خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ مهتاب دمیرچی- همیشه علاقه به پیشگویی یعنی آنچه ممکن است روی دهد، چیز تازه‌ای نبوده است. کیست که نخواهد بداند چه اتفاقی برایش خواهد افتاد؟ چه‌کسی در جنگ پیروز خواهد شد؟ یا کدام اسب در مسابقه اسب‌دوانی برنده خواهد شد؟
 
هزاران سال است که غیب‌گویان، اخترشناسان و فالگیران کسب و کار ثابت و منظمی دارند؛ ولی به‌طور سنتی توانایی نگاه به آینده از طریق اتکا بر نیروهای جادویی خیالی بوده است. آنچه گرنت و سایر آماردانان اولیه کردند، این بود که به ما امید دادند تا دیدگاهی علمی به آینده داشته باشیم. داده زنجیره‌ای عالی به وجود آورد تا چیزی را که بوده است با چیزی که خواهد آمد، مرتبط کند. طولی نکشید که این از کمی کردن متوسط عمر بسیار فراتر رفت؛ هر چند این امر احتمالاً برای بیمه مفید بود.
 
کتاب «کلان داده» نوشته براین کلگ به ما می‌گوید که چگونه انقلاب اطلاعاتی زندگی ما را دگرگون می‌کند. این اثر از سوی پری آذرمند ترجمه و از سوی نشر نو راهی بازار نشر شده است.
 
 نویسنده به خاطر نوشته های علمی‌اش بسیار تحسین شده است. وی به‌جز تالیف کتاب برای نشریات علمی معتبر نظیر نیچر و وال استریت ژورنال نیز مطلب می‌نویسد. وی در این اثر به ما می‌گوید که ابر شرکت‌های اینترنتی از کجا می‌دانند که ما به چه چیزی می‌اندیشیم؟ ربات‌های فروش از کجا می‌دانند ما به چه چیزی نیاز داریم؛ در حالی که شاید ما خودمان ندانیم چرا کشف بوزون هیگز رویداد کلان داده‌ای است؟ چگونه داده به اطلاعات و اطلاعات به دانش تبدیل می‌شود. در واقع این‌ها سال‌هایی است که کلگ در کتاب کلان داده به آنها پرداخته است. نویسنده در کتابش اعتبار زیادی به نقش داده‌ها در سبک زندگی امروز ما قائل شده است. وی معتقد است؛ مشکل است بتوان از کلان داده چشم پوشید. واژه‌ها تمام مدت از گزارش‌های خبری و فیلم‌های مستند بر سر و روی ما می‌بارند؛ اگرچه دهه‌هاست که ما در عصر اطلاعات زندگی می‌کنیم؛ پس چه چیزی تغییر کرده است؟ به یک نمونه موفق عصر کلان داده نگاهی بکنید؛ نتفلیکس. شرکتی که زمانی کارش کرایه دادن دی وی دی بود، از برکت کلان داده تغییر ماهیت داده است و این تغییر خیلی بیشتر از صرف انتقال از دی وی دی به اینترنت است.
 
کارهای مهمی که یک داده انجام می‌دهد
البته کلان داده فقط تماماً در خدمت کسب و کار نیست؛ از جمله توانایی و امکان آن را دارد که با پیش‌بینی نقاط احتمالی وقوع جرم حفظ نظم را دگرگون کند؛ قابلیتش را دارد که عکس ساکن را به حرکت درآورد، نخستین ابزار را برای مردم سالاری راستین ارائه دهد، کتاب پرفروش بعدی نیویورک‌تایمز را پیش‌بینی کند، به ما درکی از ساختار بنیادین طبیعت بدهد و در پزشکی تحولات اساسی ایجاد کند؛ اما آنچه جذابیت کمتری دارد، این است که به شرکت‌ها و دولت‌ها این امکان بالقوه را می‌دهد که چیزهای خیلی بیشتری درباره شما بدانند؛ اعم از این که بخواهند چیزی به شما بفروشند یا درصدد نظارت آن برآیند. تردید نکنید کلان داده ماندگار است. لازم است که هم منافع و هم خطرهای آن را بدانیم و درک کنیم.
 
کلان داده مربوط می‌شود به کاربرد تمامی طیف داده‌هایی که برای دگرگون کردن یک سرویس یا سازمان در دسترس است. در حقیقت نتفلیکس نشان می‌دهد که چگونه شرکتی که کارش ویدیو هنگام درخواست است می‌تواند کلان داده را محور کار خود قرار دهد؛ و خدماتی مانند خدمات نتفلیکس بیشتر از یک ایستگاه سخن‌پراکنی متعارف متضمن ارتباط دوسویه است. چنین شرکتی می‌داند چه کسی چه چیزی را در چه زمانی و در کجا تماشا می‌کند. سیستم‌های آن می‌توانند به فهرست راهنمایی از معیارهای علائق بیننده همراه با بازخورد آنان تهیه کنند. ما در مقام بیننده، پیامد این تحلیل را در توصیه‌های نتفلیکس می‌بینیم و این توصیه‌ها گاه عجیب به نظر می‌رسند؛ زیرا سیستم سعی دارد پسند و ناپسند هر آدمی را پیش‌بینی کند؛ ولی از دیدگاه نتفلیکس جستجوکردن سلیقه‌های شمار بسیاری از جمعیت نفع خیلی زیادتر و کارآمدتری دارد. این کار ممکن است روند سفارش‌های سریال‌های جدید را دگرگون کند.
 
گفتنی است، داده مدت درازی است که با ماست. در این اثر به ۶ هزار سال پیش یعنی مراحل آغازین جوامع کشاورزی بازخواهیم گشت تا شروع مفهوم داده را ببینیم در درازای زمان از طریق محاسبه و واژه مکتوب، ستون فقرات تمدن شد. در واقع نویسنده در این اثر به این موضوع پرداخته است که چگونه داده در سده‌های هفدهم و هجدهم تحول یافته تا ابزاری برای تلاش در جهت گشودن روزنه‌ای به سوی آینده شود؛ اما این تلاش همیشه به دلیل گستره تنگ داده‌های موجود و قابلیت‌های ضعیف ما برای تحلیل آنها محدود بود، اکنون برای نخستین بار کلان داده دنیای تازه‌ای را به روی ما می‌گشاید. گاه به گونه خیره‌کننده با کامپیوترهایی مانند آمازون اکو که فقط با به کار گرفتن گفتار تعامل برقرار می‌کنیم؛ گاهی هم در ظاهر دیده نمی‌شود؛ چنانکه در مورد کارت‌های وفاداری سوپرمارکت انجام می‌شود. قدر مسلم این که کاربردهای کلان داده به سرعت افزایش می‌یابد و امکان بالقوه عظیمی دارند که خواه‌ناخواه بر ما اثر بگذارند.