عبدالحسين طالعي، نويسنده اين آثار، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، در اين باره اظهار كرد: «كفايه‌الاثر» كتابي از «خزّاز قمي» محدث قرن چهارم و از كتاب‌هاي بسيار معتبر حوزه امامت است كه دانشمندان علم حديث بر اعتبار بالاي آن تاكيد كرده‌اند.

طالعي افزود: محور اصلي «كفايه‌الاثر» احاديثي درباره نصوص امامت؛ كلام پيامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) درباره امامت است. اين اثر اگرچه كتاب بسيار معتبري است اما به سبك و ساختار متون كهن حديثي نوشته شده كه شايد امرزه چندان خوشخوان نباشد در همين راستا بخش‌هايي از «كفايه‌الاثر» را انتخاب كرده و در كتابي با عنوان «آخرين كلام» بازنويسي كرده‌ام.

اين پژوهشگر درباره كتاب «آخرين كلام» گفت:  اين بازنويسي، گونه‌اي تركيبي از لحن داستان‌گونه و مستند است؛ يعني نه مستند به معناي پژوهشي صرف و نه داستان، ‌به معناي رمان و تخيل صرف كه در قالب روايت اول شخص، به شرح احاديث مي‌پردازد. قهرمان اصلي داستان اين كتاب، به روايت وقايع تاريخي مدنظر مي‌پردازد و بر مبناي حقايق و واقعيات اعتقادي، شرحي بر حديث مربوطه بيان مي‌كند.

وي افزود: كتاب «آخرين كلام» شامل گزارشي از دو ملاقات مهم پيامبر اسلام(ص) است كه در يكي از اين ملاقات‌ها، يك دانشمند يهودي به محضر ايشان رفته، بر مبناي روحيه جست‌وجوگر خود، ‌سوالاتي از محضر پيامبر(ص) مي‌پرسد و پيامبر اسلام(ص) نيز پاسخ‌هايي كوتاه و عميق و با حوصله به او مي‌‌دهند، به گونه‌اي كه آن يهودي مسلمان مي‌شود.

طالعي درباره داستان ديگري كه در كتاب «آخرين كلام» موجود است، گفت: اين داستان، گزارشي از ملاقات تعدادي از بزرگان زمان پيامبر اسلام(ص) با «عبدالله ابن‌عباس» (پسرعموي پيامبر(ص) و از دانشمندان آن عصر) به عنوان كسي است كه مطالب بسياري را درباره اهل بيت(ع) مطرح كرده است. «عبدالله ابن‌عباس» از صحابه پيامبر(ص) است كه تا پس از واقعه عاشورا نيز زنده بود و در زمان «عبدالله ابن زبیر» به دليل مخالفت با او، به طايف تبعيد شد.

وي ادامه داد: چنان‌كه در كتاب «آخرين كلام» نيز آمده است، تعدادي از بزرگان و اصحاب پيامبر(ص) در زمان « عبدالله ابن زبیر» به ملاقات «عبدالله ابن‌عباس» كه بيمار بود و در همان بيماري نيز جان سپرد، در طايف مي‌روند و درباره امامت سوالاتي از او مي‌پرسند و وي بر اساس مطالبي از قول پيامبر(ص)، به آنان پاسخ مي‌دهد. مطالب بيان شده از سوي «عبدالله ابن‌عباس» در اين ديدار مطالب بسيار مهمي درباره برخي وقايع صدر اسلام و امامت است.

اين نويسنده همچنين از انتشار كتابي با عنوان «يك سبد سوال» خبر داد و افزود: اين نوشتار نيز ساختار و موضوعي مشابه «آخرين كلام» دارد و در اين اثر نيز به ارايه داستاني مبتني بر وقايع تاريخي پرداخته‌ام.‌ شرح ملاقات يك دانشمند يهودي با پيامبر اسلام(ص) و شرح ملاقات «جابرابن عبدالله انصاري» با پيامبر اسلام، گزارشات بيان شده در اين كتابند.

طالعي در پاسخ به سوال «آيا اين وقايع،‌ داستان‌هاي مهجور تاريخيند كه توسط شما بازنويسي شده‌اند؟» گفت: اين وقايع چندان مهجور نيستند اما نكته مهمي كه در بازنويسي اين وقايع نيز رعايت شده، توجه به لايه‌هاي زيرين احاديث و روايت‌هاي تاريخي است. 

اين كتابشناس گفت: متاسفانه در نقل اين روايات تاريخي، چندان به لايه‌هاي زيرين و نكات نهفته در بيانات بزرگان دين دقت نمي‌شود و اغلب به بازگويي اين روايات تاريخي در قالب الفاظ اكتفا مي‌شود كه يكي از عواقب اين امر، عادي‌سازي روايت‌ها و بي‌ميلي مخاطبان براي رجوع و تامل در آن‌هاست، درحالي‌ كه اگر لايه‌هاي زيرين اين روايات بيان شوند، مشخص مي‌شود كه چه نكته‌هايي در اين سخنان نهفته‌اند و اين روايات تنها الفاظ ساده نبوده‌اند.

وي ادامه داد: اين گونه بيان روايات (توجه به لايه‌هاي زيرين) از اهميت بالايي در دوران معاصر برخوردارند. آيت‌الله وحيد خراساني از جمله بزرگاني است كه بر اين‌گونه روايت در دوران معاصر تاكيد فراواني دارد. 

طالعي يادآور شد: به عنوان مثال، در دوران معاصر نيز اگر گفت‌وگويي بين دو تن از بزرگان سياسي يا اجتماعي ما اتفاق بيفتد، اهميت آن بر مردم يك قرن بعد آشكار نيست اما امروز كه ما در متن ماجراييم، متوجه نكات و تعيين‌كنندگي اين مطالب مي‌شويم. احاديث نيز معمولا اين‌گونه‌اند، زيرا در دوران فشار بني‌اميه يا بني‌عباس، بزرگان و ائمه اطهار(ع) سخناني را كه اجازه انتشار آن را نداشتند، در لفافه الفاظ بيان مي‌كردند و امروز اين سخنان بايد رمزگشايي شود تا بتوان از آن‌ها بهره برد.

اين پژوهشگر گفت: «آخرين كلام» و «يك سبد سوال» از سلسله كتاب‌هاي «سخن آشنا» محسوب مي‌شوند كه توسط انتشارات ابصار منتشر شده‌اند.