‌‌به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مراسم رونمایی از کتاب «سجده سُکرانه»، مجموعه اشعار سعید فرضی‌زاده در روز دوشنبه مورخ ۱۹ خرداد ماه با حضور حمیدرضا شکارسری، ابوالفضل باقری، یوسف فصیحی و سید بشیر حسینی در فرهنگسرای امید برگزار شد. سجده سُکرانه مجموعه شعر سعید فرضی زاده به سبک شعر نوست. این اشعار با الهام از کلام‌الله مجید و بهره مندی از آیات مبارک قرآن مجید سروده شده است. او در این باره گفت: اگر این قلم ناتوان، تنها جرقه‌ای از آیات روشن کتاب نور را در جان دلی بنشاند یا دعایی از زبان دوست به گوش دوست رسد، مرا همین بس که سجده سُکرانه به‌جا آورم.

هر آنچه در این مجموعه شعر است، لطف خداوند است

در ابتدای این مراسم، حجت الاسلام و المسلمین سید بشیر حسینی میانجی، گفت: چه اسم با مسمایی دارد قرآن، (خواندنی). قرآن که شعر نیست و پیغام‌آورش نیز شاعر نبود. اما آیه در آیه، سوره در سوره قصائد سبعه‌ی دوران جاهلیت را که به تمام توان سروده و در کعبه آویز بودند به دست فراموشی سپرد. این کتاب آسمانی، تمام هنرمندان متبحر جهان را به خود معطوف و مجذوب کرده است. آیات بیناتی که شاعران بی تقوا و ایمان را با «الشعراء …» قدح و در مقابل آن، شعرایی که توحید باور و تقوای خیال دارند با «الا الذین…» مدح می کنند.

حسینی میانجی در ادامه صحبت های خود گفت: در کتاب سجده سُکرانه، شاعر چنگ توسل به دامان مطهر قرآن کریم زده است و هر آنچه در این مجموعه شعر است، لطف خداوند است. ایشان به دامان قرآن و اهل بیت پناه برده است و این موارد انسان را زودتر به نتیجه می‌رسانند و میان‌بر هستند. از همین روی ایشان جوان موفقی است و مجموعه شعر قرآنی ایشان مورد توجه واقع شده است.

حسینی میانجی ادامه داد: مقوله شعر در قرآن دارای اهمیت است و در سوره «شعرا» به آن اشاره شده است. در این سوره شعرا به دو دسته تقسیم شده‌اند. ابن عباس در تفسیر و تأویل این آیه می‌گوید: «قسمت اول آیه اشاره به شاعران مشرکین دارد و قسمت دوم به شاعرانی که دین باور هستند، می‌پردازد. قسمت اول می گوید که این شاعران مقتدای گمراهان هستند و افراد گمراه به دنبال این شاعران می‌روند. دوم اینکه سرگردان هستند و به گفته‌هایشان عمل نمی کنند. در ادامه با کلمه «الا الذین»، استثنا می کند شاعرانی را که خصوصیات چهارگانه را دارند، دارای ایمان هستند، صاحب عمل صالح هستند، بسیار خدا را یاد می کنند و همت و یاری و احیای مجدد کارهایی را که فوت شده است انجام می دهند و این از خصوصیات شعرای دین‌باور است.»

به گفته حسینی میانجی، شعر و ارزش شعر بر اساس و ملاک دین‌باوری و توحیدمحوری است. شعرایی که در تاریخ مانده‌اند و ماندگار شده‌اند، شعرایی هستند که به نوعی ارتباط و پیوند با قرآن کریم داشته‌اند.

او در بخشی از صحبت‌های خود گفت: علامه جعفری (رضوان الله تعالی) می گوید که بیش از ۲۲۰۰ آیه در مثنوی مولوی آمده است. حافظ نیز حداقل ۴۰۰ آیه را در دیوانش آورده است و کلمه قرآن ۱۰ بار در دیوان حافظ تکرار شده است. در همین کتاب کم حجم و پرمحتوا (سجده سُکرانه)، ۷۲ آیه از قرآن شاعرانه و شکیل نوشته شده است و مجموعه‌ای شامل سجده سُکرانه شکل گرفته است.

شاعر مخاطب را به چالش دعوت می کند

در ادامه این مراسم حمیدرضا شکارسری صحبت کرد. او با اشاره به کتابی از مرحوم گلشیری تحت عنوان «در ستایش شعر سکوت» و بیان اینکه هر شعر خوبی سکوت می کند و نمی گوید و آیا این تناقض به نظر نمی‌رسد که بالاخره شعر چیزی می خواهد بگوید یا نه؟! ادامه داد: این نظریه متناقض از آموزه‌های فرمالیستی است که شاعر اساساً حرف‌های خود را پنهان می‌کند و مخاطب را در دستیابی معنا به چالش دعوت می کند و مستقیم حرفش را نمی‌زند. به همین خاطر حرفش را نمی گوید و سکوت می کند، علیرغم اینکه حرفش را می‌زند.

ادبیات عارف، سکوت است

این شاعر معاصر و منتقد ادبی ادامه داد: بخشی از سنت و ادب فارسی و ادبیات عرفانی ما، به سکوت عارف برمی گردد. ادبیات عارف سکوت است. به این خاطر که می خواهد از خداوند، خلقت و هستی و وجود حرف بزند. اما اینها را نمی گوید و حرف عاشقانه می‌زند. مرحوم مجتهد شبستری گلشن راز را می نویسد تا منظور شاعر عارف از اصطلاحات عرفانی را توضیح دهد. بنابراین او هم سکوت کرده است و در واقع نگفته است.

شکارسری که خود صاحب بیش از ۲۰ جلد کتاب در زمینه شعر و پژوهش ادبی است، تصریح کرد: ما در ادبیات سنتی خودمان با مفهوم «خدا – معشوق» و یا «تغزل – نیایش» روبرو هستیم. به این مفهوم که به نظر می رسد، شاعر تغزل می گوید، اما در واقع دارد نیایش می کند. از معشوق صحبت می کند، اما در رابطه با معشوق دیگری صحبت می کند. عشق مجازی در مقابل عشق حقیقی و یا صورت را در برابر حقیقت داریم. صورت عاشقانه است، اما حقیقت چیز دیگریست. فرم را در برابر محتوا داریم. ما خبر را در برابر تأویل داریم. او توضیح داد: تمام مثنوی مولانا، خبر و تأویل است. به گمان من علیرغم صورت عرفانی در این متن، در بسیاری از مواقع عکس این قضیه را شاهد هستیم.

شاعر آگاهانه به هدف نمی‌زند، بلکه به کنار هدف می‌زند

حمیدرضا شکارسری درباره اشعار قرآنی در کتاب «سجده سُکرانه» گفت: شاعر، مفهومی ایجایی و زمینه‌ای را در نظر دارد، اما با آیاتی آن را موجه می کند و با آیاتی آن را برای ما جا می‌اندازد. آیات، گاهی اوقات، دلیل جا انداختن این مفاهیم زمینی می‌شود. بنابراین عکس آن اتفاقی است که در سنت عرفانی در ذهن ماست. علیرغم اینکه در نگاه اول، فکر می‌کنیم که هر مضمونی باید بیاید تا به جا افتادن آیات کمک کند. به قول مرحوم گلشیری، شاعر هدف را می‌بیند، اما آگاهانه به هدف نمی‌زند، بلکه به کنار هدف می‌زند تا مخاطب خودش هدف را پیدا کند. کار هنر هم همین است. هنر اشاره مستقیم به هیچ مفهومی نمی‌کند، بلکه چیزی را نمایش می‌دهد و شما از این نمایش، تأویل خود را استخراج می‌کنید.

حضرت علی (ع) نماد سجده سُکرانه است

در ادامه این مراسم، یوسف فصیحی، دکتری علوم سیاسی، شاعر، نویسنده و پژوهشگر مشگین‌شهری گفت: اشعار سعید فرضی‌زاده برگرفته از عرفان، ادبیات شعری و زبان محلی خودش و با بهره‌مندی از تفکرات حاکم بر آن منطقه است.

یوسف فصیحی ادامه داد: سعید فرضی‌زاده از برترین‌های دنیا در هوش مصنوعی هستند و علیرغم اینکه دعوت‌های بسیاری از کشورهای خارجی داشته‌اند. اما همین سُکری که در ایشان وجود دارد و تبدیل حالت زمینی‌اش به حالت آسمانی و تعصبی که به زادگاه و مادرشان ایران دارند، مانع از آن شده است که علمشان را از کشورمان خارج کنند. این متخصص علوم سیاسی توضیح داد: انسان زمینی است و بخشی از زندگی او زمینی است. اگر انسان به مرحله‌ای برسد که از زمینی بودن گسسته شود، آنگاه «سجده سُکرانه» به‌جای آورده است. این پژوهشگر مشگین‌شهری گفت: انسان وقتی به دنیا می‌آید و در زمین زیست می کند، دائماً جدال عقل با نفس را دارد. می گویند که انسان ممکن‌الخطاست. اما من می گویم که انسان دائم‌الخطاست و این خطا به معنای گناه نیست. انسان دائماً در خطاست و جدال نفس با عقل دائماً با زندگی انسان از لحظه تولد تا زمان مرگ در کنارش است و انسان با آن دست و پنجه نرم می کند. اما بعضی از زمینی‌ها با تمرین و ممارست و رسیدن به خدا و توسل به آیات و کلام الهی، هرجا که کم می‌آورند و در رابطه عاشق و معشوقی به کلام خدا پناه می‌برند و می گویند که خدایا من به تو نزدیک هستم. من هستم و همه جا تو را می‌بینم. در خرابه خدا هست و در بلندی دیوار هم خدا هست. او گفت: برای سُکر شدن، تنها جدال عقل با نفس اتفاق نمی‌افتد. از یک جایی به بعد جدال عقل با عقل است، برای رسیدن به خدایی خدا، برای اینکه از زمینی بودن جدا شود و وقتی به اینجا برسد، می‌شود فردی همانند حضرت علی (ع) در زمین؛ یک انسان سمائی که وقتی تیر را از پایش می کشند، متوجه نمی‌شود و این سجده سُکر آنجاست که وقتی انسانی زمینی از ارتباط زمینی کم می کند و احساس را یک سطح پایین‌تر می‌آورد، انسان بدون احساس دیگر انسان نیست. عقل بالاتر از احساس او قرار می گیرد، برای اینکه در تلفیق احساس و عقل به سُکر برسد و مست شود و رسد آدمی به جایی که جز خدا نبیند.

خبری خوب برای مشگین‌شهری‌ها

ائلدار محمدزاده صدیق، دکتری تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی و فرزند مرحوم پروفسور حسین محمدزاده صدیق، در این مراسم خبر از انتقال کتابخانه تخصصی پدرش با بیش از ۲۰ هزار جلد کتاب تخصصی (کتابخانه به یادگار مانده از پدرش) به استان اردبیل و شهر مشگین‌شهر داد و گفت: «طبق هماهنگی‌های به عمل آمده با مسئولین فرهنگی بر آن هستیم تا این کتابخانه تخصصی در محوطه بقعه شیخ حیدر در دسترس عموم محققین و علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی قرار گیرد.»

سبکی متفاوت در شعرنو

مرتضی کرامتی، مدیر انتشارات قاف اندیشه و ناشر کتاب «سجده سُکرانه» نیز در این مراسم گفت: در این کتاب شاعر با الهام از طینت پاک خودش و هندسه فکری که داشته‌اند، به خوبی توانسته‌اند نگاه عاشقانه خود را به قلم بکشند. شاعر با نگاه عارفانه‌ای که دارد با بهره‌مندی از آیات قرآنی به خروجی ارزشمند دست یافته‌اند که شاید بیانگر سبکی متفاوت در شعر نو باشد.

تنها خواستم جرقه‌ای از کتاب نور بر دل جوانان بزنم

سعید فرضی‌زاده، صاحب مجموعه شعر «سجده سُکرانه» در ادامه این مراسم گفت: اسم «سُکرانه» در دهخدا آمده است و مؤنت سُکران است به معنای مستی و در واقع سجده‌ای که ناشی از اوج مستی باشد. او درباره خلق این اثر توضیح داد: عشق واقعی من در این اثر قرآن است، همان که آن را مخفی کردم. عشق چه زمینی باشد، چه آسمانی باشد، آخرش به خدا وصل می شود و من با کلامی پاک عشق زمینی را خطاب قرار داده‌ام و از آیات الهی استفاده کرده‌ام که ابدی و ماندگار است.

خالق مجموعه شعر «سجده سُکرانه» ادامه داد: کلام قرآن، عشق واقعی من است. از کودکی قرآن را دوست دارم و این عشق را از پدرم ارث برده‌ام و همانطور که پیامبر گرامی اسلام (ص) می‌فرمایند، عشق و کینه هر دو به ارث می‌رسد و من خوشحالم که عشق به قرآن را از پدرم به ارث برده‌ام. سعید فرضی‌زاده گفت: این کتاب من همان شعر عطار است، عطار بسیار زیبا می گوید که داشتند یوسف را می‌فروختند و ثروتمندهای مصر آمده بودند که آن را بخرند. زنی کلاف‌دوز می‌گوید که یوسف را به من بفروشید. صاحب یوسف گفت که اینجا ثروتمندان نشسته‌اند، چرا به تو بفروشیم. پیرزن گفت که می‌دانم به من نمی‌فروشید، خواستم نامم در بین خریداران یوسف باشد. فرضی‌زاده نتیجه گرفت: نه شعرهای من در حد قرآن و نه در حد اهل بیت است. فقط خواستم که در بین جوانان هر موقع معشوقه‌هایشان را خطاب قرار می‌دهند، کلام خدا به زبانشان بیاید و من آن موقع خوشحال شوم چه اسمم بماند و چه نماند. در ادامه، مراسم رونمایی از کتاب با حضور ابوالفضل باقری، رئیس فرهنگسرای امید و مدیر فرهنگی هنری منطقه ۱۳ برگزار شد. این مراسم در روز دوشنبه مورخ ۱۹ خرداد ماه از ساعت ۱۶ با حضور جمعی از شاعران و علاقه‌مندان به فرهنگ و ادبیات در فرهنگسرای امید تهران برگزار شد.