به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «لبه پرتگاه» تالیف بثینه شعبان ترجمه رامین حسین آبادیان در انتشارات موسسه ایران به چاپ رسیده است.
این کتاب با تکیه بر اسناد موجود در آرشیو ریاستجمهوری سوریه که تاکنون منتشر نشده است رابطه میان اسد و کیسینجر را به طور ریشهای بررسی میکند. در این میان محتواهای نشستهای دوجانبه میان شخصیتهای مذکور و نیز نامههای رد و بدل شده میان آنها چه از طریق سفیر آمریکا در دمشق و چه از طریق پیامهای دیپلماتیک مورد بررسی قرار میگیرد. افزون بر این از اسناد بسیار مهم دیگر نیز استفاده شده است که به طور ویژه میتوان به محتوای نشستها و جلسات رئیسجمهور اسد با رهبران لبنانی در جریان مراحل اولیه جنگ داخلی لبنان، اشاره کرد. این در حالی است که به اسناد وزارت خارجه آمریکا در رابطه با آن برهه زمانی نیز استناد شده است.
وقتی تاریخ به لبه پرتگاه رسید
بدین ترتیب میتوان اسناد ایالات متحده آمریکا در این زمینه را با استاد سوریه مقایسه کرد. در این زمینه همچنین به اسنادی از تلویزیون رسمی سوریه خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) و وزارت دفاع دست پیدا کردیم کتاب «لبه پرتگاه» برای اولین بار روایتی دقیق و موثق از وقایع و رویدادهای تاریخی پس از جنگ اکتبر در سال ۱۹۷۳ ارائه میدهد و از همین رو، یکی از مهمترین شکافها در زمینه تاریخ خاورمیانه را پوشش میدهد. برای نگارش این کتاب از اسنادی بهرهبرداری شد که بسیاری از مورخان و شهروندان عادی دسترسی به آنها را محال میدانستند و یا اینکه تصور میکردند چنین اسنادی اساساً وجود خارجی ندارند با این حال اسناد ارائه شده در این کتاب، امروز به عنوان مرجع بسیار مهمی در اختیار مورخان، پژوهشگران و تمامی کسانی قرار میگیرد که به تاریخ سوریه و تاریخ نبرد عربی - اسرائیلی اهتمام دارند. علاوه بر آنچه که گفته شد کسانی که به سیاستهای آمریکا در منطقه خاورمیانه روابط کشورهای عربی با یکدیگر به ویژه روابط میان سوریه و مصر، روابط تنش آلود سوریه با سازمان آزادیبخش فلسطین و نیز تاریخ جنگ داخلی لبنان اهتمام دارند میتوانند از اسناد ارائه شده در کتاب پیش رو به عنوان مرجع بسیار مهمی بهره برداری کنند.
تحریم کشورهای عربی علیه غرب از جنجالیترین مسائل تاریخ
فصل اول کتاب «لبه پرتگاه» به بررسی جنگ اکتبر سال ۱۹۷۳ میلادی و نیز پیامدهای مستقیم آن میپردازد. در فصل دوم نیز به فعالیتهای دیپلماتیک پس از اتمام جنگ مذکور به ویژه تلاشهای گسترده و فشرده برای برگزاری کنفرانس صلح ژنو پرداخته میشود کما اینکه در این فصل به مسئله از سرگیری تماسهای سوریه و آمریکا پس از وقفه ای طولانی که و سال به طول انجامید، پرداخته میشود. فصل سوم کتاب پیش رو، روابط میان سوریه و مصر پس از سال ۱۹۷۰ را مورد بررسی قرار میدهد و به چگونگی اقدام سادات در جداسازی دو جبهه سوری و مصری و نیز روی آوردن به جبهه مذاکرات با اسرائیل میپردازد. در این فصل همچنین تحریم نفتی کشورهای عربی علیه کشورهای صنعتی غرب در جریان جنگ اکتبر و پس از آن مورد بررسی قرار میگیرد. تحریم کشورهای عربی علیه کشورهای صنعتی غرب یکی از جنجالبرانگیزترین مسائل در تاریخ معاصر محسوب میشود که در فصل سوم به جزئیات آن و اینکه چگونه این تحریم پایان یافت، میپردازد. افزون بر این فصل چهارم این کتاب متضمن اولین سفرهای دورهای هنری کیسینجر به دمشق و تل آویو در اوایل سال ۱۹۷۴ و بررسی نتایج این سفرها است.
سه فصل بعدی این کتاب یعنی فصلهای پنجم، ششم و هفتم نیز در بردارنده سلسله مذاکرات طولانی و طاقتفرسایی است که به امضای توافقنامه جداسازی نیروها میان سوریه و اسرائیل در ماه می سال ۱۹۷۴ منجر شد. در فصلهای مذکور جزئیات دقیق و بیسابقهای از دیدارهای چهاردهگانه میان حافظ اسد و هنری کیسینجر در این ماه سرنوشتساز ماه می ذکر شده است. در واقع این مذاکرات از جمله طولانیترین سلسله مذاکرات دورهای در تاریخ معاصر محسوب میشود.
کتاب پیشرو در فصل هشتم به محتوای دیدار رئیسجمهور حافظ اسد و ریچارد نیکسون رئیسجمهور پیشین ایالات متحده آمریکا میپردازد. نیکسون، اولین رئیسجمهور آمریکا بود که به دمشق پایتخت سوریه سفر کرد. در رابطه با موضوع مذکور پژوهشهایی انجام شده است.
مروری بر تحولات دو سال اول جنگ داخلی لبنان
فصل نهم کتاب نیز در بردارنده ظهور و بروز تنش در روابط میان اسد و کیسینجر است. علت این مسئله هم آن است که کیسینجر تلاش کرد تا توافقنامه جداگانهای میان مصر و اسرائیل به سرانجام برساند. در نهایت نیز توافق نامه سینا ۲ میان دو طرف امضا شد.
کتاب «لبه پرتگاه» در فصل دهم خود بر تحولات دو سال اول جنگ داخلی لبنان متمرکز میشود و روایتی را از آن برهه زمانی سرنوشتساز مطرح میکند. کما اینکه در این فصل به آنچه که از آن به عنوان توافقنامه خطوط قرمز یاد میشود، اشاره خواهد شد. در فصل مذکور همچنین به نقشآفرینی اسد و کیسینجر در لبنان و تأثیر آنها بر روند رویدادها و وقایع میپردازد.
همچنین کتاب پیش رو با استناد به آرشیو ریاست جمهوری سوریه ادله جدید و موثقی را پیرامون نقش سوریه در لبنان ارائه میدهد. این برای اولین بار از زمان تأسیس آرشیو ریاست جمهوری سوریه طی پنج دهه گذشته است. که چنین ادلهای منتشر میشود ادلههای مذکور تمامی ادعاهای رایج در خصوص نوع نقشآفرینی سوریه در تحولات لبنان را رد میکنند.
اولین سفر یک وزیرخارجه آمریکا به شهر دمشق
اولین دیدار میان کیسینجر و اسد در فضایی آمیخته از خوشبینی آغاز شد، زیرا رئیسجمهور سوریه خطاب به وزیرخارجه آمریکا گفت: این دیدار نه تنها برای برقراری صلح در منطقه بلکه برای برقراری صلح در سراسر جهان بسیار مهم است. حافظ اسد به خوبی میدانست که این اولین سفر یک وزیرخارجه آمریکا به شهر دمشق طی دو دهۀ گذشته بوده است و البته در این میان معتقد بود که آمریکاییها مقصر اصلی قطع ارتباط دو طرف بودهاند. در جریان نشستی که ۶ ساعت و نیم به طول انجامید، اسد و کیسینجر همواره از میزان اهمیت راهاندازی یک کانال ارتباطی سازمان یافته و مستقیم میان طرف سخن میگفتند و بر لزوم پایان بخشیدن به نقش واسطه گرایانه رساند و میانجیها تأکید میکردند. شگفتزدگی کیسینجر از صراحت لهجه و کار حافظ اسد و نیز آمادگی او برای شراکت و همکاری، کاملاً واضح و عیان بود.
نظر شما