به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، علينقي منزوي، اسلام‌شناس، نسخه‌شناس و فهرست‌نگار و فرزند شيخ آقا بزرگ تهراني (1255 ـ 1348) دانشمند كتاب‌شناس و نويسنده دايرة‌المعارف بزرگ «الذريعه» بود. منزوي در سال 1302 خورشيدي در شهر سامرا به دنيا آمد.

تحصيلات ابتدايي را در سامرا و نجف در نزد پدر و عمويش فرا گرفت. سپس در مدارس آن روزگار و حوزه‌هاي علميه، نزد استاداني چون محمدرضا طبسي، شيخ علي‌اكبر خوانساري، محمدجواد تبريزي، محمد تهراني، ميرزا باقر زنجاني و شيخ عبدالحسين رشتي، دروس مطول جامع‌المقدمات، منظومه سبزواري، شرح اشارات ابن سينا و كتاب‌هاي ديگر را آموخت.

منزوي در همان سال‌ها بخشي از كتابخانه شيخ علي‌اكبر خوانساري را به دستور پدر و براي درج در كتاب «الذريعه» فهرست كرد. در سال 1364 هجري قمري نيز «اجازه روايت» از استاد خود شيخ عبدالحسين رشتي دريافت داشت. بعدها استادان ديگر حوزه اجازه روايت او را تاييد كردند. در ضمن فراگيري علوم ديني در تصحيح سه مجلد از كتاب «الذريعه» كوشيد. اين كار در سال‌هاي 1350 تا 1357 هجري قمري انجام شد.

همزمان با آغاز جنگ جهاني دوم، پدر، او را به تهران فرستاد تا چاپ مجلدات باقي مانده «الذريعه» را بر عهده بگيرد. علاوه بر آن منزوي توانست به اخذ ديپلم و سپس ليسانس معقول در سال 1326 خورشيدي و ليسانس دانشسراي عالي در سال 1329 و ليسانس دانشكده حقوق در رشته قضايي به سال 1330 خورشيدي موفق شود. دكتراي رشته معقول را هم در سال 1337 به دست آورد.

منزوي از سال 1325 تا 1327 دبير پيماني دبيرستان‌ها بود، آن‌گاه در مهرماه سال 1327 دبير رسمي وزارت فرهنگ و در همان سال مامور همكاري با علامه دهخدا شد. اين همكاري تا درگذشت دهخدا در سال 1334 ادامه داشت، سپس در زمان رياست دكتر محمد معين بر موسسه لغتنامه دهخدا، چند سالي به كار در موسسه سرگرم بود. در سال 1338 نيز از وزارت فرهنگ به دانشكده حقوق منتقل شد و تدريس رسمي خود را آغاز كرد. ضمن آن كه در دانشكده ادبيات نيز درس مي‌گفت.

علينقي منزوي در سال 1345 خورشيدي راهي بيروت شد و از دانشگاه «سن ژوزف» مدرك دكتراي فلسفه گرفت. در آن‌جا تصحيح و چاپ «نامه‌هاي عين‌القضاه» را در دو مجلد به پايان برد و «طبقات الاعلام شيعه» پدر را در پنج جلد، همراه با مقدمه و تعليقات و فهرست‌ها، منتشر ساخت.

پس از بازگشت به ايران، كار تدريس در دانشگاه را ادامه داد. شركت در كنگره‌هاي دانشگاه كرمان (1336)، دانشگاه تبريز (1354) و دانشگاه اروميه (1357) و ارايه مقاله، بخشي از كوشش‌هاي علمي منزوي است. بخشي ديگر از كارهاي او فهرست‌نگاري كتابخانه است.

برخي از فهرست‌هايي كه او انجام داده است، عبارتند از «فهرست كتابخانه مركزي دانشگاه تهران» در دو مجلد (1330ـ 32)، «فهرست كتابخانه سپهسالار (شهيد مطهري)» (1340) از حرف «الف» تا «ذ»، «فهرست نسخه‌هاي خطي مجلس شورا» (1346 تا 1368) مجلدات 11 تا 16 با همكاري ايرج افشار، محمدتقي دانش‌پژوه و احمد منزوي، «فهرست الكتب و الرسايل» (1344) به همراه تعليقات به زبان عربي.

از ديگر آثار او مي‌توان به اين كتاب‌ها اشاره كرد: «الاشارات و التنبيهات» ابن سينا (تصحيح 1329)، «فرهنگنامه عربي به فارسي» (1337)، «سيمرغ و سي مرغ» (1359)، ترجمه فارسي «احسن التقاسيم في معرفة‌الاقاليم» مقدسي (1361)، ترجمه فارسي جلدهاي 5 و 6 «تجارب الامم» مسكويه.
 
انتشار مقالات در مجلات راهنماي كتاب، فرهنگ نور، دانش، گوهر و چيستا و نيز در «دانشنامه ايران و اسلام» از پژوهش‌هاي او در سال‌هاي پربار زندگي است.

منزوي با كتابخانه مجلس شوراي اسلامي همكاري داشت و مجموعه دست‌نويس‌هاي بازمانده از پدرش، شيخ آقا بزرگ تهراني را به كتابخانه مجلس فروخت. او همراه برادرش احمد منزوي از نامدارترين كتاب‌شناسان ايران به‌شمار مي‌روند و تا چندي پيش در سنين سالخوردگي در «مركز دايرةالمعارف بزرگ اسلامي» به تحقيق و پژوهش مشغول بود و در آن‌جا عضويت افتخاري داشت.

دكتر علينقي منزوي در سال 1384، پس از درگذشت همسرش، به بيماري آلزايمر مبتلا شد. بدان حد كه بدون كمك شبانه‌روزي دخترش دكتر پروين منزوي قادر به ادامه زندگي نبود. سرانجام در ساعت 23 و 40 دقيقه سه‌شنبه 27 مهرماه 1389 در سن 87 سالگي در منزلش در سعادت آباد تهران درگذشت و به سراي روشنايي جاودان پيوست.