به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست هماندیشی فعالان صنعت چاپ کشور به همت اتحادیه صنف چاپخانهداران و صحاف تهران با موضوع بررسی توقف ثبتسفارشهای کاغذ و مقوا و پیامدهای گسترده آن بر فعالیت واحدهای چاپی، بستهبندی، نشر، کارتنسازی و بخش بازرگانی با حضور مصرفکنندگان، واردکنندگان و توزیعکنندگان کاغذ و مقوا و برخی از مسئولان دولتی و صنفی یکشنبه (۲۳ آذر ماه) در اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران برگزار شد.
هدف اصلی این نشست، ارائه تصویری دقیق از وضعیت کنونی بازار و طرح نگرانیهای تخصصی فعالان این حوزه بود، فعالان صنعت چاپ و بستهبندی و جمعی از مسئولان دولتی، چالشهای تأمین کاغذ و مقوا در سهماهه پایانی سال و تأثیر آن بر زنجیره تولید کشور را بررسی کردند و نمایندگان صنعت چاپ نیز با اشاره به افزایش تقاضای کاغذ و مقوا در ماههای پایانی سال، تأکید کردند که عدم تنظیم بازار این مواد اولیه میتواند به اختلال در تولید، افزایش قیمت تمامشده محصولات و در نهایت فشار بر مصرفکننده نهایی منجر شود.
تأمین کاغذ و مقوا و فشار نامتوازن بر صنعت چاپ و بستهبندی
در ابتدای این نشست، بابک عابدین، رئیس اتحادیه صنف چاپخانهداران و صحاف تهران در سخنانی گفت: در آستانه سهماهه پایانی سال، با افزایش تقاضای کاغذ و مقوا، صنعت چاپ و بستهبندی بهعنوان یکی از حلقههای کلیدی زنجیره ارزش کشور با چالش جدی تأمین مواد اولیه مواجه است.
وی با بیان اینکه هدف این جلسه، گفتوگویی ساختاری و غیرتهاجمی برای یافتن راهحلی عملی و پایدار برای جلوگیری از آسیب به تولید، اقتصاد و مصرفکننده نهایی است، ادامه داد: یکی از چالشهای جدی ما عدم توازن ریسک در زنجیره تأمین است، واردکنندگان و تولیدکنندگان کاغذ و مقوا امکان توقف عرضه، نگهداری کالا و قیمتگذاری بر مبنای نرخ روز ارز را دارند، در حالی که چاپخانهداران چنین امکانی ندارند؛ آنها متعهد به قراردادهای قیمتثابت و زماندار هستند و تمام ریسک نوسانات بازار را متحمل میشوند.
عابدین با اشاره به قیمتگذاری تولید داخلی توضیح داد: نکته دیگر این است که قیمتگذاری کاغذ و مقوای تولید داخل مبتنی بر هزینه واقعی تولید نیست، تولیدکنندگان داخلی عملاً تابع قیمت وارداتی و نوسانات ارز عمل میکنند، نه مزیت تولید داخلی.
وی با طرح این موضوع که عموماً چاپخانهداران حلقه فراموششده اما تنظیمکننده واقعی بازار هستند، گفت: تقاضای واقعی کاغذ و مقوا توسط چاپخانهداران ایجاد میشود، نه واردکنندگان یا تولیدکنندگان، نباید فراموش کرد که بدون صنعت چاپ، اساساً تقاضایی برای این مواد اولیه وجود نخواهد داشت.
به گفته وی، تحمیل ناخواسته نقش واردکننده به چاپخانهها نیز چالش دیگری است که مشکلات مختلفی را برای هماران ما به وجود آورده است، در دهههای اخیر، بسیاری از چاپخانهها ناچار به دریافت کارت بازرگانی و واردات مستقیم مواد اولیه شدهاند و سرمایهای که باید صرف توسعه تولید شود، صرف تأمین مواد اولیه شده است.
رئیس اتحادیه صنف چاپخانهداران و صحاف تهران، پیامد نهایی این موضوع را افزایش قیمت تمامشده، کاهش توان رقابت، آسیب به تولید ملی و در نهایت فشار مستقیم بر مصرفکننده نهایی اعلام کرد و گفت: نباید فراموش کرد که حمایت واقعی از تولید، بدون حمایت متوازن از صنعت چاپ و بستهبندی ممکن نیست. استمرار وضعیت فعلی، مزیت تولید داخلی را بیاثر کرده و کل ریسک بازار را بر دوش چاپخانهداران گذاشته است. لازم است با تصمیمات فوری و ساختاری، برای سهماهه پایانی سال راهحلی عملی جهت تنظیم بازار کاغذ و مقوا اتخاذ شود.
در ادامه این نشست، برخی از فعالان حوزههای مختلف چاپ، بستهبندی و واردکنندگان به طرح نظرات خود پرداختند. علیرضا احمدی، فعال حوزه چاپ در سخنانی با انتقاد از وضعیت فعلی واردات و تخصیص ارز گفت: اکنون به بهانه بهینهسازی، ثبت سفارش برای تولیدکننده و واردکننده انجام نمیشود. ثبت سفارش مقوا و ترخیص ۹۰ درصد کالاها از گمرک متوقف بوده و همین مسئله باعث آسیب جدی به چاپخانهداران و تولیدکنندگان شده است.
وی با اشاره به افزایش چشمگیر قیمت کالاها افزود: برخی کالاها با دلار ۷۰ هزار تومانی وارد شده اما اکنون با دلار ۱۵۰ هزار تومانی در بازار فروخته میشوند.
حمیدرضا طاهری آشتیانی نیز در سخنانی گفت: بخش عمده اقلام اساسی مورد نیاز کشور به تالار دوم رفته و با وجود اینکه برخی کالاها به قیمت ۲ دلار خریداری شدهاند، در بازار داخلی با قیمت ۲۵۵ هزار تومان فروخته میشوند.
در بخش این نشست، غلامرضا شجاع، مدیرعامل تعاونی لیتوگرافان، ناتوانی دولت در تخصیص ارز را دلیل اصلی مشکلات دانست و گفت: چند نرخی بودن دلار و سوءاستفاده واردکنندگان باعث شده بخش عمده کالاها به قیمت روز فروخته شود، در حالی که ارز قبلی برای خرید آنها پرداخت شده بود.
به گفته وی، در این میان برخی بیانصافیها انجام میشود و معتقدم که واردات کاغذ باید توسط تعاونیها و تشکلهای صنفی انجام شود تا بازار کنترل شود.
همچنین مهرداد نباتچیان، دیگر فعال صنعت چاپ، در این باره گفت: در شرایط تورمی کنونی چاپخانهداران اگر قیمتها را افزایش ندهند، محکوم به ورشکستگی هستند و اگر دولت اقدام عاجل نکند، در سال آینده بحران جدی خواهیم داشت.
رامین عابدینی، نماینده صنف صحافان، نیز در سخنانی گفت: توقف ثبت سفارش و تخصیص ارز، زنجیره تولید و توزیع را مختل کرده و بسیاری از چاپخانهها و صحافیها قادر به ادامه فعالیت نیستند.
در ادامه، محمود ذوالفقاری، یکی دیگر از فعالان صنعت چاپ با اشاره به تخصیص محدود ارز برای واردات مقوا گفت: میزان ارز نسبت به سال گذشته تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد است. مقوا موجود است اما قیمت آن منطقی نیست و چاپخانهداران قادر به فروش کالای خود با قیمت قبلی نیستند.
همچنین محمد پناهنده، واردکننده کاغذ، نیز ضمن اشاره به مشکلات انبارداری و هزینههای اضافی گفت: بخش عمده واردکنندگان از ابتدای اردیبهشت ماه ارزی دریافت نکردهاند و باید برای ترخیص کالا هزینه انبارداری بپردازند؛ این فشار روی تولیدکننده و واردکننده است.
رضا امیدی برگزار کننده نمایشگاه کاغذ هم در سخنانی گفت: شرایطی که با توقف ثبت سفارش اتفاق میافتد، شکلگیری زنجیرهای از کاستیها است و متولیان باید راه چارهای پیدا کنند تا صنعت بتواند روی چرخ خودش بیافتد. در کمیسیون تسهیل تجارت در بحث بهینه سازی در موضوع واردات از راه صادرات، میتوانند تخصیص ارز و واردات داشته باشند.
وی با بیان اینکه واحدهای تولیدی نیازمند تولید مواد اولیه هستند، ادامه داد: به همین دلیل و بحث واردات خمیر کاغذ ضروری به نظر میرسد. دنبال انسجام در این موضوع هستیم، تا بتوانیم تسهیلاتی برای تامین مواد اولیه و شیمیایی برای واحدهای تولیدی داشته باشیم.
در ادامه نیز تعدادی دیگر از فعالان صنعت چاپ خواستار ورود تعاونیها و تشکلهای صنفی برای واردات و نظارت دقیق بر بازار، و همچنین حمایت دولت برای تخصیص سریع ارز و رفع مشکلات زنجیره تامین مواد اولیه شدند تا صنعت چاپ و تولید بستهبندی کشور دچار بحران نشود.
فضای روانی دلیل اصلی افایش قیمتهاست
در بخش دیگر این نشست، پس از صحبتهای فعالان صنفی، محمد قشلاقی معاون مدیر کل دفتر صنایع شیمیایی نساجی و سلولزی وزارت صمت، با اشاره به آمار واردات مقوا، گفت: بر اساس آمار گمرک، در هفتماهه نخست سال جاری حدود ۷۸ هزار تن انواع مقوا وارد کشور شده که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۷۹ هزار تن بوده است. بنابراین از نظر میزان واردات، تفاوت معناداری با سال گذشته وجود ندارد و موضوع کمبود مقوا در کشور مطرح نیست.
وی افزود: مسئله اصلی، نحوه توزیع مقوا در زنجیره صنعت و بازار مصرف، بهویژه در تأمین نیاز چاپخانهداران است که در این بخش، انجمن واردکنندگان و فروشندگان میتوانند توضیحات دقیقتری ارائه دهند.
قشلاقی با اشاره به افزایش قیمت مقوا در بازار داخلی گفت: مطرح شدن فروش مقوا با قیمتی حدود دو برابر در داخل کشور، الزاماً ناشی از سیاستهای دولتی نیست و بخشی از این موضوع میتواند به سازوکارهای داخلی بازار و عملکرد برخی فعالان مرتبط باشد.
وی در ادامه به موضوع «بهینهسازی» ثبت سفارش اشاره کرد و گفت: این موضوع در کمیته ارزی وزارتخانه بررسی و تصمیمگیری شده و بر اساس بررسی سنوات گذشته، حتی بیش از نیاز معمول نیز امکان ثبت سفارش داده شده است. سقف ثبت سفارش بهطور کامل پر شده و به میزان لازم ثبت انجام شده است. بنابراین نباید این تصور ایجاد شود که واردات کالا ممنوع یا محدود شده است.
معاون دفتر صنایع سلولزی تأکید کرد: کندی تخصیص ارز در بانک مرکزی موضوعی جداگانه است، اما این مسئله نباید بهعنوان دستاویزی برای افزایش قیمت مقوا در بازار تلقی شود، ما با کاهش محدودیتها در حوزه بهینهسازی موافق هستیم، اما این بههیچوجه به معنای ممنوعیت واردات نیست.
وی همچنین از پیگیری پیشنهادهای ارائهشده از سوی فعالان صنف خبر داد و گفت: پیشنهادات مطرحشده از طریق دستورالعملهای موجود در وزارتخانه به کمیته ارزی منتقل خواهد شد. آقای شیخ، معاون وزیر صمت نیز در جریان موضوع هستند و جلساتی در این خصوص برگزار شده است. تلاش میکنیم تا در چارچوب اختیارات وزارتخانه، مشکلات بهوجودآمده را مدیریت و برطرف کنیم.
قشلاقی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به آمار موجود، نگرانی جدی از بابت کمبود مقوا وجود ندارد و افزایش قیمتها بیشتر ناشی از فضای روانی و موج ایجادشده در بازار است. این شرایط قابل مدیریت است و نباید اجازه داد مانند برخی سالهای گذشته، جو روانی منجر به افزایشهای غیرمنطقی قیمت شود.
موسوی مجد، معاون بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران نیز در ادامه این نشست، بر اهمیت و جایگاه صنعت چاپ، کاغذ و مقوا تأکید کرد و گفت: بر اساس گزارشهای ارائهشده، آمار واردات کاغذ و مقوا در سال گذشته نسبت به نیاز واقعی بازار افزایش معناداری نداشته و این موضوع نیازمند آسیبشناسی و ریشهیابی دقیق است. در همین راستا، موضوع بهینهسازی فرآیندها و همچنین پیگیری فعالسازی واردات کاغذ و مقوا بدون انتقال ارز، بهعنوان یکی از راهکارهای مؤثر در افزایش عرضه و تعادل بازار اهمیت دارد.
وی از پیگیریهای مستمر در سطح ملی و بانک مرکزی برای تحقق این موضوع خبر داد و افزود: امیدوارم این اقدام بتواند بخشی از نیاز بازار، بهویژه در آستانه شب عید، را تأمین کرده و زمینهساز آرامش و دلگرمی فعالان برای سال ۱۴۰۵ شود.
معاون بازرگانی سازمان صمت استان تهران همچنین اعلام کرد که در سطح استان، برنامه تولید واحدهای تولیدی بر اساس آییننامههای ابلاغی وزارتخانه بهصورت جدی دنبال شده و افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت تولید و تأیید نیاز ماشینآلات این صنعت در کوتاهترین زمان ممکن در دستور کار قرار گرفته است. انعکاس مسائل و دغدغههای فعالان صنعت به معاونتهای تخصصی و مسئولان ذیربط نیز از دیگر اقدامات انجامشده عنوان شد.
موسوی مجد به مشکلات گستردهتر حوزه بازرگانی، تجارت و تأمین کالاهای اساسی مردم اشاره کرد و گفت: به دلیل شرایط حساس بازار و افزایش چندبرابری قیمت برخی اقلام ضروری، بخش قابلتوجهی از تمرکز دستگاههای اجرایی معطوف به مدیریت و تنظیم بازار کالاهای اساسی است. با این حال، پیگیری مسائل صنعت چاپ و کاغذ همچنان در دستور کار قرار دارد و دغدغههای این حوزه بهدقت به ستاد تنظیم بازار کشور منعکس میشود.
وی در پایان، از برگزاری جلسات تخصصی اتحادیهها و نقش فعال رؤسای اتحادیهها در طرح شفاف مشکلات و ارائه راهکارهای عملی تقدیر کرد و از فعالان صنعت چاپ و کاغذ خواست پیشنهادها و راهکارهای خود را بهصورت مکتوب ارائه دهند تا پس از بررسیهای تخصصی در سطح استان، برای تصمیمگیری و اجرا به مراجع ذیربط منعکس شود.
پیشنهادهایی کاربردی برای حل مشکل
همچنین بابک عابدین در پایان این نشست با جمع بندی کلی از صحبتهای حاضران، گفت: در شرایطی که کشور با بحران منابع آبی مواجه است، توسعه صنایع آببر و تخصیص مستمر ارز به این بخشها، بدون توجه به مزیت نسبی اقتصاد ملی، موجب اختلال در زنجیره تأمین و افزایش قیمتها شده است.
وی افزود: برخی تولیدکنندگان کاغذ و مقوا عرضه داخلی را متوقف کرده و قیمت محصولات خود را بر مبنای نرخهای غیرواقعی ارز محاسبه میکنند؛ اقدامی که از منظر اقتصادی فاقد توجیه بوده و منجر به التهاب شدید در بازار شده است. این در حالی است که صنعت چاپ بهعنوان مصرفکننده نهایی و محرک اصلی تقاضا در زنجیره تأمین کاغذ و مقوا، با کمبود عرضه و بیثباتی قیمتها روبهروست.
عابدین با بیان اینکه اتحادیه صنعت چاپ با تأکید بر اینکه راهکار ارائهشده صرفاً یک مطالبه صنفی نیست، بلکه پیشنهادی تنظیمگرایانه برای مدیریت بازار در شرایط ناپایدار فعلی است، گفت: در مقطع کنونی تمرکز باید بر مدیریت بحران و کنترل التهاب بازار باشد و تصمیمگیریهای بلندمدت به زمان مناسب خود موکول شود، بر همین اساس، پیشنهاد مشخص اتحادیه، تجمیع تقاضای چاپخانههای بزرگ و متوسط در ماههای پایانی سال و ثبت سفارش کاغذ و مقوا بهصورت کنسرسیومی، شفاف و تحت نظارت مستقیم اتحادیه و وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
به گفته وی، این طرح با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهعنوان متولی صنعت چاپ قابلیت اجرا خواهد داشت، طبق این پیشنهاد، تأمین حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار تن کاغذ و مقوا از طریق واردات هدفمند و با استفاده از واردکنندگان معتبر متصل به کارخانههای تولیدی انجام میشود. در این مدل، تخصیص ارز بهصورت خارج از نوبت و از تالار دوم صرفاً برای تأمین نیاز واقعی تولید در واحدهای چاپ و بستهبندی کشور انجام خواهد شد.
عابدین با بیان اینکه اجرای این طرح باعث میشود بخش قابلتوجهی از تقاضای بزرگ و پایدار از بازار آزاد خارج شود، گفت: این موضوع موجب خواهد شد فشار کاذب تقاضا کاهش یابد و بازار از وضعیت هیجانی فعلی فاصله بگیرد. همچنین چاپخانهها قادر خواهند بود با اطمینان از تأمین مواد اولیه، برای تولید و پاسخگویی به نیاز مشتریان در پایان سال برنامهریزی کنند.
وی همچنین گفت: در صورت جلب اعتماد نهادهای تصمیمگیر و اجرای این طرح، همه فرآیندها بهصورت شفاف گزارش خواهد شد و این اقدام میتواند گامی مؤثر برای تثبیت بازار کاغذ و مقوا و حمایت عملی از تولید داخلی باشد.
نظر شما