به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در ایلام، زنده‌یاد علی محمدنیاکان، در سال ۱۳۳۶ در بخش مرکزی شهرستان ایلام متولد شد. مقطع ابتدایی تا سال پنجم را در روستای زردآلوآباد میشخاص و مدرسه صالح‌آباد مهران به پایان رساند. پس از آن، سال۱۳۴۷ به ایلام آمد و کلاس ششم را در دبستان ۲۵شهریور و دوره متوسطه را در دبیرستان پهلوی ایلام گذراند. وی سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ خدمت نظام وظیفه را انجام داد.
 
سال ۱۳۵۹برای ادامه تحصیل به هندوستان رفت و در دانشکده فیزیک دانشگاه اسلامی علی‌گر هند پذیرش شد و اواخر سال ۱۳۶۲ مدرک کارشناسی را از دانشگاه مذکور دریافت کرد. محمدنیاکان، پایان سال ۱۳۶۲ضمن همکاری با رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی‌نو، مسئولیت انتشار ماهنامه «راه اسلام» را به عهده داشت.
 
وی، اواخر زمستان سال ۱۳۶۳به ایران بازگشت و در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی استخدام شد. سال های۱۳۶۴ و ۱۳۶۵با هدف انجام مأموریت‌های فرهنگی، به اتفاق همکاران چند سفر کوتاه به کشورهای هند، سریلانکا، بنگلادش، تایلند و پاکستان داشت و از سال ۱۳۶۵تا پایان سال ۱۳۶۸با حکم وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان مروج فرهنگی، در رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در پاکستان فعالیت کرد. انتشار منظم «ماهنامه وحدت اسلامی» و چاپ ده‌ها یادداشت و مقاله فرهنگی در نشریات سراسری و ایالتی پاکستان، بخشی از فعالیت‌های محمدنیاکان را تشکیل می‌داد.
 
محمدنیاکان، سال ۱۳۶9 تصمیم به ادامه تحصیل گرفت؛ چون مسئولان وقت با مرخصی تحصیلی وی موافقت نکردند،از خدمت در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی استعفاکرد و در دانشکده علوم دانشگاه قائد اعظم اسلام‌آباد پاکستان مشغول به تحصیل شد و سال ۱۳۷٠مدرک کارشناسی ارشدعلوم الکترونیک را از دانشگاه مذکور اخذ کرد. البته، با نظر مساعد مسئولان، هم‌زمان با ادامه تحصیل، انتشارماهنامه «وحدت اسلامی» را تداوم بخشید و تا خرداد ۱۳۷۱ به عنوان مسئول بخش تحقیقات و انتشارات با رایزنی فرهنگی همکاری کرد.
 
وی تابستان همان سال به ایران بازگشت و به دانشگاه ایلام پیوست و تا پائیز سال ۱۳۷۲در دانشگاه تدریس کرد. او علاوه بر تدریس، در اخذ مجوز و انتشار نشریه داخلی دانشگاه فعال بود و با همکاری مهندس کامران طاهرپور و مهندس عامر خیری نخستین شماره «مجله دانش» را منتشر کردند.

 

محمدنیاکان،باز با انگیزه ادامه تحصیل،پایان سال ۱۳۷۲به پاکستان رفت و در مقطع دکترای الکترونیک دانشگاه قائداعظم اسلام‌آباد ثبت‌نام کرد. همزمان، به دلیل تجربه و آشنایی با محیط، در خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران مشغول فعالیت شد. متأسفانه پس از سه ماه حضور در راولپندی و درخواست ویزای اقامت، مسئولان ذیربط با ضبط پاسپورت وعدم صدور ویزا، عملاً امکان ادامه تحصیل را از وی گرفتند ولی، با انگیزه بیشتر فعالیت‌های فرهنگی را پی‌‌گرفت و پژوهش‌های میدانی زیادی از قبیل: بررسی کتابخانه ملی پاکستان، وضعیت زن در پاکستان، ماه محرم و عزاداری شیعیان در پاکستان، زکات، جمع‌آوری، ارزیابی و هزینه آن در پاکستان، فرقه‌گرایی در پاکستان، موزه لاهور در پاکستان، بررسی کتب دینی در نظام آموزشی پاکستان، بررسی وضعیت دانشگاه های پاکستان، ذوالفقار علی‌بوتو و مسئله قادیانی‌ها، شورای ایدئولوژی پاکستان و دایره فعالیت آن و...، را انجام داد و به مسئولان وقت ارایه کرد.
 
وی سال ۱۳۷۴در کنار فعالیت‌های فرهنگی، دیپلم زبان انگلیسی را از مؤسسه ملی زبان‌های نوین اسلام‌آباد دریافت کرد. از ۱۳۷۵ با درخواست رایزن فرهنگی وقت از مسئول خانه فرهنگ در راولپندی، به بخش تحقیقات و انتشارات رایرنی فرهنگی در اسلام‌آباد منتقل شد و علاوه بر انتشار مجله اردو زبان وحدت‌ اسلامی، با مجله فارسی زبان «دانش» ارگان رسمی مرکز تحقیقات زبان فارسی ایران و پاکستان همکاری کرد.
 
عضویت در کمیته‌های اجرایی‌ هفت همایش، انجام بیش از ده طرح پژوهشی مانند: پاکستان در آئینه تاریخ، تهیه و تدوین شناسنامه ۲٠٠تن از پاسداران زبان فارسی در پاکستان، تاریخ قلعه روهتاس در ایالت پنجاب، بررسی وضعیت کودکان در پاکستان، سرگذشت عمران‌خان، تاریخچه وهابیت در شبه قاره، شکل‌گیری فرقه بریلویه در شبه‌قاره هند و...و ترجمه دوکتاب «زبان و گویش‌های محلی مردم شمال پاکستان» (برای خانه ‌فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در پیشاور) و «راهنمای دانشگاه‌های پاکستان» بخش دیگری از فعالیت‌های وی در رایزنی فرهنگی بود. سرانجام، نداشتن ویزای اقامت و تهدید نیروهای امنیتی اسلام‌آباد عرصه فعالیت را بر او تنگ کرد و در نتیجه، مسئولان سفارت، مرداد ماه ۱۳۷۶ از مسیر قانونی زمینه مراجعت وی به کشور را فراهم آوردند.
 
 فعالیت‌های زنده‌یاد علی محمدنیاکان
اجرایی
کارشناس فرهنگی اداره کل نمایندگی‌های فرهنگی در خارج «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»(١٣۶٣ـ١٣۶۵)
مروج فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در پاکستان(١٣۶۵ــ ١٣۶٨)
کارشناس مسئول دفتر هماهنگی امور استان‌ها «وزارت فرهنگ»(١٣٧۶ــ ١٣٨٢)؛
کارشناس مسئول انتصابات و ترفیعات اداره‌کل اموراداری«وزارت فرهنگ»(١٣٨٢ــ ١٣٨٣)
رئیس اداره امور کارکنان اداره کل اموراداری «وزارت فرهنگ»(١٣٨٣ــ ١٣٨۴)
مشاور رئیس و مدیرکل حوزه ریاست سازمان فرهنگی‌هنری شهرداری تهران(١٣٨۴ــ ١٣٨۵)
رئیس اداره امور کارکنان اداره کل امور اداری «وزارت فرهنگ»(١٣٨۵)
سرپرست اداره کل اموراداری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی(١٣٨۵)
معاون اداره‌کل اموراداری«وزارت فرهنگ»(١٣٨۶)
رئیس گروه نظارت و ارزیابی دفتر مدیریت راهبردی فرهنگ و هنر» وزارت فرهنگ (١٣٨٧)
معاون اداری و مالی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام (١٣٨٨ــ ١٣٩١)
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام (١٣٩٣ــ ١٣٩۶)
 
آموزشی
تدریس درمقطع کارشناسی دانشگاه ایلام (١٣٧١ ــ١٣٧٢)
تدریس در مقطع کاردانی دانشگاه جامع علمی کاربردی «۴٣»، تهران(١٣٨۶ــ ١٣٨٧)
تدریس در مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور شهرری، تهران (١٣٨٢ ــ ١٣٨٣)
تدریس در مطع کارشناسی مؤسسه آموزش عالی باختر، ایلام (١٣٨٨ــ ١٣٩١)
تدریس در مقطع کاردانی آموزشکده فنی وابسته به دانشگاه آزاد ایلام (١٣٩٢ــ ١٣٩٣)
تدریس در مقطع کاردانی دانشگاه جامع علمی کاربردی«١»، ایلام (١٣٩٢ــ ١٣٩٣)
تدریس در مقطع کارشناسی مؤسسه آموزش عالی باختر، ایلام(١٣٩٢ــ ١٣٩٣)

 

مطبوعاتی
مدیرداخلی ماهنامه راه اسلام،رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی نو(١٣۶٢ــ ١٣۶٣)
سردبیرماهنامه وحدت اسلامی،رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایرانـ پاکستان(١٣۶۵ــ ١٣۶٨)
مدیر داخلی خبرنامه شورای گسترش زبان فارسی در خارج از کشور(١٣٧٨ ـ١٣٨٢)
سردبیر فصلنامه علمی ـ ترویجی فرهنگ ایلام (١٣٨٨ ــ١٣٩٠)
معاون سردبیر و ویراستار فصلنامه علمی ترویجی فرهنگ ایلام(١٣٩٠ ــ ١٣٩٢)
ارزیاب اولیه مقالات فصلنامه علمی ــ ترویجی فرهنگ ایلام (١٣٨٨ ــ١٣٩٢)
مدیر مسئول فصلنامه علمی ــ ترویجی فرهنگ ایلام (١٣٩٣ــ ١٣٩۶)
همکاری با نشریه فرهنگ تحول مرکزنوسازی وتحول اداری «وزارت فرهنگ» (١٣٨١ ــ ١٣٨۴)
همکاری با نشریه مهرورزان بسیج وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (١٣٧٧ ــ ١٣٨٢)
همکاری با نشریه همکاران معاونت اداری مالی وزارت (١٣٨٢ ــ ١٣٨۴)
همکاری با نهادکتابخانه‌های عمومی کشور «بررسی، ارزیابی و انتخاب کتاب» (١٣٨٢ ــ ١٣٨۵)
همکاری با مؤسسه خانه کتاب، تهران (١٣٧٩ ـ ١٣٨٣)
همکاری با فصلنامه علمی ــ تخصصی مطالعات ایلام شناسی(١٣٩۵ ـ تا زمان حیات)
 
پژوهشی
نگارش ٣١ مقاله فرهنگی در نشریات اردو و انگلیسی زبان پاکستان (١٣۶۶ــ ١٣۶٨)
تهیه و تدوین شناسنامه فرهنگی ٢۶ استان کشور، تهران (١٣٧٧ــ ١٣٧٨)
نقد و بررسی ده‌ها گزارش فرهنگی ادارات کل فرهنگ و... استان ها(١٣٧۶ ـ ١٣٨٢)
تدوین اهم فعالیت‌های اداره کل اموراداری وزارت«١٣٧۶ ــ ١٣٨٣» (١٣٨٣)
انتشار 6 مقاله علمی ــترویجی در نشریات معتبر داخلی(١٣٨٨ ــ ١٣٩٠)[سه مقاله مشترک]
انتشار ١٢ مقاله علمی ــتخصصی درنشریات داخلی (١٣٨۵ــ ١٣٨٧)
ارائه ۵ مقاله علمی ــپژوهشی درهمایش‌های ملی(١٣٨٩ــ١٣٩٠)[سه مقاله مشترک]
نگارش ٨ یادداشت علمی برای فصلنامه فرهنگ ایلام (١٣٨٨ــ ١٣٩٢)
انتشار ١۵یادداشت و مقاله فرهنگی در هفته‌نامه‌ها و سایت عصر ایلام (١٣٩١ــ ١٣٩٣)
 

کتاب ها:
 تحولات نشرکشور دردهه ١٣٧٠،تهران: انتشارات وزارت ارشاد(١٣٨٠)[اثر مشترک]
همکاری با کمیته تدوین کتاب فعالیت های معاونت اداری و مالی وزارت (١٣٨٣)
تجلی خدا و توحید در اندیشه رضوی «مجموعه مقالات»، قم: انتشارات  حکیم(١٣٩٠)
فضیلت حجاب و پیامدهای بدحجابی، ایلام: انتشارات زانا(١٣٩١)
ویرایش و نقش ویراستار در پویایی محتوای یک اثر، ایلام: انتشارات زاگرو(١٣٩٢)
دانشنامه آثار و مفاخر فرهنگی استان ایلام، دفتر اول (١٣٩٩) [اثر مشترک]
دانشنامه آثار ومفاخر فرهنگی استان ایلام، دفتر دوم (١۴٠٠) [اثر مشترک]
دانشنامه آثار ومفاخر فرهنگی استان ایلام، دفترسوم (آماده چاپ) [اثر مشترک]
تحولات فرهنگ و هنر استان در چهاردهه گذشته (آماده چاپ) [اثر مشترک]
 

این چهره پرتلاش حوزه فرهنگی استان ایلام پس از سال‌های طولانی خادمی فرهنگ و هنر، که عاشقانه برای مردمش دل می‌سوزاند، پس از تحمل یک دوره بیماری، با بدرقه مردم و اهالی قدرشناس فرهنگ و ادب و هنر و رسانه در خانه ابدی‌اش در قطعه هنرمندان بهشت رضای شهر ایلام آرام گرفت.
 
ایبنا درگذشت این چهره فعال و سختکوش عرصه فرهنگ را تسلیت می گوید.