علیرضا اسدی، مدیرمسئول نشر نیماژ، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، معیار تخصیص غرفه در نمایشگاه به ناشران، براساس تعداد عنوان کتاب -که در آئین‌نامه 40 عنوان کتاب ذکر شده است- را نوعی سوپسید به ناشر دانست و گفت: در میان ناشرانی که به نمایشگاه می‌آیند، یک‌سری حرفه‌ای هستند اما یک‌سری ناشرنما، هر سال موقع نمایشگاه پیدا می‌شوند و با کتابسازی‌هایی که در طول سال انجام داده‌اند به نمایشگاه راه می‌یابند.
 
اسدی ضمن اشاره به کتابسازی برخی ناشرنماها برای ورود به نمایشگاه عنوان کرد: این ناشرها فقط کتاب‌هاشان را در یکی دو نسخه و در حد دریافت اعلام وصول چاپ می‌کنند تا شرط حضور را پیدا کنند و سابقه‌شان در خانه کتاب بالا برود. این مساله این باعث می‌شود ناشرنما‌ها به نمایشگاه راه بیابند و با فروختن کتاب‌ ناشران دیگر به نشر لطمه بزنند.
 
مدیر نشر نیماژ شرط 40 عنوان کتاب برای تخصیص غرفه به ناشر را عدد معقولی دانست و افزود: مهم این است که این تعداد، تعداد واقعی است یا ساختگی؛ چرا که غالبا یک‌سری نشرها هستند که اصلا در بازار حضور ندارند و هیچ کتابی از آن‌ها در بازار نمی‌بینیم؛ ولی در نمایشگاه شرکت می‌کنند و کتاب‌ ناشرهای دیگر را می‌فروشند. این معضل مهمی است که باید برطرف شود.
 
کتاب‌ها ارزش‌گذاری شود
اسدی ضمن تایید بند دوم تخصیص غرفه در آئین‌نامه نمایشگاه گفت: به‌نظر من انتشار 40 کتاب در چهارسال و داشتن 15 عنوان کتاب چاپ اولی، حداقل کاری است که یک ناشر باید در طول سال انجام دهد؛ اما بحث مهم دیگر این است که باید کتاب‌ها ارزش‌گذاری شوند.

این ناشر توضیح داد: احتمال دارد برخی کتاب‌ها، هم به‌لحاظ محتوا مهم باشند و هم به لحاظ اعتباری و بحث مالی، سرمایه زیادی از ناشر به آن‌ها تخصیص یافته باشد؛ بنابراین باید یک سازوکار برای بررسی کتاب‌ها باشد.
 
او ادامه داد: به نظر من باید کتاب‌ها ارزش‌گذاری شود و این تبصره هم لحاظ شود که اگر کتاب خاصی کار شده که حجیم یا از هر منظر حائز اهمیت است، برایش امتیاز ویژه‌ای در نظر گرفته شود. شاید یک کتاب نفیس، یا یک کتاب چندجلدی و... با 100 عنوان کتاب ناشری که کتاب‌های کم‌حجم 20 یا 30 صفحه‌ای چاپ می‌کند، برابری کند.
 
مدیر نشر نیماژ در ادامه گفت: ارزشگذاری کتاب براساس محتوا و حجم و ... در آئین‌نامه ذکر شده، اما فکر نمی‌کنم به طور کامل اجرایی شود. شاید به این بند از آئین‌نامه خیلی توجهی نشود و در نتیجه یک ناشری که هیچ کتابی هم چاپ نکرده، با کتابسازی تعداد عناوین خواسته شده را آماده و در نمایشگاه شرکت کند؛ در غرفه‌اش هم یا کتاب‌های ناشرهای دیگر را بفروشد، یا اینکه غرفه را به دیگران واگذار کند و بفروشد.

وی ادامه داد: این‌ها مواردی است که سالیان سال اتفاق می‌افتد و هر ساله سعی‌ مسئولان وزارت ارشاد بر این است که جلوی این‌ قبیل موارد را بگیرند؛ ولی باز هم آنقدر این موارد زیادند که من فکر می‌کنم گاهی از طرف مسئولان نمایشگاه کم‌کاری می‌شود.
 
اسدی ضمن اشاره به این بند از آئین‌نامه نمایشگاه که «کتاب‌هایی که با حفظ محتوا و ظاهر یکسان به‌صورت جداگانه توسط چند ناشر منتظر شده است از مصادیق کتاب‌های دارای امتیاز برای تخصیص غرفه در نمایشگاه محسوب نمی‌شود» گفت: این قانون اگر اجرایی شود، خیلی قانون خوبی است؛ اما می‌بینیم که عملی نیست و اجرا نمی‌شود. حالا نمی‌دانم یا اجرای آن سخت است یا بنا بر این است که اجرا نشود.
 
جلوی حاضری‌خوری ناشرنماها را بگیرید
وی اضافه شدن این بند در آئین‌نامه را اتفاق بسیار خوبی خواند و اضافه کرد: اجرای این بند می‌تواند جلوی ناشرهایی را که بدون زحمت کتاب‌ ناشران دیگر را منتشر می‌کنند، بگیرد؛ ناشرانی از راه می‌رسند و می‌خواهند کتاب‌های ناشرانی که با تلاش فراوان نویسنده‌گان را به مخاطبان معرفی کرده‌اند، به‌صورت حاضری‌خوری بازنشر کنند.

اسدی این دست افراد را سودجو خواند و گفت: سواستفاده از بازار کتاب‌های پرفروش، اخلاقی نیست و اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بتواند جلوی این روند را بگیرد، کمک زیادی به صنعت نشر خواهد شد.
 
او ادامه داد: فرض کنید یک ناشر 300 عنوان کتاب منتشر می‌کند و از بین این 300 عنوان یک کتاب پرفروش می‌شود. آن‌وقت ناشران سوءاستفاده‌گره و ناشرنماها همان کتاب را منتشر می‌کنند و کتابی که قرار است ناشر اصلی به واسطه آن هزینه‌ها و مسائل جاری‌اش را به درآمدزایی برساند، به وسیله آن ناشر قلابی (ناشرنما) پایمال می‌شود.
 
مدیر نشر نیماژ ضمن تاکید بر ضرورت جلوگیری از کتابسازی، عنوان کرد: اگر به این شکل که در آئین‌نامه اشاره شده، جلوی ناشرنماها گرفته شود، اتفاق بسیار خوبی است اما با اینکه بارها راجع به این موضوع صحبت شده است، فکر می‌کنم این اتفاقات در نمایشگاه تکرار شوند؛ کمااینکه این روند در نمایشگاه‌های استانی نیز استمرار دارد.
 
قانونی که در عمل اجرا نمی‌شود
اسدی در ادامه گفت: در نمایشگاه‌های استانی ناشرهای اصلی به این خاطر که حق‌تالیف پرداخت می‌کنند، هزینه‌های جاری دارند و ناشرهای حرفه‌ای هستند، مجبورند کتاب را با 10 درصد تخفیف عرضه کنند، ولی ناشرهای قلابی همان کتاب را -که بعضا زحمت ترجمه هم به خود نمی‌دهند، رونویسی می‌کنند و فقط اسم مترجم را عوض می‌کنند- با 50 درصد تخفیف ارائه می‌کنند. این روند به صنعت نشر کشور ضربه می‌زند و باعث می‌شود حق آن ناشرهایی که واقعا کار جدی انجام می‌دهند؛ پایمال شود.
 
وی اضافه کرد: ادامه این روند باعث می‌شود که ناشرهای اصلی و بزرگ، کم‌کم انگیزه برای کار نداشته باشند یا وضعیت بازار به سمتی برود که یک‌سری دلال کتاب، انجام امور را در دست بگیرند. این واقعا یک آسیب بزرگ است.