دارد؛ و جلد سوم به فروپاشی نظم کهن قاجاری و آغاز دوره پهلوی میپردازد. این مجموعه، از منظر ثبت زندگی روزمره، آداب و آیینها، پوشاک، آموزش، بازار، روابط دولت و مردم و نظام مالیاتی، یکی از معتبرترین نمونههای خودسرگذشتنامهنگاری تاریخی اجتماعی ایران بهشمار میآید.
پژوهشگران، «شرح زندگانی من» را سندی کمنظیر از تاریخ اجتماعی ایران دانستهاند؛ متنی که پیوندی میان تاریخ رسمی و تجربه زیسته مردم برقرار میکند و تصویری روشن از جامعه ایرانی در آستانه دگرگونیهای بزرگ ارائه میدهد. از همین رو، این کتاب هم برای مورخان و جامعهشناسان و هم برای خوانندگان علاقهمند به فرهنگ و زندگی ایرانی، اثری آموزنده و الهامبخش است.
عبدالله مستوفی در ۲۴ آذر ۱۳۲۹ درگذشت و در صحن حضرت عبدالعظیم حسنی در شهرری به خاک سپرده شد؛ نویسندهای که تاریخ ایران را نه از پشت میزهای رسمی، بلکه از دل زندگی مردم روایت کرد و به حافظه اجتماعی کشور عمق و اصالت بخشید.
مجموعه نشستهای «صد کتاب ماندگار قرن» با هدف مرور و تحلیل آثار شاخص تألیفی و پژوهشی معاصر فارسی از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار میشود و تاکنون چهلودو اثر برجسته در این چارچوب بررسی شده است.
کتاب «شرح زندگانی من» یکشنبه ۲۳ آذر ۱۴۰۴ از ساعت ۱۰ تا ۱۲ در تالار فرهنگ مرکز همایشهای بینالمللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار میشود.
نظر شما