قاسم تبريزي، نويسنده و پژوهشگر حوزه اسناد و مسايل سياسي، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، با بيان اين كه كار اصلي تاريخ‌نگاري اسلامي و انقلاب اسلامي از 10 تا 15 سال ديگر آغاز مي‌شود گفت: پس از پيروزي انقلاب اسلامي با گسترش دامنه فرهنگ و تحقيقات در سه قلمروي دانشگاه، حوزه و جامعه، با توسعه دانشگاه‌ها و فارغ‌التحصيلان كه بيش از 13 ميليون نفر در سه مقطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا مشغول تحصيل بودند، مواجه شديم.

وي افزود: همزمان با توسعه رشته‌هاي جديد در علوم انساني و علوم خالص، عرصه تحقيق، پژوهش و نويسندگي رشد كرد و عناوين كتاب‌ها از 2217 عنوان در سال 1354 با جمعيت 28 ميليوني‌ به 38 هزار عنوان رسيد، در حالي كه جمعيت كنوني ما 75 ميليون نفر است. همچنين مجلات و نشريات تحقيقاتي ـ علمي‌ به بيش از 700 عنوان رسيده‌اند. 

تبريزي با اشاره به اين كه «فرهنگ كتابخواني ‌ما نسبت به گذشته رشد خوبي داشته است» معتقد است: اگرچه اين ميزان هنوز در شأن ملت ايران و انقلاب اسلامي و جامعه ما نيست، اما نسبت به گذشته از رشد و گستردگي قابل توجهي برخودار است. افزايش مطالعه و پژوهش‌ نياز به مراكز آرشيوي، كتابخانه و مراكز اسنادي دارد. كتابخانه‌هاي ما به نسبت گذشته گسترش قابل تقديري يافته‌اند، اما بايد يادآور شويم ما همچنان در كلان‌شهرها، شهرها، روستاها و شهرك‌هايي كه به تازگي نيز افتتاح شده‌اند، به كتابخانه‌هاي عمومي‌ و تخصصي نياز داريم. 

رييس كتابخانه انقلاب اسلامي كتابخانه مجلس شوراي اسلامي يادآور شد: علاوه بر كتابخانه عمومي، وجود كتابخانه تخصصي در دانشكده‌ها، حوزه‌هاي علميه و جامعه يك ضرورت محسوب مي‌شود. وقتي بيش از 90 رشته و گرايش تاريخ در ايران داريم، به يقين مديريت فرهنگي جامعه بايد در انديشه تاسيس كتابخانه تخصصي باشد. به همين ترتيب درباره جامعه‌شناسي، روان‌شناسي، ادبيات و هنر و در عرصه انقلاب اسلامي و به طور ويژه كتابخانه ادبيات انقلاب اسلامي، كتابخانه دفاع مقدس به كتابخانه‌‌هاي تخصصي نيازمنديم.

وي با اشاره به اين كه در سه دهه اخير بيش از شش هزار عنوان كتاب در حوزه دفاع مقدس منتشر شده‌اند كه بايد ارقام نشريات و تحقيقات را نيز بر آن افزود، گفت:‌ كتابخانه تخصصي انقلاب اسلامي كتابخانه مجلس كه در جوار مركز اسناد قرار دارد، اواسط سال 1378 بر اساس ايده دكتر رسول جعفريان، رييس كتابخانه مجلس، راه‌اندازي شد. تاكنون بيش از 13 هزار و پانصد نسخه كتاب در 9 هزار عنوان در اين بخش گردآوري شده‌اند. 

رييس كتابخانه انقلاب اسلامي كتابخانه مجلس شوراي اسلامي افزود: تاكنون كمتر از يك سوم كتاب‌هايي كه درباره انقلاب اسلامي نوشته شده‌اند را گردآوري كرده‌ايم. در اين راه كتاب‌هايي كه در بازار وجود داشتند را خريداري كرديم، اما نتوانستيم كتاب‌هايي كه بين سال‌هاي 1341 تا 1357 يعني از آغاز نهضت امام خميني(ره) تا پيروزي انقلاب اسلامي منتشر شده بودند را تهيه كنيم.

نويسنده و محقق تاريخ سياسي ايران تصريح كرد: مرحله دوم آثاري‌اند كه در فاصله سال‌هاي 56 تا 76 منتشر شده بودند. اين آثار كه كتاب‌هاي فراواني را دربر مي‌گرفتند، درباره انقلاب اسلامي، نظام‌ جمهوري اسلامي و رهبران انقلاب، احزاب، جريانات و وقايع به رشته تحرير درآمده‌اند و اغلب در بازار كتاب ناياب‌اند و امكان دارد برخي از آنها را بتوانيم از كتابخانه‌هاي خصوصي خريداري كنيم يا فردي به اين مجموعه اهدا كند. 

رييس كتابخانه انقلاب اسلامي كتابخانه مجلس درباره آثار اهدايي به اين بخش عنوان داشت: خوشبختانه ميزان آثار اهدايي به اين بخش خوب بوده است و اين روال همچنان ادامه دارد. طي سه ماه گذشته موزه عبرت حدود 1400 نسخه از كتاب‌هاي سال‌هاي 58 تا 76 را به اين بخش اهدا كرد. 

وي با اشاره به كمبود آثار اين كتابخانه در حوزه كتاب‌هايي كه توسط احزاب، گروها و جريانات در خارج از كشور يا به زبان‌هاي ديگر منتشر شده‌اند، گفت:‌ به دليل كمبود امكانات درپي گردآوري اين آثار نيز نبوده‌ايم. تصميم داريم پايان‌نامه‌هاي دانشجويي را كه حجم قابل ملاحظه‌اي دارند، از مركز مدارك علمي وزارت علوم تهيه كنيم. اين آثار نيز مي‌توانند منابع و مآخذ خوبي براي كتابخانه تخصصي انقلاب اسلامي باشند.

تبريزي بيان داشت: اگرچه تاكنون در حد شايسته‌اي پاسخگوي نيازها نبوديم، اما ميزان مراجعه دانشجويان، نويسندگان و پژوهشگران تاريخ به اين كتابخانه و دريافت اطلاعات و منابع خوب بوده است، در حالي كه اطلاع‌رساني مناسبي در اين باره انجام نشده است. اين آثار بين 20 تا 80 درصد نياز افرادي را كه براي تكميل پايان‌نامه‌هاي خود مراجعه مي‌كنند، پاسخگويند. در موارد مكرر نيز دانشجويان و محققان از سوي مورخان و پژوهشگران اين مركز راهنمايي و مشاوره مي‌شوند.

وي در پاسخ به اين سوال كه «آيا تنها كتاب‌هاي هم‌سو با انقلاب اسلامي در اين بخش گردآوري شده‌اند يا آثار غير هم‌سو نيز در اين مركز قابل مشاهده و بررسي‌اند؟» اظهار داشت: تنها آثار هم‌سو در اينجا گردآوري نشده‌اند، بلكه كتاب‌هاي احزاب و جريانات ديگر نيز در حد متعارف اين كتابخانه جاي دارند. موزه عبرت يك كتابخانه تخصصي احزاب و جريانات سياسي دارد كه در آنجا كتاب‌هاي منافقان، چريك‌هاي فدايي خلق، حزب توده، پيكار، حزب دموكرات كردستان و احزاب و شخصيت‌هاي ديگر جمع‌آوري شده‌اند. اين مجموعه‌ها مي‌توانند مكمل يكديگر باشند. 

وي درباره محتواي كتاب‌هاي اين كتابخانه تخصصي عنوان كرد: در اينجا آثاري درباره روند انقلاب اسلامي و شخصيت‌هاي انقلاب گردآوري مي‌شوند و اغلب مكتوباتي كه درباره سلطنت‌طلب‌ها، گروه‌هاي چپ، گروه‌هاي التقاطي و رجال و شخصيت‌هاي محارب و معارض‌اند، در كتابخانه موزه عبرت جاي دارند. شايد روزي موفق به ادغام اين دو كتابخانه شويم.

تبريزي با بيان اين كه «اكنون به دليل محدوديت فضا، توان جمع‌آوري تمامي آثار اين حوزه را نداريم» اظهار كرد: ارايه اسناد انقلاب اسلامي از جمله رويكردهاي خاص اين كتابخانه‌ است. مراكز اسنادي پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران فعال شدند. پيش از آن مورخان ما با نقصان منابع مواجه بودند. بنابراين، اسنادي كه درباره تاريخ ايران و ايران نياز داشتند را اغلب از انگلستان و اروپا تهيه مي‌كردند. يعني اسناد خارجي را مبناي تحقيقات خود قرار مي‌دادند كه اغلب خدشه‌دار و جهت‌دار بودند، چرا كه انگلستان هيچ‌گاه اسناد اطلاعاتي خود را منتشر نمي‌كند.

اين محقق و نويسنده مسايل سياسي در پايان يادآور شد: با اين وجود نه تنها در تهران به كتاب‌خانه‌هاي تخصصي فراوان به ويژه در حوزه انقلاب اسلامي نيازمنديم، بلكه هريك از استان‌هاي كشور نيز بايد به كتابخانه‌هاي تخصصي موضوعات گوناگون مجهز شوند تا محققان با دسترسي بيشتر و دغدغه كمتر، به تاليف و پژوهش بپردازند و براي تكميل اطلاعات خود ناچار به سفرها متعدد و طولاني نشوند.