به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، این بزرگ‌ترین رویداد نمایشگاهی کشور برای اولین بار رنگ‌و‌بوی استارتاپی به خود گرفته است. ایده‌پردازان با حضور در آن به‌گونه‌ای می‌خواهند با ورود تکنولوژی و فناوری‌های حوزه نشر و کتاب، با ناشران سنتی همگام باشند. آن‌ها معتقدند ورود فناوری به عرصه نشر کمک شایانی به پیشرفت آن می‌کند و هیچگاه جایگزین آن نخواهد بود. شاید تنها بخش نمایشگاهی در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران بخش دیجیتال باشد چراکه اغلب با هدف نمایش نه فروش محصولات خود شرکت کرده‌اند تا مانند نمایشگاه‌های استاندارد به تعامل با دیگر ناشران بپردازند.
 
رسول رجایی، مدیر اجرایی بخش استارتاپ‌ها در سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا درباره اولین حضور استارتاپ‌ها در این دوره از نمایشگاه گفت: استارتاپ‌هایی که در این دوره از نمایشگاه مستقر هستند با محوریت صنایع خلاق فرهنگی پذیرش شدند. اما چون فضای نمایشگاه کتاب محوریتش بر نشر و کتاب است، تاکید ما بر این بوده که استارتاپ‌های حوزه نشر به صورت ویژه مستقر شوند.
 
وی گفت: این فرآیند توسط دبیرخانه استارتاپ‌ها و با همکاری جایزه فیروزه انجام گرفته است. در مجموع 52 استارتاپ به نمایشگاه دعوت شدند؛ اما به دلیل برخی مشکلات جانمایی تنها 38 استارتاپ توانستند غرفه‌دار شوند. از این تعداد 16 استارتاپ به طورتخصصی در حوزه نشر و کتاب فعالیت می‌کنند. حضور استارتاپ‌ها در نمایشگاه کتاب اتفاق خوشایندی برای صنعت نشر به حساب می‌آید؛ چراکه صاحبان فناوری و نشر می‌توانند در یک مکان و زمان به تعامل با یکدیگر بپردازند.
 
رجایی با اشاره به ماهیت فعالیت استارتاپ‌ها در این دوره از نمایشگاه گفت: استارتاپ‌ها واحد‌های کوچک کسب و کار هستند که بر اساس ایده‌های نو و جدید فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. نشر کاغذی در سال‌های اخیر دچار چالش‌های بسیاری در زمینه‌های گوناگون نظیر قاچاق کتاب و گرانی کاغذ بوده است؛ بنابراین نیاز به نوآوری‌ها و خلاقیت‌هایی که بتواند همگام با ذائقه امروزی مردم باشد در نشر کشور به خوبی حس می‌شود، خلاقیت‌هایی که بر مبنای این ذائقه‌ها و فناوری کتاب‌ها را عرضه کند.
 
مدیر اجرایی استارتاپ‌ها در نمایشگاه سی‌ودوم گفت: هدف شرکت‌کردن استارتاپ‌ها در نمایشگاه سی‌ودوم برقراری ارتباط با ناشران کاغذی و مردم است تا سلایق جدید مردم را شناسایی و آن‌ها را با فناوری‌های جدید روز آشنا کنند. به عبارت دیگر هدف این است که نشر سنتی را با خلاقیت و نوآوری‌ها ترکیب کنند و محتوایی که به صورت سنتی ارائه می‌شود با استفاده از رسانه‌های مختلف و در بستر تکنولوژی به دست مردم برسانند. از جمله این رسانه‌ها کتاب‌های صوتی، پادکست‌ها و کتاب‌های دیجیتالی هستند و چون به ذائقه مردم نزدیک‌ترند، به همان میزان جذاب‌تر هم هستند. از دیگر استارتاپ‌های یاری‌رسان به نشر کاغذی و کتاب سامانه‌های آنلاین کتاب که می‌تواند به اپلیکیشنی شدن ارائه خدمات کتاب کمک‌های شایانی کنند.
 
وی در ادامه، خبر از برگزاری همایش سه‌روزه در پایان نمایشگاه سی‌ودوم داد و گفت: به منظور ایده‌پردازی بیشتر ناشران و صاحبان این استارتاپ‌ها در سه روز پایانی این دوره از نمایشگاه، همایشی با حضور ناشران و استارتاپ‌ها برگزار خواهد شد. در این همایش شرکت‌کنندگان ایده‌های خود را بر اساس نیازهای موجود مطرح می‌کنند و در پایان از استارتاپ‌های برتر تقدیر به عمل می‌آید.
 
در ادامه علی منصور، از شرکت‌کنندگان در بخش استارتاپ نمایشگاه سی‌ودوم درباره اپلیکیشن «ووپ» گفت: «ووپ» اولین شبکه آموزش اشتراکی است که به شکل هوشمند زنجیره‌ای از کتاب‌ها را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. در حقیقت این اپلیکیشن نوعی واقعیت افزوده است که دوربین به طور هوشمند تشخیص می‌دهد که صفحه اسکن شده حاوی چه اطلاعاتی است و باید چه اطلاعاتی را بارگذاری کند. این اطلاعات شامل کتاب، فیلم و ... است که در اختیار کاربر قرار می‌گیرد.  
منصور با اشاره به ماهیت «ووپ»  گفت: کافیست با دوربین تلفن همراه خود صفحه کتاب مورد نظر خود را اسکن کنید، ظرف چند ثانیه شما به اطلاعات مرتبط به آن موضوع وصل خواهید شد و کتاب‌های بسیاری که در همان زمینه تالیف شده‌اند برای شما نمایش داده خواهد شد. در حقیقت این اپلیکیشن تمام صفحات کتاب را می‌شناسد و می‌داند که درباب چه موضوعی اطلاعات می‌خواهید و در نهایت به محتوایی که افراد دیگر بارگذاری کرده‌اند، دسترسی خواهید داشت. علاوه بر آن هر فردی که بخواهد، می‌تواند محتوای خود را در این شبکه اجتماعی علمی اضافه کند.  
 
منصور با اشاره به اهداف خود از راه‌انداری این اپلیکیشن گفت: هدف این است که دانش‌آموزان را در ارائه اطلاعاتشان فعال کنیم. یعنی هر دانش‌آموزی به قدری اعتماد به نفس پیدا کند که بتواند هر آنچه را که می‌داند را ارائه دهد. این امر باعث می‌شود درک آن‌ها از مطالب بالاتر رود. بهتر است که در یک فضای مجازی دانش‌آموز فعالیت علمی کند تا اینکه ساعت‌ها در دیگر فضاهای مجازی وقت بگذراند. این نرم‌افزار به‌گونه‌ای است که حتی اگر شکلی را اسکن کنید می‌توانید تصویر سه‌بعدی آن را برای آموزش بهتر دریافت کنید.
 
وی افزود: شعار ما «دنیای پنهان» است. یعنی صفحه‌ای که در پس آن دنیای اطلاعات وجود دارد. این فرآیند از پراکنده یادگیری جلوگیری می‌کند درحالی که هر روز به دامنه اطلاعاتی صفحه اضافه می‌شود. ما دو هدف اصلی داریم یکی برقراری عدالت آموزشی است که همه می‌توانند به همه اطلاعات موجود دسترسی داشته باشند و رفع تبعیض منابع دومین هدف ما است؛ اینکه همه دانش‌آموزان در هر شهر و استانی می‌توانند در تولید محتوا و بهره‌گیری از آن نقش داشته باشند.
 
منصور گفت: در حقیقت دوربین شما پژوهشگر شما و ارائه‌دهنده اطلاعات به شما است. دانش‌آموزان خودشان در این فضا تولید محتوا می‌کنند و درگیر موضوعات علمی خاص می‌شوند. اما هر محتوایی هم بارگذاری نمی‌شود. فرایندی در ارزیابی تولید محتوا داریم. همکاری ما با موسسات این‌گونه است که خودشان یک بار محتوای بارگذاری شده را ارزیابی می‌کنند. برای مثال معلمان محتوای دانش‌آموزان را باید ابتدا تایید کنند و بعد ارزیابی نهایی توسط ما انجام می‌شود.
 
منصور با اشاره به صرفه اقتصادی ناشران در این زمینه گفت: برای ناشران فایده اصلی این است که می‌تواند هزینه تولید خود را کم کند. این فرآیند باعث می‌شوند به طور ناخودآگاه آثار اغلب ناشران از سوی مردم معرفی شود و در هر صفحه مخاطبان از تجربه جمعی آگاه می‌شوند.
 
یکی دیگر از استارتاپ‌های مرتبط با کتاب و نشر که می‌تواند برای کتاب‌دوستان حائز اهمیت باشد «کتابخوان هوشمند» است؛ رجایی درباره ساز و کار این سخت‌افزار گفت: «کتابخوان هوشمند» به نوعی به مخاطبان اختیار تام در انتخاب محتوا و میزان آن می‌دهد.  
وی در ادامه توضیح داد: «کتابخوان هوشمند» نوعی دستگاه طراحی است که می‌تواند در هر زمینه‌ای مخاطبان با سلیقه خود کتاب یا محتوای دلخواه خود را طراحی کنند.
 
رجایی گفت: «کتابخوان هوشمند» برای پژوهشگران و دانشجویانی که فعالیت‌های تحقیقاتی گسترده انجام می‌دهند بسیار حائز اهمیت است. آن‌ها می‌توانند داده‌ها و اطلاعات خود را وارد کنند و با توجه به طراحی‌ که کرده‌اند به صورت نمودار، متن، موشن یا اینفوگرافیک دریافت کنند. درواقع سرور این نرم‌افزار با هوش مصنوعی عمل می‌کند.
 
به گفته رجایی ایده اصلی این سخت‌افزار بر این اساس است که مطالعه را برای مخاطبان شخصی‌تر کنند و همان اندازه که محتوا می‌خواهید را می توانید دریافت کنید. برای مثال اگر می‌خواهید یک محتوا را در مترو بخوانید به اندازه میزان زمانی که درمترو هستید به شما محتوا می‌دهد و مخاطبان می‌توانند قسمت‌هایی از کتاب دلخواهشان را دریافت کنند.
 
وی گفت: در این فرایند هر کاربر کارت مخصوص خود را دارد و هزینه‌ای که پرداخت می‌کند بابت همان میزانی است که محتوا دریافت کرده‌اند نه کل یک کتاب. این امر در ابتدا به نظم مطالعه یک فرد کمک زیادی می‌کند و دوم اینکه نشر را به سمت خانگی شدن می‌برد. در واقع مخاطبان دارای یک نشر خانگی یا یک کتابفروشی خانگی می‌شوند و به نوعی به هوشمندسازی مطالعه کمک می‌کند.
 
سید محمد نجم‌الدینی مدیر «کیو آر گرافی» از دیگر شرکت‌کنندگان استارتاپ‌ها بود که به ایبنا گفت: «کیو آر گرافی» در حقیقت همان کیو آر کد است که به صورت گرافیکی درآمده است. این بارکد نوعی رسانه شخصی محسوب می‌شود و هر فرد می تواند با یک اسکن به اطلاعاتی عمومی که دیگران در پنل شخصی خود گذاشته‌اند دسترسی پیدا کنند. برای مثال اگر ناشری می‌خواهد اطلاعات کتاب خود اعم از نام نویسنده، پیش‌ درآمدی از معرفی کتاب یا هر نوع اطلاعاتی که می‌خواهد به مخاطبانش ارائه دهد را در بارکد مخصوص خود بارگذاری کند و مخاطبان می‌توانند با اسکن ویژه ناشر به اطلاعاتی که برای آن‌ها در نظر گرفته شده دسترسی پیدا کنند.
 
وی افزود: «کیو آر گرافی» نسل جدید بارکدها است که افراد می‌توانند هر اطلاعاتی که می‌خواهند را به مخاطبان خود ارائه دهند. این بارکد برای اولین بار سال 2012 در جهان ایجاد شد و از سال 2014 در ایران به راه افتاد. درواقع هر فردی می‌تواند با «کیوآر گرافی» هر آنچه که می‌خواهد را بارگذاری کند. اولین ایراد کیو آر کد ظاهر نامناسب آن و ایراد دیگر بی‌هویتی آن است و اینکه هیچ گونه تغییری در بارکد خود نمی‌توانید انجام دهید.
 بالغ بر صد کارکرد دارد اما یکی از مهم‌ترین آنها لایو کارت‌های ویزیت هستند که دور انداخته می‌شوند اما با «کیو آر گرافی» اطلاعات همیشه در دسترس خواهد بود.
 
در ادامه علی مهدوی، بنیان‌گذار سامانه نظردهی و نظر‌سنجی (راهت) درباره ماهیت این سامانه به خبرنگار ایبنا گفت: «راهت» سامانه‌ای همه‌جانبه‌ای است که افراد در هر زمینه می‌توانند نظرات خود را بگذارند و از نظرات دیگران آگاه شوند. برای مثال اگر افراد می‌خواهند خریدی داشته باشند یا از کسب و کاری بهره ببرند یا حتی ارائه دهند در این سایت می‌توانند نظرات کاربران را بخوانند و از امتیاز ویژه هر امکاناتی آگاه شوند.
 
وی با اشاره به همکاری این سامانه با ناشران گفت: اصلی‌ترین مزیت این سامانه برای ناشران کتاب‌های کاغذی آگاهی یافتن از نظرات طیف وسیع مخاطبانشان است. همچنین «راهت» نمودارهایی از نظرات مخاطبان درباره هر کتاب در پنل مخصوص هر ناشر در اختیار آن می‌گذارد. افراد هم می‌توانند قبل از خرید هر کتاب با توجه به این نمودارها اطلاعات جامعی را کسب کنند.
 
مهدوی افزود: برای مثال اگر می‌خواهید بدانید که دیگر افراد درباره کتابی که شما می‌خواهید بخرید چه نظراتی دارند می‌توانید وارد بخش کتاب شوید و با جستجوی نویسنده و یا کتاب نقطه نظرات دیگران را درباره آن‌ها بدانید.
 
به گفته مهدوی سامانه نظرسنجی نمایشگاه سی‌ودوم هم از سوی «راهت» انجام گرفته و اغلب ناشران عضویت این سامانه را دارند.
 
در ادامه امیر مظفری، مدیر سایت و استارتاپ «سی‌بوک» درباره استاتاپ خود به خبرنگار ایبنا گفت: فروشگاه آنلاین کتاب «سی‌بوک» بیرون آمده از دل یک نشر است. با توجه به اینکه چندسالی است حجم وسیعی از فروش محصولات فرهنگی و غیرفرهنگی در بستر فناوری ارائه می‌شود، بنابراین تلاش کردیم خدمات آنلاین کتاب را در کسب‌وکار خود گسترش دهیم.    
وی تشریح کرد: با توجه به اینکه رفت و آمدها به فروشگاه‌های کتاب برای مردم هزینه‌بر است، هدف ما این است کتاب‌های بیشتری با قیمت ارزان‌تر به فروش برسد. لازم به ذکر است که تا پایان سال جاری فروش کتاب‌های الکترونیک و صوتی‌ در «سی‌بوک» انجام خواهد گرفت.