به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، اميرعلي نجوميان در نشست «تحليل تاريخ ادبيات آمريكا» كه عصر ديروز(سه‌شنبه، 30 شهريور) با حضور رضا نجفي در سراي اهل قلم برپا شد، گفت: پيوريتن‌ها، اولين گروه مهاجر به آمريكا بودند و اولين دانشگاه آمريكايي نيز هاروارد است كه در ابتدا براي تدريس مذهب در سال 1936 ساخته شد.

وي افزود: ادبيات پيوريتن‌ بر آن بوده تا آمريكا را به عنوان سرزميني موعود معرفي كند. پيوريتن‌ها از سويي بسيار ايدئاليست بودند و از طرفي ديگر به علم نيز بسيار علاقه داشتند. بر همين اساس آمريكا ملغمه‌اي از ايده‌آليسم و پراگماتيسم است و اينكه چطور اين روح ايده‌آل و پراگماتيست توانست در آمريكا به انسجام برسد، يك معجزه است.

اين مترجم با اشاره به اختصاصات عصر روشنگري در آمريكا اضافه كرد: از 1710 وارد عصر روشنگري در آمريكا مي‌شويم. اين عصر در سال 1970 به اوج خود مي رسد. انقلاب آمريكا در راستاي استقلال از انگلستان در اين دوران شكل مي‌گيرد و قانون اساسي آن در سال 1789 نوشته مي‌شود. عصر روشنگري بسياري از تعاليم پيوريتن‌ها را كنار مي‌زند. چرا كه تعاليم آنها با پيشرفت‌ و آزادي‌خواهي و جامعه‌اي شاد در تضاد بوده است.

نجوميان كه به معرفي چند نويسنده و بيان روحيات آن‌ها در عصر روشنگري پرداخت افزود: «بنجامي فرانكلين» متولد 1706 از نويسندگان بزرگ اين دوران بود. او فردي خوشبين بود و خود را ضد ادبيات مي‌دانست. فرانكلين، با اينكه اديب است، ادبيات سانتيمانتال و ابهام‌آور را نقد كرده و آن را بي‌فايده ‌دانسته است. از نگاه او، ادبيات بايد ساده و متعلق به همه اقشار باشد و كتاب معروف او «راهي به سوي ثروت» هنوز مورد اقبال آمريكايي‌ها است.

اين منتقد افزود: «جفرسون» نيز متفكر مهم ديگر اين دوران و نويسنده اصلي بيانيه استقلال آمريكا است. اين بيانيه بيانگذار انديشه دموكراسي در آمريكا و در حقيقت مهم‌ترين سند تاريخ سياسي اين كشور به شمار مي‌رود.

نجوميان، اولين فرم ادبي در آمريكا را رمان دانست و گفت: رمان آمريكا در قرن 19 و 20 از رمان انگليسي جلو مي‌زند. به نظر مي‌رسد ژانر رمان با روحيه آمريكاي منطبق است، چرا كه رمان قالب ادبي‌است كه انسان را در اجتماع ترسيم مي كند و از تغييرات اجتماعي پر سرعت در اين سال‌ها در آمريكا نشان دارد. اولين رمان‌نويس آمريكايي «واشنگتن اروينگ» است كه بسياري از داستان‌هايش با تأثير از ادبيات فولكلوريك آلمان و اروپا نوشته شده است. در نهايت بايد گفت كه قرن 19 رنسانس ادبي در آمريكا رخ مي دهد.

اين استاد دانشگاه، در ادامه سخنانش به بيان ويژگي‌هاي ادبيات قرن 19 در آمريكا پرداخت و توضيح داد: آمريكايي‌هاي تحت تأثير ادبيات رومانتيك انگليسي قرار مي‌گيرند، با اين تفاوت كه تفكر آمريكايي ديني و استعلايي است و صبغه مذهبي ادبيات آمريكا بيشتر از ادبيات انگلستان و اروپاست. ترنسندنتاليست‌ها پيروان اين نوع ادبيات و با تفكر پيوريتن‌ها مخالف بودند و اساساً به فرارفتن و در فراسو بودن و نيز مباحث شهودي و معنوي و وجود خداوند در طبيعت و انسان اعتقاد داشتند و طبيعت را، كتاب مقدس مي‌دانستند.

نجوميان،در ادامه سخنانش درباره مشاهير ادبي تاريخ ادبيات آمريكا، «رالف والدو امرسون» متولد 1882، يكي از سردمداران استعلا‌گرايي در ادبيات قرن 19 آمريكا دانست و گفت: «امرسون»  باشگاه استعلا‌گرايي را تأسيس كرد. او مقاله‌اي به نام طبيعت دارد و معتقد است كه انسان نبايد طبيعت را براي فايده و استفاده خواست. رابطه انسان و طبيعت بايد فراتر از فايده بردن باشد. «برهما» نيز يكي از زيباترين اشعار اوست كه به ديدگاه‌هاي شرقي بسيار نزديك است. «هنري ديويد تورو» نويسنده‌اي ديگر است. «والدن» كتاب معروف تورو درباره تجربه خودش در سال‌هايي است كه به تنهايي در جنگل زندگي مي‌كرده ‌است. مارتين لوتركينگ و گاندي نيز تفكراتشان را مديون كتاب «نافرماني مدني» تورو هستند.

نجوميان در ادامه «هرمان ملويل» را نيز از ديگر نويسندگان مهم قرن 19 آمريكا دانست و توضيح داد: «ادگار آلن‌پو» يكي از تأثيرگذارترين نويسندگان ادبيات اين دوره آمريكاست، كه به دليل مرگ زني كه عاشقش بوده، تمام نوشته‌هايش درباره مرگ يك زن است. داستان‌هاي او از بهترين نمونه‌هاي داستان كوتاه در ادبيات آمريكاست. آثار پو، بيشتر بر نويسندگان فرانسه تأثيرگذار است به طوري كه «رمبو» و «بودلر» از او بسيار متأثر بودند.

نجوميان همچنين «والت ويتمن» را بزرگترين شاعر تاريخ ادبيات آمريكا دانست كه ديدگاه عرفاني او از مكتب‌هاي ادبي فراتر مي‌رود و شعر آزاد را در ادبيات آمريكا پايه‌گذاري مي‌كند و همچنين درباره «تامس پين» و كتاب «عقل سليم» او نيز صحبت كرد. 

اين زبانشناس همچنين در ادامه گفته‌هايش از «هريد اليزابت پيچر استوو» با كتاب «كلبه عمو تم» او ياد كرد و اينكه اين كتاب تأثير شگرفي در جريان برده‌داري در آمريكا داشته و از اين حيث ردپاي عميقي در تاريخ سياسي و اجتماعي آمريكا بر جاي گذاشته است.

نجوميان با بيان اينكه «اميلي ديكنسون» نيز شاعر ديگر اين دوران و سراينده اشعار جهاني بوده، از «مارك تواين» و كتاب «زندگي به روي رودخانه مي‌سي‌سي‌پي» او ياد كرد و گفت: تواين، نويسنده رئاليست معروف اين دوره است كه سعي مي‌كند درباره مردم عادي بنويسد و تفكر روياي آمريكايي را به تجسم برساند.

اين نويسنده «ويليام دين هاولز» را تدوين‌گر نظريه رئاليسم در ادبيات آمريكا دانست و «استيون كرين» را اولين ناتوراليست آمريكا معرفي كرد و در ادامه درباره «هنري جيمز» گفت: جيمز، مهم‌ترين رمان‌نويس پايان قرن 19 آمريكا است. رئاليسم او روان‌شناختي است. اين نويسنده بيشتر به تفكر مدرنيستي تعلق خاطر دارد و براي اولين بار نظريه رمان را مطرح مي‌كند. جيمز، نسبت به اروپا نگاه انتقادي دارد و اين نگاه در رمان‌هاي «آمريكايي»، «ديزي ميلر»، و «پرتره‌اي از يك بانو» به وضوح نمايان است.