سرویس فرهنگ مقاومت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): داوران بیست و یکمین جایزه کتاب سال دفاع مقدس، کتاب «بوسیدن آفتاب» را که تحقیقی درباره رباعی با محوریت ادبیات پایداری است، در بخش پژوهش ادبی به عنوان اثر شایسته تقدیر انتخاب کردند. این کتاب پژوهشی از دکتر عباس محمدی است و انتشارات سوره مهر، کار چاپ و نشر آن را انجام داده است. میدانیم که در حوزه فرهنگ مقاومت، در کارهای پژوهشی، بهویژه آنچه به موضوعات غیرتاریخی و خاطرات شفاهی برمیگردد چقدر کمی و کاستی وجود دارد و کوششهای امثال دکتر محمدی، چقدر ستودنی و ارزشمند هستند. او در این کتاب، که اساساً کتابی نظری است بر مفهوم عبارت «ادبیات پایداری» درنگ میکند و میکوشد تا تفاوت و تمایز آن را با حوزههای دیگر ادبیات معلوم سازد.
در نظر او، جنگها همیشه دو چهره داشتهاند و نتایج و پیامدهای آن، برای آدمهای مختلف، متفاوت بودهاند. به تعبیری یک چهره جنگ، چهره زشتی است که تا ابد در ذهن زخمخوردگان باقی میماند. در ذهن آنان که عزیزانشان، خانه و حتی کشورشان را از دست میدهند و زندگیشان زیرورو میشود. چهره دیگر جنگ، خودش را به برخی دیگر نشان میدهد، به آن فاتحانی که سرمست از پیروزی هستند و منافع و غنایم پیروزی را تصاحب میکنند؛ کسانی که بدون کمترین هزینهای از خویش و وابستگان به آنچه در ذهن داشتهاند - محبوبیت سیاسی، حذف رقبا، رونق اقتصادی، دستیابی به انرژی ارزان - دست مییابند. اما شاید، جنگ، فراتر از آنچه از خود به فاتحان و مغلوبان نشان میدهد، چهره دیگری هم داشته باشد. آن چهرهای است که با قلم نویسندگان، شاعران و هنرمندان تصویر میشود. چهرهای که حقیقتی است جلوهیافته در آیینه هنر. چهرهای که خود واقعی جنگ است، هرچند در این میان پارهای هم به سوداهای گوناگون برای جهان سلطه و طرف غالب بنویسند اما در همین آثار هم چهره حقیقی جنگ گاهی رخ مینمایاند، در سطرها، رنگها و واژهها پنهان میشود تا آیندگان بیشتر قدر صلح را بدانند. و این ارزشمندترین یادگار جنگ است برای آیندگان.
آنچه در روایت جنگها شکل گرفت کمکم به نام ادبیات جنگ شناخته شد و در دل این ادبیات سطرهایی بود که آدمی را آگاهی میداد به اینکه گاهی ناچار است برای صلح بجنگد. این شد که بر آن نام دفاع گذاشتند. آنچه ادبیات توصیف دفاع یا حقخواهی بود، رفتهرفته بخش مهمی از ادبیات جنگ را شکل داد که به نام «ادبیات پایداری» شناخته شد. تبار این ادبیات تا گذشتههای دور، تا نخستین متن مکتوب به جای مانده از جنگی دفاعی عقب میرود. اما کتاب «بوسیدن آفتاب» بررسی خود را به دوران معاصر – از دوره مشروطیت تا عصر انقلاب - محدود میکند و چنان که در توضیح آن آمده تلاشی است برای معرفی هنر ارزشمند شاعران انقلاب در آفرینش آثار ارجمند و القای امید به آینده در جامعه جنگزده پس از انقلاب. همچنین این مجموعه بر آن است تا ضمن ارائه تعریف و تبیین روشنی از کاربرد بُنمایه در آثار ادبی و تفاوت آن با نماد و درونمایه، تصویری روشن از ادبیات پایداری در اختیار مخاطبان قرار دهد.
نظر شما