نویسنده در مقدمه این اثر به چگونگی نگارش اثر و موانع و مشکلات موجود در این زمینه اشاره کرده و می‌نویسد: درباره بخش استنادی کتاب گفتنی است که اسناد مرتبط با بازجویی‌ها از وزارت امور خارجه به مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران منتقل شده و این مرکز، بنا به قانونی دست و پاگیر، تا چهل سال بعد امکان بازدید، مطالعه یا هرگونه دسترسی به اسناد را از مراجعان سلب کرده است و به هنگام مکاتبه بنده این جابه‌جایی به تازگی انجام شده بود. همچنین از آنجا که قرارگاه خاتم‌الانبیا بخش اطلاعاتی سپاه محسوب می‌شده، عکس‌برداری یادگاری نیز به ندرت صورت گرفته است. «پوتین قرمزها» در ۳۶ فصل به انضمام عکس‌ها و اسناد تدوین شده است. بهبودی در این خاطرات ابتدا مخاطب را با اهمیت خاطرات راوی آشنا می‌کند. او در فصل‌های نخست، بخشی از بازجویی‌های انجام شده را ثبت می‌کند و پس از آن، به زندگی فردی راوی و چگونگی ورود او به جبهه و نقش او در جنگ تحمیلی می‌پردازد. در ادامه گفت‌وگو با فاطمه بهبودی، نویسنده کتاب «پوتین قرمزها» را می‌خوانید.
موضوع داستان شما در کتاب «پوتین قرمزها» چیست؟ این داستان واقعی و مستند است؟
موضوع کتاب «پوتین قرمزها» جنگ روانی است. اینکه سربازان جنگی همیشه روی هم اسلحه نمی‌کشند و گاهی با استفاده از تکنیک جنگ روانی بر ایدئولوژی، ارزش‌ها، هنجارها، باورها و انگیزه دشمن تأثیر می‌گذارند. جنگ روانی برای تضعیف روحیه دشمن و بالا بردن انگیزه و انرژی نیروهای خودی استفاده می‌شود. پوتین قرمزها مستندنگاری از خاطرات آقای مرتضی بشیری، مدیر جنگ روانی ایران و عراق از سال ۱۳۶۵ تا پایان جنگ است.
چطور شد این سوژه را برای نوشتن انتخاب کردید؟
با توجه به اینکه در حوزه جنگ ایران و عراق پژوهش‌هایی انجام داده‌ام و از طرفی در زمینه داستان‌نویسی نیز فعالیت می‌کنم، پیشنهاد نگارش این کتاب از سوی حوزه هنری به من ارائه شد و درواقع برای اولین کار مستندنگاری، سوژه سهلی نبود، اما چون سوابق دلگرم‌کننده‌ای در مصاحبه گرفتن داشتم، فکر کردم می‌توانم انجامش بدهم و حاصل، کتاب «پوتین قرمزها» شد.
کتاب پوتین قرمزها چه ویژگی نسبت به کتاب‌های دیگر دارد؟ و بازخوردها چگونه بود؟
در کتاب «پوتین قرمزها» زندگی اسرای رده بالای ارتش عراق را در ایران می‌بینیم. اینکه چطور در ایران دوران اسارتشان را سپری کردند.
خوشحالم که کتاب خواننده خودش را پیدا کرده و خوانده می‌شود و تا الان شش چاپ از این کتاب وارد بازار نشر شده است.
کار نوشتن کتاب «پوتین قرمزها» چه مدت طول کشید و از راستی‌آزمایی هم که در این کتاب شده قدری توضیح بفرمایید؟
حدود یک سال مصاحبه و نگارش این کتاب طول کشید. سیر چاپ قدری طولانی بود و شهریور ۹۶ منتشر شد و همانند هر اثر مستندنگاری راستی‌آزمایی صورت گرفت و حتی بعد از انتشار «پوتین قرمزها» سرنخ‌هایی که در این کتاب باب آنها باز شد، پیگیری کردم و تحقیقاتی انجام دادم.
به نظر شما ملاک و معیار یک خاطره برتر چه عناصری و چه مؤلفه‌هایی می‌تواند باشد؟
خاطراتی که به صورت مکتوب درمی‌آیند قطعاً دارای اهمیت هستند و بخشی از تاریخ این مرز و بوم را می‌سازند، اما مکتوب مستند صرف مخاطب چندانی ندارد. هنر آن است که خاطره با استفاده از تکنیک‌های داستان‌نویسی خوشخوان به نثر درآید. همچنین دارای عنصر تعلیق و شخصیت‌پردازی مناسب باشد. همچنین بسیار اهمیت دارد که متن دارای انسجام و پیکره واحد باشد.
خاطره نگاری به عنوان یک ژانر و یک گونه ادبی در ادبیات جهان جایگاه ویژه‌ای دارد. خاطره‌نگاری در کشور ما در مقایسه با دیگر نقاط جهان کجا قرار می‌گیرد؟ ارزیابی شما به عنوان نویسنده چیست؟
خاطره‌نگاری در ادبیات ما جایگاه خودش را پیدا کرده است، به خصوص با دور شدن از جنگ، از ادبیات تبلیغی دور می‌شویم و حالا با ادبیات پخته‌تری از جنگ و خاطره‌نگاری در این حوزه مواجه هستیم.
خاطراتی که از دوران دفاع مقدس منتشر شده و آثاری که تحت عنوان فرهنگ جبهه فراهم آمده، چقدر می‌تواند به عنوان مواد خام برای خلق آثار بزرگ و ماندگار مورد استفاده نسل‌های بعد قرار گیرد؟
سعی می‌کنم در آثارم، ماده خام تولید نکنم و ماحصل کارم ادبیات باشد؛ یعنی با استفاده از شیوه‌های داستان‌نویسی، متن روان دارای اوج و فرود، همراه با تعلیق مناسب، فضاپردازی و شخصیت‌پردازی در خور و ... ارائه دهم. با این همه معتقدم که همین‌ها می‌تواند برای خلق آثاری دستمایه قرار گیرد که این اتفاق هم افتاده است. علاوه بر این، آثار خاطره‌نگاری سوژه‌های بکری دارند که می‌توانند در مدیوم‌های دیگر نیز بازآفرینی شوند.
به نظر شما چه نکاتی را باید در تنظیم خاطرات رزمندگان لحاظ کرد؟
بهتر آن است که نویسنده بتواند ارتباط مؤثر و شایسته‌ای با راوی برقرار کند تا راوی در این حسن معاشرت اطلاعات صادقانه و دقیق‌تری در اختیار نویسنده قرار دهد.
مهم‌ترین پیام یا پیام‌های کتاب برای نسل جوان چیست؟
کتاب «پوتین قرمزها» یادآور این نکته است که جنگ فقط آتش‌افروزی نیست و در سیاست خارجی، گفت‌وگو حرف اول را می‌زند و امیدواریم که جنگ، هیچ وقت نباشد.
این روزها مشغول نوشتن کتاب جدیدی هستید؟
هرچند وزنه خاطرات کتاب پوتین قرمزها بر عملیات کربلای پنج است، اما قدری هم از عملیات کربلای چهار می‌گوید. این عملیات به دلیل شهادت مظلومانه بسیاری از جوانان هموطنم همواره در ذهنم باز است و مایلم درباره آن بیشتر بدانم. کتاب اخیرم درباره عملیات کربلای چهار است با محوریت یکی از فرمانده گردان‌هایی که در این عملیات شهید شد. علاوه بر این «پوتین قرمزها» برای من بسته نشده و به صورت وسیع‌تر و با دیدی بازتر این موضوع را پیگیری می‌کنم.
نظر شما