به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، غلامرضا طریقی در این نشست که در دهمین روز برپایی نمایشگاه کتاب 1402 برگزارشد، از پیشینه غزل سخن گفت و بیان کرد: نمی‌توان تاریخ دقیقی را برای غزل نو بیان کرد. گویا اولین بار وقتی سبک عراقی در شعر ما نوشته می‌شد شاعران حس کردند سبک خراسانی پاسخگوی نیازهای شعر نیست و باعث حرکت جدیدشان شد که نقطه اوج آن را در اشعار حافظ و سعدی می‌بینیم. بعد از آن شعر وارد دوره رکود شد و گویا شاعران تحت شرایط سیاسی و اجتماعی حس کردند غزل در گذشته به اوج قله خود رسیده بود و دیگر نمی‌توانند مثل گذشته شعر فاخر بگویند . به این رسیدند که باید به گونه دیگری شعر بسرایند.

طریقی ادامه داد: بعد از آن به دلیل افراط و تفریط در این شیوه، شاعرانی در دوره بازگشت، حس کردند که باید به زمان پیش از شیوه هندی و اصفهانی برگردند و این رکود و رخوت سال‌ها ادامه یافت.

وی با بیان اینکه در تمام قرن‌ها علاقه به نو شدن شعر وجود داشته و شکل و شمایل آن با دوره‌های قبلی خود متفاوت شده، گفت: اما در دوره معاصر با نوعی از غزل نو روبه‌رو هستیم که از نظر فرمی، محتوایی و رویکرد با همه مدل‌های گذشته متفاوت است؛ اما نکته مبرهن این است که شاعران دوره بازگشت، شعرهایی می‌نویسند که اغلب آنها جز استثناهایی در نسخه‌های مکرر غزل که مانند گذشته است علاقه به تغییرسبک با تغییر اجتماعی در ایران رخ می‌دهد.

این شاعر غزلسرا ادامه داد: تغییر مفاهیم اجتماعی و توقع انسان‌ها از جامعه و آغاز گسترش سواد در این دوره، دست به دست هم دادند که مردم از شاعر توقعی داشته باشند که پیش از این نداشته‌اند. به همین دلیل گروهی از شاعران از گروه نخبه شاعران فاصله گرفتند و برای افراد عام شعر گفتند. ورود آنها به شعر آغاز تغییرهایی بود که همه نسبت به آن مقاومت داشتند.

وی گفت: به تدریج این تأثیر و تاثر باعث شد شاعران دیگری هم که به شعر کهن وفادار بودند و تا آن زمان فکر می‌کردند نوگرایی ضرورتی ندارد، اجازه دادند فضای جدید وارد شعرشان شود. حتی در روزگاری که نیما یا سپیدسراها غلبه کردند همه در این گمان بودند که دوره غزل به پایان رسیده و در این موقعیت‌ها غزل به بیرون پرتاب شده است.

طریقی تأکید کرد: همیشه شاعران نخبه‌ای بوده‌اند که غزل را تطبیق می‌دادند و دوباره آن را برگردانده‌اند. شهریار، نقطه عطف مهمی است و اگر او وجود نداشت و انقدر در شعرش شیدایی نبود و ریسک نمی‌کرد احتمالا غزل به این اعتماد به نفس نمی‌رسید که به عرصه شعر برگردد. بعد از شهریار، هوشنگ ابتهاج که شاگرد او بود نقاط قوت یا ضعف درست شهریار را درک اما از آسیب‌های شعر وی عبور کرد. بنابراین پله بعدی غزل نو را هوشنگ ابتهاج بنا نهاد  و تاحدودی زوائد شهریار را حذف و از نظر نوگرایی نسبت به آن عقب‌‌نشینی کرد. سنگ بعدی را منوچهر نیستانی بنا کرد که قابل ستایش است.

این شاعر غزلسرا تشریح کرد: تفاوت زیبایی‌شناسی شعر که در طول زمان در غزل‌ها دیده شده، نوآوری در غزل نو بوده و نمی‌توان گفت به شعر کلاسیک ارتباط دارد یاخیر؟ این مسئله دو مقوله جداست و زمانی که شاعر تقلد می‌آورد گاهی خودش در آن معرض نشسته و گاه در نقطه روبه‌روی شاعر می‌نشیند. به طورمثال ویژگی‌هایی که قبلا در شعر فارسی به صورت اعم و در غزل به طور اخص وجود داشته تغییر می‌کند.

این شاعر ضمن تشریح این سؤال که آیا اکنون غزل کلاسیک داریم؟ عنوان کرد: هنوز هم غزل کلاسیک داریم که مطلق به نوع کهن وفادار است و شاعر خوب هم بین غزل‌‌سرایان وجود دارد اما اکنون تعدادشان بسیار کم است. می‌توانیم تفاوت دنیای مدرن با سنتی را در غزل‌های نو امروز ببینیم.

وی با تأکید بر اینکه هیچ کس نمی‌تواند حکم کلی دهد که آیا فقط یک نوع شعر نوشتن درست است یا غلط؟ افزود: نوابغ همیشه می‌توانند مسیر شعر یا غزل را تعییر دهند.
طریقی همچنین گفت: گسترش فضای مجازی همه چیز را به هم ریخته و آب را گل‌آلود کرده است. این معضل فقط مختص شعر یا غزل نیست بلکه عمومیت دارد.

سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی تخصصی کتاب تهران با شعار «آینده خواندنی است» از ۲۰ تا۳۰ اردیبهشت ماه در مصلای امام‌ خمینی(ره) و همزمان به‌ صورت مجازی در ketab.ir برگزار می‌شود.