به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در رشت، کتاب «سور و سوگ نیاکان؛ در مقایسه دورههای صفویه با قاجار»، نوشته ساره مرادی است که انتشارات تاریخ اندیش، در ۲۳۶ صفحه منتشر و با قیمت ۲۸۰ هزار تومان روانه بازار کرده است.
کتاب دارای چهار فصل است: فصل اول؛ تفریحات و سرگرمیهای مردم در دوران صفویه و قاجار، فصل دوم؛ سوگواریها و عزاداریهای مردم در دوران صفویه و قاجار، فصل سوم؛ مقایسه جشنهای دینی و ملی ایرانیان دوره صفویه با قاجاریه و فصل چهارم؛ مقایسه سوگواری های دینی و ملی ایرانیان دوره صفویه با قاجاریه.
نویسنده در پیشگفتار کتاب نوشته است: در اوایل قرن دهم هجری برابر قرن شانزدهم میلادی سلسله صفویه به حکومت رسید و به عنوان قدرتی جدید در دنیا اسلام معرفی شد و به دنبال آن با صف آرایی سیاسی و عقیدتی در جهان اسلام به ویژه میان ایران و عثمانی و همچنین غرب قرار گرفت … بخشی از سیاست بنیانگذاران صفویه مداخله در برگزاری جشن ها و اعیاد و سوگواری های امامان شیعه بود. هدف از آن تحکیم وحدت ملی و یکپارچه کردن آحاد مردم و نزدیک ساختن آنان به دولت بود. در این دوران و به ویژه در عصر شاه عباس به شیوه های مختلف تلاش میشد تا با استفاده از جشنهای ملی یا باستانی و اعیاد مذهبی و سوگواری های مذهبی؛ وحدت ملی و همچنین تصوری که منطبق با جهان بینی صفویان و نقشی که شاهان آن برای خود به عنوان دولت ملی – شیعی و وحدت دهنده به سرزمین ایران تعریف کرده بودند، ایجاد کنند.
اما در دوره قاجاریه با یکصد سال فاصله از دوره صفویه، توجه به آداب و سنن مذهبی و ملی نه تنها کم رنگ شد بلکه مورد استهزا هم قرار گرفت و در این دوره جشنهایی به مناسبت های مختلف مثل تولد شاه یا تولد ولیعهد یا ازدواج و مانند آن برگزار می شد و به خاطر آن شهر چراغانی و آذین بسته میشد اما از مراسم جمعی همراه با آیینهای مشخص که با حضور شاه و آحاد مختلف مردم – چنانکه در دوره صفویه برگزار میشد؛ خبری نبود.
مرادی در ادامه این پیشگفتار تصریح کرده: برای اطلاع از آداب و رسوم مردمان دوره صفویه، به منابعی غیر از مدارک و منابع دست اول فارسی نیازمندیم … زیرا گزارش های وقایع نگاران و مورخان آن زمان به جز فهرستی از زندگانی بزرگان عصر خودشان نیست اما در رابطه با دوران قاجار باید گفت نویسندگان در این دوره که در آثارشان به نحوی به فرهنگ مردم اشاراتی دارند، کمتر به بحثی مستقل در زمینه فرهنگ و آداب و رسوم (در جشنها و سوگواریها) پرداخته اند یا صرفاً برای گردآوری و تحلیل فرهنگ عوام نوشته ای تألیف کرده اند.
نویسنده همچنین بیان کرده: در فرهنگ عامه با نوعی جامعه شناسی تعاون روبه رو می شویم؛ مشارکت، مساعدت و همکاری در همه امور زندگی شان، در عروسی تا فوت و عزا و در پختن نان، خانه ساختن، شیردوشی، ختنه سوران، پاکیزگی کوی و برزن، درو کردن و خرمن کوبی دیده می شود … برای گردآوری فرهنگ مردم زمینه های دست نخورده و پنهان زیادی وجود دارد و این وظیفه پژوهندگان است که با تحقیق و مطالعه و کاوش پیگیر، گوشه های تاریک و ناشناخته فرهنگ عامه مردم ایران را روشن کنند که با این وسیله غنا و عظمت فرهنگ ایران را آشکار میسازند.
نظر شما