به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)،‌ گشتی در لابه‌لای غرفه‌های نمایشگاه کتاب سی و دوم نشان می‌دهد هنوز هم ویترین بسیاری از غرفه‌ها با کتاب‌هایی پر شده است که تلاش می‌کنند مخاطبان خود را با مطالعه چند ده صفحه به خوشبخت‌ترین انسان روی زمین تبدیل کنند.

کتاب‌هایی که برای مشتریان هم با وجود گسترش محتوای اینترنتی مشابه باز هم هنوز جذاب است و انگار برای بسیاری از مردم گوهر گمشده‌ زندگی‌شان در دل همین صفحات کتاب مستور است.

ناشران تولید کننده محتوای جذاب و عامه پسند روانشناسانه در نمایشگاه کتاب امسال به دو بخش قابل تقسیم بودند. بخشی از آنها ناشرانی هستند که در حوزه تخصصی روانشناسی کار می‌کنند و کتاب‌هایی در سطوح مخاطب عمومی و کارشناسی عرضه می‌کنند و ناشرانی که بیشتر نگاه تجاری در فعالیت‌شان غلبه دارد. به این معنا که از هر حوزه‌ای کتابی را که احساس کردند پرفروش است به مخاطبان عرضه کرده‌اند.

خبرنگار ایبنا به منظور بررسی وضعیت کتاب‌های روانشناسی در نمایشگاه کتاب امسال با چند نفر ازاین ناشران گفت‌وگو کرده است.
 
نگاه مثبت نشر «رشد» به حوزه شادکامی
صحرایی،‌ مدیر اجرایی انتشارات رشد با اشاره به اینکه این مجموعه در نمایشگاه کتاب امسال بالغ بر 45 اثر چاپ اولی داشته است،‌ گفت: کتاب‌های این مجموعه در دو بخش عمومی و تخصصی قابل طبقه‌بندی است. البته بخشی از آثار این انتشارات هم مربوط به کودکان است.

مدیر اجرایی نشر رشد با اشاره به اینکه هرسال به طور میانگین 30 تا 40 عنوان کتاب جدید چاپ می‌کنیم،‌ ادامه داد: امسال در حوزه مثبت اندیشی و مثبت نگری کتاب‌های جدیدی را چاپ کردیم و در حوزه شادکامی چند عنوان کتاب منتشر کردیم. بخشی از این کتاب‌ها مربوط به مخاطب عام است و بخشی هم با رویکردهای تحقیقی و پژوهشی ویژه صاحبنظران است.

صحرایی با بیان اینکه استقبال از نمایشگاه امسال ضعیف‌تر بود،‌ اما کتاب‌های حوزه مثبت اندیشی انتشارات رشد فروش خوبی داشت،‌ تاکید کرد:‌ کتاب‌هایی که منتشر کردیم اغلب ترجمه شده هستند و متاسفانه کتاب تالیفی در این بخش هنوز زیاد نیست. دلیل این موضوع هم کم بودن فعالیت‌های پژوهشی در این بخش است و اساتید با توجه به فرهنگ کشورمان اطلاعاتی را جمع نمی‌کنند تا در قالب کتاب‌های مناسب با فرهنگ‌مان در این بخش کتاب تولید شود.
 
یک مشکل فرهنگی کتاب‌های روانشناسی جذاب
مدیر اجرایی انتشارات رشد ادامه داد: اغلب آثار تالیفی که در حوزه شادکامی و مثبت اندیشی در ایران چاپ می‌شوند برگرفته از همان آثار خارجی است. در واقع نویسندگان این کتاب‌ها با مطالعه کتاب خارجی حاصل برداشت‌شان را بازنویسی می‌کنند. خیلی از این کتاب‌ها حاصل نظر شخصی است و کار علمی نیست.

صحرایی چند عنوان کتاب تازه چاپ شده این انتشارات که مورد استقبال قرار گرفته است را به این شرح عنوان کرد:‌ کتاب راهنمای شادکام زیستن،‌ که کتاب تخصصی است. کتاب چگونگی بازنشستگی شادی داشته باشیم که برای مخاطب عام مناسب است. همچنین دو اثر با فرزندان نوجوان تان در ارتباط باشید و همچنین کتاب دوران نوجوانی فرزندتان را دریابید ازکتاب‌های خوب و کاربردی برای خانواده‌هاست که در نمایشگاه کتاب هم مورد توجه قرار گرفتند.

او افزود: یک مجموعه کتاب رواشناسی درباره کودکان منتشر کرده‌ایم با عنوان 50 سوال اساسی که بچه‌ها از بزرگترها می‌پرسند. این کتاب موضوعاتی را که اغلب بچه‌ها از بزرگترها می‌پرسند و بزرگترها برای آنها جوابی ندارند را مورد توجه قرار می‌دهد. همچنین کتاب دیگری داریم با عنوان 50 کاری که بچه‌ها باید انجام دهند. این کتاب‌ هم شامل مجموعه فعالیت‌هایی است که برای رشد و افزایش توان بچه‌ها مناسب است و اغلب بزرگترها مانع اجرای آن می‌شوند.

صحرایی با بیان اینکه کتاب‌های زیادی داریم که مناسب افراد مختلف است،‌ گفت:‌ به دلیل محدودیت‌هایی که در فضای اختصاصی غرفه‌ها داریم بسیاری از کتاب‌های خوب مجموعه ما مغفول واقع می‌شود.

بیشعورهایی که «بیشعوری» را دزدیدند!
مدیر غرفه انتشارات تیسا با اشاره به اینکه در حوزه روانشناسی روی مجموعه کتاب‌های «بیشعوری» کار می‌کنیم،‌ گفت:‌ این کتاب برای بار اول در ایران توسط همین انتشارات به چاپ رسید و بسیار کتاب پرطرفداری است. اما متاسفانه 14 انتشارات دیگر این کتاب را چاپ کردند. بخشی از این کتاب‌ها کپی همین ترجمه‌ای است که انتشارات تیسا عرضه کرده‌است. بخشی هم ترجمه‌های غیر است.

او ادامه داد:‌ بخشی از کتاب‌های بیشعوری هم که در بازار عرضه شده‌ با مقدمه یا بخشی است که مترجم به آن افزوه و اصل کتاب ها را به چند جلد تقسیم کرده‌اند.

مدیر غرفه انتشارات تیسا با بیان اینکه این مجموعه انتشاراتی حق کپی رایت کتاب بیشعوری را خریداری کرده است،‌ تاکید کرد:‌ این کتاب توسط آقای فرجامی ترجمه شد که بهترین مترجم این کتاب در ایران هستند،‌ بعدها ایشان کتاب «بیشعوران» را تالیف که این کتاب هم در نشر تیسا منتشر شده است. این کتاب به لحاظ فرهنگی به زندگی مردم ایران نزدیک‌تر است.

این فعال حوزه نشر همچنین گفت:‌ نشر تیسا مجموعه کتاب‌های خاویر کرمنت را ترجمه کرده است که مورد توجه مخاطبان هم قرار گرفته‌ است با عنوان‌های «بیشعورهای ابدی»،‌ »توطئه بیشعورها» و «بیشعورهای گردن کلفت» رایج‌ترین آنهاست. کرمنت در کتاب بیشعوری به طور کامل مریضی بیشعوری را تشریح و تبیین کرده است. اما در کتاب‌های قبلی بیماری‌ها را تفکیک کرده‌اند.
 
«مغز» دنیای جذابی برای مشتریان
حسن پور، مدیر فروش انتشارات مهرسا درباره کتاب‌های پرفروش این مجموعه گفت: نشر مهرسا به صورت تخصصی در مورد مغز هوشمند، فرزندپروری و روانشناختی فعالیت می‌کند. البته مجموعه‌های دیگری هم در حوزه گردشگری دارد.

مدیر فروش مهرسا افزود: عناوین زیادی در سال جاری در این انتشارات تولید شده و حدود 50 عنوان کتاب کودک است و 20 کتاب در حوزه بزرگسال منتشر کردیم. از جمله کتاب‌های پرفروش ما مجموعه باشگاه مغز است که جلد اول تا چهارم آن مورد توجه مخاطبان قرار دارد. این کتاب عمومی است و بازه سنی مخاطبانش از هشت سال تا 80 سال را در بر می‌گیرد.

این کارشناس فروش ادامه داد: در مجموعه کودک ما «جعبه مهارت اولیه» مورد استقبال قرار گرفته که از سوی سازمان بهزیستی کل کشور برای مهدکودک‌ها هم اجباری شده است. همچنین مجموعه کتاب «پانچلو» هم مورد استقبال زیاد مخاطبان قرار داد که باز بازه سنی مخاطبان گسترده‌ای را در بر می‌گیرد. البته این کتاب را مشتریان بیشتر برای کودکان و نوجوانان خود تهیه می‌کنند.

حسن‌پور با بیان اینکه 8 سال است انتشارات مهرسا فعالیت دارد، تصریح کرد: حیطه اصلی فعالیت این مجموعه شناختی است و به مغز تمرکز دارد. بخش روانشناسی را کمتر مورد تاکید قرار می‌دهیم. بیشتر کتاب‌های این بخش هم از حامد بختیاری است که مدرس بین المللی مغز هستند و در نقاط مختلفی از دنیا به عنوان چهره‌ای شناخته شده‌اند و تدریس انجام می‌دهند.

به گفته او، کتاب‌های تالیفی در این انتشارات بیش از ترجمه هستند. اما همان طور که اشاره شده بیشتر کتاب‌ها تالیف حامد اختیاری است.

مردم به دنبال تقویت اعتماد به نفس و مدیریت خشم
سارا صالحی، مدیر تولید انتشارات ابوعطا درباره کتاب‌های پرفروش این نشر که در حوزه روانشناسی با مخاطب عام کار می‌کند، گفت: این مجموعه امسال سعی کرد همچون سنوات گذشته کتاب‌های روز دنیا را تهیه و اقدام به ترجمه کند. امسال تلاش کردیم که کتاب‌هایی را ترجمه کنیم که نویسندگان معروف‌تری داشتند.

وی افزود: مخاطب عام به نویسنده اهمیت زیادی می‌دهد. به عنوان مثال کتاب‌های برایان تریسی و افرادی این چنین برایش اهمیت زیادی دارد. ما هم سعی کردیم به فراخور نیاز جامعه از نویسندگان مطرح که در حوزه رواشناسی موفقیت کار می‌کنند، اقدام به چاپ کتاب کنیم.

این کارشناس حوزه کتاب در پاسخ به این سوال که چقدر کتاب‎های ترجمه شده روانشناسی موفقیت با فرهنگ جامعه سنخیت دارد، تصریح کرد: در وهله اول هرکس می‌تواند از هر فرهنگی چیزهای مثبتی را بگیرد و مواردی که منفی است را کنار بگذارد؛ اما خود ما بر اساس قراردادی که با مترجمان مجموعه داریم، گوشزد کردیم که مواردی که با فرهنگ جامعه همخوانی ندارد را ترجمه نکنند. این نکته را هم باید در نظر داشت که ما یک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داریم که مواردی که کتاب‌ها با فرهنگ ایرانی مغایرت دارد را اجازه چاپ نمی‌دهند.

صالحی همچنین تاکید کرد: کتاب‌هایی که در حوزه روانشناسی موفقیت به چاپ می‌رسند، مفید و آموزنده هستند. در همه جای دنیا هم خیلی ارتباطی با فرهنگ ندارد. چون مواردی که مطرح می‌شود بسیار کلی است.

این فعال حوزه نشر گفت: کتاب پرفروش نشر ابوعطا کتاب «هنر اندیشیدن» است که با وجود گران بودن مخاطبان آن را تهیه می‌کنند. کتاب دیگری هم با عنوان «صد روش برای تقویت اعتماد به نفس» است که نشان می‌دهد جامعه ما در این بخش نیاز به کتاب‌هایی دارد که به آنها کمک کند. باز در همین خصوص کتاب «مدیریت خشم» هم جزء کتاب‌های پرفروشی است که نشان می‌دهد جامعه به چنین کتاب‌هایی نیاز دارد.

صالحی در پاسخ به این سوال که خودتان چنین کتاب‌هایی را معرفی می‌کنید و پرفروش می‌شود یا اینکه مشتریان خودشان به سراغ این کتاب‌ها می‌آیند، هم گفت: هر دو روش وجود دارد، به عنوان مثال مجموعه ما مشتریانی دارد که فقط برای تهیه کتاب هنراندیشیدن می‎آیند. البته توضیح افرادی که در غرفه به کار فروش می‌پردازند هم موثر است.

وی افزود: چند سال قبل کتابی داشتیم در خصوص روش مدیریت و آن زمان اینترنت گسترش نیافته بود، فردی برایمان نامه وشت که مطالعه این کتاب بازخورد مثبتی در زندگی‌ام داشته است و کمک زیادی از آن گرفتم. البته شاید مشتریان بازخوردهای منفی را به ما نمی‌دهند چون کسی تا کنون راجع به کتاب‌ها حرف بدی نمی‌زند.
 
بی تفاوتی ناشران بزرگ به روانشناسی زرد
البته به غیر از کتاب‌هایی که عامه پسند هستند و در نمایشگاه امسال رونق خوبی دارند و حتی برخی از آنها به قدری سرشان شلوغ است که برای یک مصاحبه کوتاه چند دقیقه حاضر نبودند دست از کار بکشند. ناشرانی هم هستند بی تفاوت به این بازار داغ در حوزه روانشناسی کتاب‌هایی را هدفمند و برای مخاطب خاص تولید می‌کنند.

نشر ثالث یکی از این دسته ناشران است که در حوزه روانشناسی چندین عنوان دارد،‌ البته به قول مهدی تدینی،‌ پژوهشگر و دبیر بخش علوم اجتماعی نشر ثالث همه این کتاب‌ها زیر مجموعه علوم اجتماعی هستند و به همین دلیل با سیاستگذاری‌های تولید کتاب‌های علوم اجتماعی این مجموعه انتشاراتی منتشر می‌شوند.

دبیر بخش کتاب‌های علوم اجتماعی نشر ثالث با بیان اینکه در مورد تحقیقات پیرامون فروید کتاب جدیدی را منتشر کردیم،‌ گفت:‌ این کتاب «جستارهایی درباره فروید» نام دارد که مجموعه مقالات است.

او همچنین به این موضوع پرداخت که مخاطبان نشر ثالث خاص هستند و بعضی ‌کتاب‌ها با ماهیت پژوهشی برای محققان به مرور کاربرد دارد،‌ گفت:‌ امسال کتابی در مورد عقده اودیپ منتشر کردیم.

تدینی با اشاره به اینکه کتاب‌های روانشناسی در نشر ثالث در زیر مجموعه علوم اجتماعی تعریف می‌شوند،‌ افزود:‌ استقبال مشتریان امسال از غرفه نشر ثالث بیش از حد انتظارمان بود. این درحالی است که قیمت‌های کتاب 30 درصدی افزایش پیدا کرده است، اما با وجود تورم دراقتصاد،‌ افت فروشی تجربه نکردیم.
 
یک روایت رواشناسانه از جامعه آمریکا
علی هداوند با بیان اینکه انتشارات علمی‌وفرهنگی در حوزه روانشناسی به شکل گسترده ورود پیدا نکرده است،‌ گفت:‌ کتاب دلایلی برای زنده ماندن از جمله کتاب‌های ترجمه شده این انتشارات است که به نمایشگاه کتاب امسال نرسید. اما جزء پرفروش‌های این انتشارات قرار دارد.

وی ادامه داد: کتاب تاوان یک مادر هم که در حیطه روانشناسی و جامعه شناسی بزهکاری قابل طبقه بندی است از جمله کتاب‌هایی بود که سال 97 به چاپ رسید و مورد توجه قرار گرفت. این کتاب به پدیده بزهکاری میان کودکان آمریکایی می‌پردازد که در خانواده زندگی طبیعی و سالمی دارند اما در مدرسه به اعمال خشونت آمیز همچون استفاده از اسلحه می‌پردازند و روانشناسی این پدیده را مورد توجه قرار می‌دهد اما به شکل روایی و از زبان یک مادر که درگیر این مساله است.

به گفته او، کتاب هنر عشق ورزیدن انتشارات علمی‌وفرهنگی در بخش روانشناسی با اینکه اثر قدیمی است اما هنوز مورد استقبال مخاطبان قرار دارد. کتاب دیگر با این ویژگی اثری با عنوان مفاهیم ساده روانکاوی از فروید هم بر پایه روانشناسی با ترجمه جواهر کلام است و کتاب دیگر رواشناسی ضمیر ناخودآگاه است که در نمایشگاه امسال پرفروش این حوزه بود. دو کتاب «روانشناسی دین» و «تلنگر» هم در نمایشگاه امسال با استقبال خوبی مواجه شد.


گشت و گذار در بازار کتاب‌های روانشناسی نمایشگاه کتاب نشان می دهد روانشناسی زرد هنوز هم می‌تواند بفروشد و برای مخاطب ایرانی در صدر پرفروش‌ها قرار بگیرد. روانشناسی که امروز صرفا یک بازار تجاری برای بسیاری از ناشران این عرصه شده و حتی قرار نیست در حوزه روانشناسی عامه پسند کتاب‌های جدی تری را به بازار بفرستند.

با این وجود هنوز هم فعالیت ناشران شناخته شده و جدی در روانشناسی که نگاه دقیق و علمی به آن دارند کورسوی امیدی را روشن نگه می‌دارد که رنگ کتاب‌های روانشناسی می‌تواند چیز دیگری هم باشد به جز زرد!