بیستمین شماره ماهنامه خبری، علمی، آموزشی و تحلیلی (سرآمد) به سردبیری پرویز کرمی از سوی بنیاد ملی نخبگان منتشر شد. «از کتاب رهایی نداریم»، «اشاراتی به نقد علم در متون کهن؛ با تکیه بر نقدهای عبید زاکانی» و گپوگفت با پروفسور علی کاوه، برنده جایزه علامه طباطبایی از مهمترین مطالب مندرج در این شماره از نشریه است.
کامیابی میوه شیرین پایداری
سرمقاله این شماره از «سرآمد» با عنوان «کامیابی میوه شیرین پایداری» با محوریت مقوله برجام، به قلم دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیسجمهور نوشته شده که در بخشی از این سرمقاله آمده است: «در تاریخ این سرزمین، بهخصوص در تاریخ پس از انقلاب، نمونههای بسیاری را میتوان ذکر کرد که صبر و وحدت کلمه و حقگویی مردم نتیجه داده و آنها را به سرمنزل مقصود رسانده؛ قصه برجام نیز از همین جنس است. رهنمودهای خردمندانه رهبر عظیمالشأن انقلاب، هوشیاری و مشارکت مردم و سپردن کار به دست کاردان و مسئولیتپذیری نخبگان و فرهیختگان باعث شدند تا حق هستهای به رسمیت شناخته شود و اعتبار سیاسی و اجتماعی و علمی ایران اسلامی در چشم جهانیان بالا رود.»
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) بیستمین شماره از ماهنامه خبری، علمی، آموزشی و تحلیلی (سرآمد) ویژه بهمن 94 در 128 صفحه با دهها مصاحبه، مقاله و گزارش خواندنی از دنیای علم و اهالی آن از سوی بنیاد ملی نخبگان منتشر شده است.
کامیابی میوه شیرین پایداری
سرمقاله این شماره از «سرآمد» با عنوان «کامیابی میوه شیرین پایداری» با محوریت مقوله برجام، به قلم دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیسجمهور نوشته شده که در بخشی از این سرمقاله آمده است: «در تاریخ این سرزمین، بهخصوص در تاریخ پس از انقلاب، نمونههای بسیاری را میتوان ذکر کرد که صبر و وحدت کلمه و حقگویی مردم نتیجه داده و آنها را به سرمنزل مقصود رسانده؛ قصه برجام نیز از همین جنس است. رهنمودهای خردمندانه رهبر عظیمالشأن انقلاب، هوشیاری و مشارکت مردم و سپردن کار به دست کاردان و مسئولیتپذیری نخبگان و فرهیختگان باعث شدند تا حق هستهای به رسمیت شناخته شود و اعتبار سیاسی و اجتماعی و علمی ایران اسلامی در چشم جهانیان بالا رود.»
«کار نشد ندارد» سخن نخست شماره بیستم این نشریه علمی است که در بخشی از آن به قلم پرویز کرمی میخوانیم: «قدر تجربه این سالها را باید بدانیم، تجربهای که در موفقیتها و شکستها بهدست آوردهایم، گرانبهاترین سرمایهای است که امروز در دست داریم؛ اینکه در علوم و فناوریهای نانو یا بایو و هوافضا یا هستهای و پزشکی سلولهای بنیادی پیشرفت کردهایم. البته عنایت خداوند تبارک و تعالی بوده، اما تصادفی و اتفاقی و از روی بخت و اقبال نبوده. به مسیری که پیمودهایم اگر نگاه کنید، میتوانید حضور پررنگ مدیران عالیرتبه نظام و عنایت ویژهشان را ببینید. سرمایهگذاری فقط مادی نیست، وقتی دانشجویان و استادان یک رشته میبینند که رهبر حکیم انقلاب نسبت به کاری که آنها میکنند، واقف است و اخبارشان را پیگیری میکند و شخصا از دستاوردهای علمیشان بازدید و با آنها گفتوگو میکند و آنها را مشمول ادعیه خیرش قرار میدهد، طبیعی است که انگیزهشان برای کار و تلاش، مضاعف میشود.»
محقق نشدن تاریخ تمدن علم و تفکر بدون کتاب
نخستین یادداشت این شماره «سرآمد» به قلم محمد یوسفنیا تالیف شده است. وی در نوشته خود با عنوان «از کتاب رهایی نداریم» درباره نقش مهم کتاب و کتابخوانی در توسعه علمی کشور آورده است: ««از کتاب رهایی نداریم» این نام کتابی است که در آن اومبرتو اکو و ژان کلود کریر، با یکدیگر درباره کتاب حرف زدهاند. موضوع اصلی، رواج پدیدهای به نام «ایبوک»هاست. آنها اعتقاد دارند «ایبوکها» نمیتوانند جایگزین کتابهای کلاسیک شوند، چرا که نیاز انسان به کتاب، یک نیاز کهن است.»
نویسنده در بخش دیگری از این یادداشت آورده که مثل روز روشن است که کتاب و علم، پیوندی تفکیکناپذیر از هم دارند. از این جهت ما نهتنها از کتاب رهایی نداریم، بلکه در نبود آن امکان ادامه حیاتمان مختل میشود. در جامعه ما به غلط تصور میشود که کتاب چیزی از سنخ فستفود و شهربازی و تعطیلات آخر هفته، در زمره امور تفننی قرار دارد، در صورتیکه نیاز به کتاب جزو نیازهای اصلی زندگی است. کتاب علاوه بر اینکه چراغ دانایی را روشن میکند، واجد یک ویژگی مهم دیگر نیز هست، تاریخ تمدن علم و تفکر بدون کتابها هرگز محقق نمیشد.»
انسانها باید در سطح جهان به هم کمک کنند
گفتوگوی مستانه تابش، با پروفسور علی کاوه، برنده جایزه علامه طباطبایی و چهره ماندگار حوزه مهندسی عمران، با عنوان «دانشجویان دکترا و ارشد یک مشکل بزرگ دارند» نیز در این شماره سرآمد به چاپ رسیده است.
در بخشی از این گفتوگو با سرفصل «میگویند بهینهیابی در این کشور اولویت نیست!» میخوانیم: «بنده معتقدم که انسانها باید در سطح جهان به هم کمک کنند. اگر ما به آنها کمک نکنیم و پیش آنها احترام نداشته باشیم، کارهایمان آنطور که باید و شاید، خوب پیش نمیرود. با جایزه دادن هم که نمیشود در دل انسانها جا گرفت. آنها باید ببینند که نتایج کار ما به دردشان میخورد و ما ببینیم که نتایج کار آنها برایمان قابل استفاده است؟»
پروفسور کاوه در ادامه در بیان بخشی از خاطره خود میگوید: «بالاخره قرار شد که اصلا یک سال هیچ پروژهای را ندهیم، ولی من خودم پروژهام را انجام دادم و اخیرا که مراجعه داشتم، اعلام کردند که این پروژه در اولویت نیست! یعنی بهینهسازی در این مملکت در اولویت است! این حرف را هم به کسی میگویند که عضو فرهنگستان علوم کشور، عضو فرهنگستان جهان و عضو ایرانی فرهنگستان اروپایی علوم و هنر بوده و 650 مقاله، 30 عنوان کتاب و هفت کتاب بینالمللی دارد.»
نگاهی به کتاب «شناخت دره سیلیکون»
در گزارش معرفی کتاب این شماره از نشریه درباره «شناخت دره سیلیکون» آمده است: «راز دره سیلیکون، در اکوسیستم مناسب آن نهفته است، سیستمی که بهطور تاریخی شکل گرفته است و در حال حاضر دره سیلیکون را به مترادفی با نوآوری و کارآفرینی در زمینه فناوریهای پیشرفته بدل کرده است. اکوسیستم دره سیلیکون، از ایدهپردازی در دانشگاهها و مراکز پژوهشی و یا تلاش استعدادهای خلاق در گوشه و کنار شروع میشود و با سرمایهگذاری هسته اولیه و با ایجاد شرکت نوپا، به تولید فناوری و یا محصول اولیهای میانجامد که اگر محصول مناسبی باشد و جهتگیری مناسبی نسبت به بازار داشته باشد، مورد توجه سرمایهگذاران خطرپذیر قرار میگیرد تا با سرمایهگذاران مناسب و توسعه محصول، به توسعه بازار رشد شرکت بینجامد.»
زبانهای دیگر وامدار ما هستند
از دیگر گفتوگوهای مندرج در این شماره «سرآمد» گفتوگو با دکتر فریدون جنیدی، شاهنامهپژوه با موضوع ظرفیتهای زبان فارسی است. به اعتقاد وی، زبان فارسی معتبرترین زبان است و ریشه در کهنترین زبان آریایی پهلوی و اوستایی دارد. اگرچه زبانهای دیگر بیتاثیر نیستند، اما هیچکدام به این اندازه مستقیما به ذخیره شگفتواژه آریایی، دستیابی ندارند که با تغییرات کوچک به فارسی راه پیدا کردهاند که هر آن میتوان از بیان گفتار علم بهره بگیریم. مثلا از واژههای آسان در زبان اوستایی «آبِ» به پهلوی آپ و فارسی به آب و در بعضی گویشها به اَ میگویند، اما نمیدانند ریشه این واژه کجاست؟ در واقع زبان فارسی قابلیت صادر کردن کلمات به دیگر زبانها را دارد.
رویدادهای دنیای علم و فناوری در سال 2015 میلادی با عنوان «آنچه گذشت» نیز بخش دیگری از این نشریه علمی است که از «ارسال تصاویر پلوتو به زمین از طریق کاوشگر نیوهورایزنز»، «کشف آنتیبیوتیک جدید پس از 30 سال» و «آغاز فرایند نشر در شرکتهای فناوری بزرگ» از جمله این رویدادهاست.
نقد علم در متون کهن
علی اصغر بشیری، در این نشریه در مقاله «اشاراتی به نقد علم در متون کهن؛ با تکیه بر نقدهای عبید زاکانی» نوشته است: «عبید زاکانی در هر کدام از آثار خود به شیوهای خاص به نقد مسائل مختلف میپردازد. در نقد مسائل مربوط به دانش نیز شیوه او در کتابهایش فرق دارد. روش کار عبید در «اخلاقالاشراف» نیز به اینگونه است که برخی از خصایل نیک آدمیان را شرح میدهد و سپس میگوید که این خلقیات امروزه در نظر مردم از بین رفته و با طنز نیشدار خود و به شیوهای مترسلانه اخلاق مردم در زمان خود را به تصویر میکشد و با زبان طنز خود شکل وارونه آن مسائل را بیان میکند.»
کوشیار؛ صاحبقران جهان هندسه
در بخش «چنین کنند بزرگان» این شماره از «سرآمد» نیز اشاراتی به زندگی علمی کیا ابوالحسن کوشیار، ریاضیدان و منجم ایرانی شده که «صاحبقران جهان هندسه»، «دوستی با ابوریحان»، «نوآوریها» و «کوشیار در نوشتههای فارسی» از جمله سرفصلهای این بخش است.
براساس این نوشتار، نام کوشیار گیلانی در موارد متعددی در متنهای ادبی، تاریخی و علمی و فارسی دیده میشود. سعدی در باب چهارم بوستان، کوشیار را «دانای گردن فراز» خطاب میکند.
«زیج جامع» اساسیترین کار کوشیار در زمینه اخترشناسی است. برخلاف بسیاری از زیجها که در آن فقط به تعریفها پرداختهاند، «زیج جامع» همچون «مجسطی» بطلمیوس، بهطور منظم بخشهای گوناگون اخترشناسی را با اثبات کامل آورده است. کوشیار در بخشی از این کتاب، دستور محاسبه سمت و ارتفاع ستارگان و فاصله زاویهای بین جرمها آسمانی را بیان میکند.
یک ذهن زیبا و داستان یک شکست
«یک ذهن زیبا» عنوان مطلبی درباره زندگی استیو جابز، نوشته یحیی کوشان حدادی است. «داستان یک شکست» نیز به تلاشهای «سوئی چیرو هوندا» بنیانگذار شرکت هوندا اختصاص دارد که به قلم ساناز اعتمادی نوشته شده است.
گفتوگوی المیرا حسینی با علیمرتضی بیرنگ، درباره آنچه در دفتر امور بینالملل بنیاد ملی نخبگان میگذرد، با عنوان «از حرف تا عمل؛ بازگشت متخصصان ایرانی به کشور»، گفتوگوی فائزه کرمی با محمدرضا علویمنش، مدیرعامل شرکت صمیمرایانه با عنوان «سود بانکی کار را به معنی کرده است»، گفتوگوی نیلوفر منزوی با رسول لسان خوش منفرد، مدیر شرکت بسپار شریف با عنوان «صبر و جسارت، شروط لازم شروع کار» نیز از دیگر گفتوگوی این شماره از «سرآمد» است.
گزارشهایی درباره «آئیننامه شناسایی و پشتیبانی از اعضای هیات علمی برگزیده دانشگاهی»، «اعطای پژوهانههای کارشناسیارشد و رسالههای دکترای تخصصی» و «گردآوری اطلس استعدادهای دانشآموزی کشور در قالب برنامه ملی شهاب» نیز از دیگر مطالب خواندنی مندرج در این شماره از نشریه است.
بیستمین شماره ماهنامه خبری، علمی، آموزشی و تحلیلی (سرآمد) در 128 صفحه به مدیریت سورنا ستاری و سردبیری پرویز کرمی از سوی بنیاد ملی نخبگان منتشر شده است.
«کار نشد ندارد» سخن نخست شماره بیستم این نشریه علمی است که در بخشی از آن به قلم پرویز کرمی میخوانیم: «قدر تجربه این سالها را باید بدانیم، تجربهای که در موفقیتها و شکستها بهدست آوردهایم، گرانبهاترین سرمایهای است که امروز در دست داریم؛ اینکه در علوم و فناوریهای نانو یا بایو و هوافضا یا هستهای و پزشکی سلولهای بنیادی پیشرفت کردهایم. البته عنایت خداوند تبارک و تعالی بوده، اما تصادفی و اتفاقی و از روی بخت و اقبال نبوده. به مسیری که پیمودهایم اگر نگاه کنید، میتوانید حضور پررنگ مدیران عالیرتبه نظام و عنایت ویژهشان را ببینید. سرمایهگذاری فقط مادی نیست، وقتی دانشجویان و استادان یک رشته میبینند که رهبر حکیم انقلاب نسبت به کاری که آنها میکنند، واقف است و اخبارشان را پیگیری میکند و شخصا از دستاوردهای علمیشان بازدید و با آنها گفتوگو میکند و آنها را مشمول ادعیه خیرش قرار میدهد، طبیعی است که انگیزهشان برای کار و تلاش، مضاعف میشود.»
محقق نشدن تاریخ تمدن علم و تفکر بدون کتاب
نخستین یادداشت این شماره «سرآمد» به قلم محمد یوسفنیا تالیف شده است. وی در نوشته خود با عنوان «از کتاب رهایی نداریم» درباره نقش مهم کتاب و کتابخوانی در توسعه علمی کشور آورده است: ««از کتاب رهایی نداریم» این نام کتابی است که در آن اومبرتو اکو و ژان کلود کریر، با یکدیگر درباره کتاب حرف زدهاند. موضوع اصلی، رواج پدیدهای به نام «ایبوک»هاست. آنها اعتقاد دارند «ایبوکها» نمیتوانند جایگزین کتابهای کلاسیک شوند، چرا که نیاز انسان به کتاب، یک نیاز کهن است.»
نویسنده در بخش دیگری از این یادداشت آورده که مثل روز روشن است که کتاب و علم، پیوندی تفکیکناپذیر از هم دارند. از این جهت ما نهتنها از کتاب رهایی نداریم، بلکه در نبود آن امکان ادامه حیاتمان مختل میشود. در جامعه ما به غلط تصور میشود که کتاب چیزی از سنخ فستفود و شهربازی و تعطیلات آخر هفته، در زمره امور تفننی قرار دارد، در صورتیکه نیاز به کتاب جزو نیازهای اصلی زندگی است. کتاب علاوه بر اینکه چراغ دانایی را روشن میکند، واجد یک ویژگی مهم دیگر نیز هست، تاریخ تمدن علم و تفکر بدون کتابها هرگز محقق نمیشد.»
انسانها باید در سطح جهان به هم کمک کنند
گفتوگوی مستانه تابش، با پروفسور علی کاوه، برنده جایزه علامه طباطبایی و چهره ماندگار حوزه مهندسی عمران، با عنوان «دانشجویان دکترا و ارشد یک مشکل بزرگ دارند» نیز در این شماره سرآمد به چاپ رسیده است.
در بخشی از این گفتوگو با سرفصل «میگویند بهینهیابی در این کشور اولویت نیست!» میخوانیم: «بنده معتقدم که انسانها باید در سطح جهان به هم کمک کنند. اگر ما به آنها کمک نکنیم و پیش آنها احترام نداشته باشیم، کارهایمان آنطور که باید و شاید، خوب پیش نمیرود. با جایزه دادن هم که نمیشود در دل انسانها جا گرفت. آنها باید ببینند که نتایج کار ما به دردشان میخورد و ما ببینیم که نتایج کار آنها برایمان قابل استفاده است؟»
پروفسور کاوه در ادامه در بیان بخشی از خاطره خود میگوید: «بالاخره قرار شد که اصلا یک سال هیچ پروژهای را ندهیم، ولی من خودم پروژهام را انجام دادم و اخیرا که مراجعه داشتم، اعلام کردند که این پروژه در اولویت نیست! یعنی بهینهسازی در این مملکت در اولویت است! این حرف را هم به کسی میگویند که عضو فرهنگستان علوم کشور، عضو فرهنگستان جهان و عضو ایرانی فرهنگستان اروپایی علوم و هنر بوده و 650 مقاله، 30 عنوان کتاب و هفت کتاب بینالمللی دارد.»
نگاهی به کتاب «شناخت دره سیلیکون»
در گزارش معرفی کتاب این شماره از نشریه درباره «شناخت دره سیلیکون» آمده است: «راز دره سیلیکون، در اکوسیستم مناسب آن نهفته است، سیستمی که بهطور تاریخی شکل گرفته است و در حال حاضر دره سیلیکون را به مترادفی با نوآوری و کارآفرینی در زمینه فناوریهای پیشرفته بدل کرده است. اکوسیستم دره سیلیکون، از ایدهپردازی در دانشگاهها و مراکز پژوهشی و یا تلاش استعدادهای خلاق در گوشه و کنار شروع میشود و با سرمایهگذاری هسته اولیه و با ایجاد شرکت نوپا، به تولید فناوری و یا محصول اولیهای میانجامد که اگر محصول مناسبی باشد و جهتگیری مناسبی نسبت به بازار داشته باشد، مورد توجه سرمایهگذاران خطرپذیر قرار میگیرد تا با سرمایهگذاران مناسب و توسعه محصول، به توسعه بازار رشد شرکت بینجامد.»
زبانهای دیگر وامدار ما هستند
از دیگر گفتوگوهای مندرج در این شماره «سرآمد» گفتوگو با دکتر فریدون جنیدی، شاهنامهپژوه با موضوع ظرفیتهای زبان فارسی است. به اعتقاد وی، زبان فارسی معتبرترین زبان است و ریشه در کهنترین زبان آریایی پهلوی و اوستایی دارد. اگرچه زبانهای دیگر بیتاثیر نیستند، اما هیچکدام به این اندازه مستقیما به ذخیره شگفتواژه آریایی، دستیابی ندارند که با تغییرات کوچک به فارسی راه پیدا کردهاند که هر آن میتوان از بیان گفتار علم بهره بگیریم. مثلا از واژههای آسان در زبان اوستایی «آبِ» به پهلوی آپ و فارسی به آب و در بعضی گویشها به اَ میگویند، اما نمیدانند ریشه این واژه کجاست؟ در واقع زبان فارسی قابلیت صادر کردن کلمات به دیگر زبانها را دارد.
رویدادهای دنیای علم و فناوری در سال 2015 میلادی با عنوان «آنچه گذشت» نیز بخش دیگری از این نشریه علمی است که از «ارسال تصاویر پلوتو به زمین از طریق کاوشگر نیوهورایزنز»، «کشف آنتیبیوتیک جدید پس از 30 سال» و «آغاز فرایند نشر در شرکتهای فناوری بزرگ» از جمله این رویدادهاست.
نقد علم در متون کهن
علی اصغر بشیری، در این نشریه در مقاله «اشاراتی به نقد علم در متون کهن؛ با تکیه بر نقدهای عبید زاکانی» نوشته است: «عبید زاکانی در هر کدام از آثار خود به شیوهای خاص به نقد مسائل مختلف میپردازد. در نقد مسائل مربوط به دانش نیز شیوه او در کتابهایش فرق دارد. روش کار عبید در «اخلاقالاشراف» نیز به اینگونه است که برخی از خصایل نیک آدمیان را شرح میدهد و سپس میگوید که این خلقیات امروزه در نظر مردم از بین رفته و با طنز نیشدار خود و به شیوهای مترسلانه اخلاق مردم در زمان خود را به تصویر میکشد و با زبان طنز خود شکل وارونه آن مسائل را بیان میکند.»
کوشیار؛ صاحبقران جهان هندسه
در بخش «چنین کنند بزرگان» این شماره از «سرآمد» نیز اشاراتی به زندگی علمی کیا ابوالحسن کوشیار، ریاضیدان و منجم ایرانی شده که «صاحبقران جهان هندسه»، «دوستی با ابوریحان»، «نوآوریها» و «کوشیار در نوشتههای فارسی» از جمله سرفصلهای این بخش است.
براساس این نوشتار، نام کوشیار گیلانی در موارد متعددی در متنهای ادبی، تاریخی و علمی و فارسی دیده میشود. سعدی در باب چهارم بوستان، کوشیار را «دانای گردن فراز» خطاب میکند.
«زیج جامع» اساسیترین کار کوشیار در زمینه اخترشناسی است. برخلاف بسیاری از زیجها که در آن فقط به تعریفها پرداختهاند، «زیج جامع» همچون «مجسطی» بطلمیوس، بهطور منظم بخشهای گوناگون اخترشناسی را با اثبات کامل آورده است. کوشیار در بخشی از این کتاب، دستور محاسبه سمت و ارتفاع ستارگان و فاصله زاویهای بین جرمها آسمانی را بیان میکند.
یک ذهن زیبا و داستان یک شکست
«یک ذهن زیبا» عنوان مطلبی درباره زندگی استیو جابز، نوشته یحیی کوشان حدادی است. «داستان یک شکست» نیز به تلاشهای «سوئی چیرو هوندا» بنیانگذار شرکت هوندا اختصاص دارد که به قلم ساناز اعتمادی نوشته شده است.
گفتوگوی المیرا حسینی با علیمرتضی بیرنگ، درباره آنچه در دفتر امور بینالملل بنیاد ملی نخبگان میگذرد، با عنوان «از حرف تا عمل؛ بازگشت متخصصان ایرانی به کشور»، گفتوگوی فائزه کرمی با محمدرضا علویمنش، مدیرعامل شرکت صمیمرایانه با عنوان «سود بانکی کار را به معنی کرده است»، گفتوگوی نیلوفر منزوی با رسول لسان خوش منفرد، مدیر شرکت بسپار شریف با عنوان «صبر و جسارت، شروط لازم شروع کار» نیز از دیگر گفتوگوی این شماره از «سرآمد» است.
گزارشهایی درباره «آئیننامه شناسایی و پشتیبانی از اعضای هیات علمی برگزیده دانشگاهی»، «اعطای پژوهانههای کارشناسیارشد و رسالههای دکترای تخصصی» و «گردآوری اطلس استعدادهای دانشآموزی کشور در قالب برنامه ملی شهاب» نیز از دیگر مطالب خواندنی مندرج در این شماره از نشریه است.
بیستمین شماره ماهنامه خبری، علمی، آموزشی و تحلیلی (سرآمد) در 128 صفحه به مدیریت سورنا ستاری و سردبیری پرویز کرمی از سوی بنیاد ملی نخبگان منتشر شده است.
نظر شما