وقتی انسان با آثار زیبا، جالب و جذاب برخورد میکند، همواره پرسشهایی در ذهن دارد. از جمله این که زیبایی چه مولفههایی دارد؟ ملاک و معیار ارزیایی آثار زیبا چه چیزهایی است؟ کتاب مفاهیم اساسی فلسفه هنر برای پاسخگویی به این سوالات تدوین شده است.
در این کتاب پس از مقدمه مترجم، پیشگفتار و مقدمه آمده است. سپس در چهار بخش به اصطلاحات مهم، متفکران مهم، متون مهم و هنرها ااشره شده است. راهنمایی برای مطالعه بیشتر در پایان کتاب آمده است.
این کتاب به بیان مدخلهای ورودی فلسفه هنر میپردازد. این پردازش به شکلی است که خواننده عام برای ورود به مفاهیم فلسفه، درگیر سختیها و پیچیدگیهای زبان فلاسفه نشود. پیچیدگی زبان فلسفه همواره از نکاتی بوده که علاقهمندان به فلسفه را از ورود به این عرصه بازداشته است.
انسان همواره در حال پرسشگری است. در این وادی، وقتی انسان با آثار زیبا، جالب و جذاب برخورد میکند، همواره پرسشهایی در ذهن دارد. از جمله این که زیبایی چه مولفههایی دارد؟ ملاک و معیار ارزیایی آثار زیبا چه چیزهایی است؟ کتاب مفاهیم اساسی فلسفه هنر برای پاسخگویی به این سوالات تدوین شده است.
چرا به هنر بها میدهیم؟ هنر چیست؟ آیا کیفیت خاصی بین همه آثار هنری مشترک است؟ اثر هنری چطور چیزی است؟ آیا اثر هنری شیئی مادی است یا موجودیتی ذهنی یا شیئی انتزاعی؟ ما بر چه اساسی آثار هنری را داوری یا ارزیابی میکنیم؟ این احکام زیباشناختی ذهنیاند یا عینی؟ تجربه زیباشناختی چیست؟ هنر و اخلاق چه رابطهای با هم دارند؟ هنر و سیاست چطور؟ هنر و احساسات چه رابطهای با هم دارند؟
فلسفه هنر به این مسائل و سؤالات متعدد دیگر میپردازد. یکی از روشهای اندیشیدن درباره کار فیلسوفان هنر این است: آنها موضوعاتی را بررسی میکنند که هنرمندان، منتقدان، تاریخنگاران هنر و شیفتگان هنر مایلاند بدینی بینگارند یا از آنها غفلت ورزند. فلسفه هنر (یعنی نظریه فلسفه هنر که با نظریههای جامعهشناختی یا روانشناختی هنر فرق دارد) در صدد پاسخگویی به پارهای پرسشهای بنیادین از این دست است. هدف نظریه فلسفی هنر دستکم این است که ما را در تعیین اینکه چه چیزهایی اثر هنریاند و توضیح اینکه چرا برای هنر ارزش قائلیم، یاری دهد؛ پربارترین نظریهها همچنین میکوشند معیارهایی برای ارزیابی آثار هنری منحصربهفرد ارائه کنند.
این کتاب همانطور که مؤلف آن در نظر داشته و اشاره کرده، سرشت «درسنامهای» دارد. نخست باید گفت که محتوای اعم از مفاهیم محض است و افزون بر بخش اصلی و مفصل اول، یعنی «اصطلاحات مهم»، شامل مدخلهایی درباره متفکران و متون مهم در زمینه فلسفه هنر است و نیز در پایان بخش کوتاهی درباره هنرها دارد.
مدخلها در هر فصل به ترتیب الفبایی چیده شدهاند. فصل «اصطلاحات مهم» که بیشترین حجم را دارد، شامل مروری مقدماتی بر مفاهیم، موضوعات و رویکردهای اصلی در فلسفه هنر است. محتوای فصل «متفکران مهم» دربرگیرنده شرححالی از متفکرانی نظیر آدورنو، ارسطو، رولان بارت، کلایو بل، والتر بنیامین، پییر بوردیو، جان دیویی، هگل، مارتین هایدگر، افلاطون، آرتور شوپنهاور و .... است. فصل «متون مهم» حاوی بررسی دقیقتر متونی است که برخی متفکران مهم نوشتهاند. فصل پایانی کتاب دربردارنده مدخلهایی درباره معماری، رقص، فیلم، ادبیات، موسیقی، عکاسی، تراژدی و هنر تجسمی است. این مدخلها نگاهی ویژه به برخی موضوعات تأملبرانگیز فلسفی دارند که در ارتباط با هر نوع هنری مطرح میشوند و افزون بر اینها در این مدخلها ارجاعات فراوانی به دیگر مدخلهای کتاب وجود دارد.
تایگر روهولت، استادیار فلسفه هنر در دانشگاه ایالتی مونتکلیر است. مقالات اخیر او در مجله زیباییشناسی و نقد هنر و زیبایی شناسی معاصر منتشر شده است.
کتاب «مفاهیم اصلی فلسفه هنر» نوشته تایگر روهولت با ترجمه سهند سلطاندوست در 262 صفحه، شمارگان 1100 نسخه از سوی انتشارات ققنوس منتشر شد.
نظر شما