به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، به نقل از ستاد خبری سراي اهل قلم بيست و پنجمين نمايشگاه كتاب تهران، استاد احمد سميعي‌گيلاني در اين نشست اظهار كرد: نقدي كه بر اشعار سهراب سپهري نوشته شده، هريك از يك زاويه به بررسي اثر مي‌پردازند و دريچه‌ تازه‌اي از آن اثر را براي مخاطبان باز مي‌كنند. اصولاً اين نوع نقدها هستند كه اثر را زنده نگه‌ مي‌دارند.

وي ادامه داد: متأسفانه امروز زماني كه اثری نقد مي‌شود، صاحب اثر ناراحت مي‌شود در صورتي كه نبايد اين طور باشد. اگر اثري نقد مي‌شود دليل بر تنزل اثر نيست بلكه به آن تازگي مي‌بخشد.

استاد كامران فاني، محقق و نویسنده، سخنران بعدي اين نشست بود كه وظيفه نقد در ايران را رواج و شكوفايي كتابخواني دانست و گفت: بهتر است در حال حاضر بيشتر به معرفي كتاب در جامعه پرداخته و سپس نقد كتاب مطرح شود.

وي اظهار داشت: نقد آن است كه سِره را از ناسِره جدا كند. وقتي اثري را نقد مي‌كنيم در واقع وجود اين اثر را به اطلاع مردم مي‌رسانيم تا آن‌ها واقعيت‌هاي موجود را دريافت كنند نه متنی که غيرواقعي و غيرحقيقي است.

فاني ادامه داد: كتاب، يك كالاي فرهنگي است. اگر براي كتاب ارزش معنوي و فرهنگي قايل شويم اما به درستي در جامعه مطرح نشود، آسيب‌هايي براي صاحب اثر به دنبال دارد؛ زيرا وي سرمايه‌گذاري‌هاي فكري و اقتصادي برای آن انجام داده است.

وي عنوان كرد: ما امروزه به نقدي نياز داريم كه كتاب را معرفي و بررسي كند و باید بکوشیم تا نقد، هم جنبه فكري و هم جنبه اقتصادي را دربرگيرد و كتاب را در سطح گسترده عرضه كند.

فاني اظهار كرد: نقد انواع گوناگوني دارد كه اجتماعي، روانشناسي، ذوقي و ادبي از جمله آن‌هاست. خوشبختانه كتاب‌هاي زيادي در حوزه اصول و قواعد نقدنويسي، توليد و منتشر شده‌اند. مشكلي كه در حوزه نقد وجود دارد، اين است كه نقد آن طور كه شايسته است، تاثير نمي‌گذارد و ياري‌كننده كتاب و صاحب اثر نيست.

وي ادامه داد: تبليغ، مهمترين عنصر براي فروش كالا و وظيفه اصلي ناشر نيز تبليغ آن است و بايد در اين راه بكوشد. دومين عامل در معرفي اثر، صاحب اثر است. او بايد با معرفي كتابش آن را در سطح جامعه مطرح كند. 

این نویسنده و مترجم يادآور شد: بعد از معرفي كتاب به مخاطبان بايد به بررسي و ارزشيابي اثر بپردازيم. محاسن و معايب آن را بگوييم و آن را نقد كنيم. متاسفانه ما اغلب ابتدا يك نقد كوبنده براي اثر تازه توليد شده مي‌نويسيم و اثر را قبل از تولد از بين مي‌بريم.

فانی اظهار کرد: معتقدم كه نقد در ايران بايد از نگاه تهاجمي خارج شود، زيرا اين نوع نگاه، به كتاب و توليدكننده اثر ضرر مي‌رساند. نقد شفاهي در ايران خيلي مؤثر است چون مخاطب با خواندن كتاب آن را به دوستان و آشنايان خويش معرفي مي‌كند. اگر اين روند ادامه پيدا كند ميزان كتابخواني در جامعه افزايش مي‌يابد.

سخنران بعدي اين نشست حجت‌الاسلام سعيد رضا عاملي بود و عنوان كرد: نقد، يك نگاه انساني به نوشتار مي‌خواهد. اگر كسي كه نقد مي‌كند از يك حس ناشي از تبادل موقعيت برخوردار نباشد نمي‌تواند يك نقد حرفه‌اي ارايه دهد.

وي با بيان اين‌كه متن، نوعي بازنمايي از يافته‌هاي حقايق متكثر و متعدد محسوب مي‌شود، ادامه داد:‌ ما نبايد در نقد يك رويكرد هيجاني به متن داشته باشيم. در درجه نخست بايد بدانيم كه صاحب اثر چه چيزي را خواسته در كتاب مطرح كند و سپس با برداشت صحيح از متن به نقد آن بپردازيم.

عاملي به تفاوت نقد در فضاي فيزيكي و فضاي مجازي تاكيد كرد و گفت: نخستين و بنيادي‌ترين تفاوت نقد در اين 2 فضا در نبود رعايت حق مولف است. متاسفانه در فضاي مجازي با دزدي شدید متن مواجه ايم. بنابراين، فضاي مجازي را به دليل توانشي كه دارد نبايد يك فضاي سطحي تلقي کرد. 

زارعي نجف‌دري، مدير عامل شركت انتشارات علمي و فرهنگی در ادامه اين نشست، عنوان كرد: نقد بايد با نگاه تصحيح‌نگري به متن صورت بگيرد. صاحب اثر نيز بايد با نگاه تصحيح‌پذيري به نقد اثر نگاه كند و اين زماني امكان‌پذير است كه نقاد جامع‌الابعاد باشد، يعني از تمام ابعاد به متن اشراف داشته باشد.

وی افزود: اگر مي‌بينيم جريان نقد تبديل به يك جريان تلخ شده، به دليل جامع‌الابعاد نبودن نقاد است. نقد هميشه پيش‌برنده بوده و هست. بنابراین، همان‌طور كه نبايد هيجاني در جريان نقدوارد شد، با محافظه‌كاري نیز نبايد وارد نقد شد. 

زارعي نجف‌دري عنوان کرد: بايد در جامعه شرايطي فراهم شود كه فرهنگ نقد رواج پيدا كند و هر كسي به خود جرات نقد كردن ندهد. چون در حوزه علوم انساني آثاري كه نقد شده‌اند بسيار محدودند و اغلب نقدهاي حاضر به حوزه علوم انساني مربوط مي‌شوند.  

نشست «جريان نقد كتاب در ايران» چهارشنبه (20ارديبهشت) در سراي اصلي اهل قلم بيست و پنجمين نمايشگاه كتاب تهران برگزار شد.

بيست و پنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 23 ارديبهشت در مصلاي امام خميني (ره) برپاست.