به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «اصول و روش‌های پاسخگویی» اثر محمد جواد فلاح در مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی در ۴۵۶ صفحه تهیه و به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.
پرسش و پاسخ، از جمله راهکارهای قرآنی برای کشاندن مخاطب به تفکر و سپس هدایت است. پرسش‌هایی که در مورد وجود پروردگار، هدف داری خلقت، عبث نبودن خلقت انسان، معاد، نبوت، هدایت الهی و اخلاق پرسیده شده است، در قرآن مطرح شده و پاسخ‌های درخور نیز در پی آن آمده است. طرح چنین موضوعاتی در قالب پرسش و پاسخ، نشان از کارآمدی و اثربخشی این روش دارد.
اثر پیش رو می‌کوشد مبانی، اصول و روش‌های پاسخگویی را که بر پایه آموزه‌های قرآن کریم در قالب ظرایف بلاغی و هنری ارائه شده است، برای فهم و یافتن پاسخ درخور به شبهات دینی جامعه معاصر به رشته تحریر درآورد.
ساختار اثر
این کتاب در سه فصل تألیف شده است؛ فصل اول با عنوان مباحث مقدماتی، به بررسی جایگاه و ارزش پرسش و پاسخ (از دیدگاه قرآن، در روایات اسلامی و در سیره و روش معصومان(ع) و اولیای دین) پرداخته و پیشینه علمی و مفهوم شناسی (نصوص قرآنی، شبهه، پاسخ، دین و مبانی) را تبیین کرده است.
نویسنده در فصل دوم از این کتاب با عنوان «اصول پاسخگویی به سؤالات و شبهات دینی» به تشریح دامنه معنایی اصول و اصول نظری در پاسخگویی به سؤالات دینی (اصول الهیاتی، اصول جهانشناسی، اصول انسان شناسی و اصول ارزش شناختی) پرداخته و اصول کاربردی (شامل اصل هدفداری، اصل اولویت، اصل پیش بینی پذیری و تدبیر و اصل عقل محوری و استدلال گرایی) را مورد بررسی قرار داده و اصول اخلاقی (اصل وظیفه‌گرایی و تکلیف گرایی، اصل حق مداری، اصل اخلاص و قصد قربت و اصل حسن خلق) را مورد تأکید قرار داده است.
«روش‌های پاسخگویی به سؤالات و شبهات دینی» عنوان سومین فصل از کتاب مذکور است که در آن مقصود از روش، روش شناسی و گونه شناسی روش‌های پاسخگویی در قرآن بیان شده، تقسیم بندی صریح قرآن در روش‌ها شامل روش حکمت، روش موعظه حسنه و روش جدال احسن بررسی شده و شیوه‌ها و زیر مجموعه روش‌ها (روش پرسش و پاسخ، روش استدلال، روش تعلیل، روش تشبیه و روش عبرت) به رشته تحریر درآمده است.
برشی از اثر
اصل میانه‌روی در پاسخگویی: این اصل می‌گوید در امر پاسخگویی به سؤالات چه در مقام تفکر و اندیشیدن چه در مقام ایراد سخن چه در نوع مواجهه با پرسشگران چه در ارائه پاسخ‌های مختلف در عرصه عقیدتی، اخلاقی و فقهی، باید اعتدال و میانه‌روی و در حقیقت حرکت در مسیر حق را مورد توجه قرار داد و نباید مسیر پاسخگویی به جانب افراط و تفریط کشیده شود. البته این به معنای دست کشیدن از اصول و احکام مسلم شریعت نیست که بیان خواهد شد. واژه «اعتدال» و «میانه‌روی» در منابع اسلامی، با الفاظی مانند قصد، اقتصاد و وسط استعمال شده است.
با پژوهش ژرف و عمیق می‌توان دریافت، همان گونه که اصل توحید در تار و پود احکام و مقررات اسلام و آیات و روایات و سیره حضرات معصومین(ع) پیچیده شده، اصل اعتدال نیز در تشریع احکام لحاظ گردیده است.
قرآن کریم، امت اسلام را امت میانه و وسط می‌نامد و می‌فرماید: «و این چنین شمار امتی میانه(معتدل) ساختیم تا بر مردمان گواه باشید و پیامبر(ص) هم بر شما گواه باشد». (سوره بقره، آیه ۱۴۳)
معنای آیه این است که در آیین اسلام، هیچ گونه افراط و تفریط وجود ندارد و مسلمانان بر خلاف سایر فرقه‌ها، از مقرراتی پیروی می‌کنند که قانونگذار آن، به تمام نیازهای فطری بشر آگاه بوده و همه جهات جسمی و روحی او را در نظر گرفته است.
چهارشنبه ۱۲ مهر ۱۴۰۲ - ۱۱:۳۴
نظر شما