تا پایان اکتبر، فرانسه با جوشوخروش و انتشار 607 رمان فرانسوی و ترجمهشده از زبانهای خارجی روبرو است. اعلام اسامی برگزیدهشدگان مرحله اول جایزه «رونودو» در 2 سپتامبر/11 شهریور آغازگر فصل جوایز است.
«رونودو»، جایزه ادبی فرانسوی است که در سال ۱۹۲۶ بهوسیله ۱۰ نفر روزنامهنگار و منتقد ادبی که منتظر اعلام نتایج گنکور بودند و به رهبری تئوفراست رونودو، مؤسس اولین مجله فرانسوی، به وجود آمد تا نوعی مخالفت با گنکور باشد. درواقع «رونودو»، رقیب اصلی جایزه «گنکور»، در همان روز و همان محل برگزاری گنکور، اهدا میشود. این جایزه برگزار میشود تا بیعدالتی گنکور را جبران کند!
هیئت داوری «رونودو»، 5 نوامبر، با گردهمایی در رستوران «دروان» برنده نهایی این جایزه را همزمان با برنده جایزه «گنکور»، معتبرترین جایزه ادبی فرانسه اعلام میکنند. علاوه بر جایزه اصلی، از سال 2003، هیئتداوران یک جایزه به بخش مقاله و از سال 2009 یک جایزه دیگر به بخش کتاب جیبی نیز افزودند. همچنین از سال 1992 جایزه رونودوی مدارس نیز وجود دارد.
نوامبر سال 2013، هیئتداوران، رمان «تولد» نوشته یان موآکس را بهترین رمان برگزیده و جایزه را به وی اهدا کردند.
«گنکور»، معتبرترین جایزه ادبی فرانسه است که در پی وصیت ادموند دو گنکور، نویسنده و مورخ فرانسوی در سال ۱۸۹۶ برای یادبود برادرش ژول بنیان گذاشته شد. مجمع ادبی گنکور بهطور رسمی در سال ۱۹۰۲ میلادی تأسیس شد و نخستین دوره جایزه در روز ۲۱ دسامبر سال ۱۹۰۳ اهدا شد.
گنکور لیست اولیه خود را 4 سپتامبر/13 شهریور منتشر میکند. هیئتداوران برای بار دوم 7 اکتبر/15 مهر در رستوران «دروان» لیست مرحله دوم را مشخص میکنند و پسازآن 28 اکتبر/6 آبان فینالیستها مشخص میشود.
اعضای هیئتداوران آکادمی گنکور که 10 نفر هستند، از سال 1920 اولین سهشنبه هرماه در اتاقی در رستوران «دروان» پاریس گردهم میآیند و 5 نوامبر/14 آبان هرسال تصمیم میگیرند این جایزه را به کدام نویسنده اعطا کنند.
در ابتدا این جایزه به بهترین رمانهای ناتورالیستی داده میشد، اما پس از افزایش تورم، این مبلغ امروزه به 10 یورو کاهشیافته است که میتوان گفت تنها مبلغی نمادین بهعنوان یک جایزه است که البته اعتبار جایزه گنکور بهتنهایی برای نویسنده برنده جایزه کافی است. بر مبناي فهرست اسامی برندگان 10 جایزه ادبی موردعلاقه فرانسویها، این برنده جایزه ادبی کنگور است که بیشتر از همه میفروشد: 300 هزار نسخه و بهطور متوسط نیمی از فروش قبل از اعلام و نیمی دیگر بعد از اعلام جایزه کنگور است. هر نویسنده در زندگی ادبی خود تنها یکبار میتواند برنده این جایزه شود، البته این قانون هم مثل همه قوانین استثناهایی هم دارد. استثناء این قانون هم «رومن گاری» نویسنده فرانسوی است که یکبار در سال ۱۹۵۶ برای رمان «ریشههای آسمان» و بار دیگر در سال ۱۹۷۵ بانام مستعار «امیل آژار» برای رمان «زندگی در پیش رو» برنده جایزه گنکور شد.
برنده جایزه گنکور سال 2013 «پیر لومتیره» بارمان تاریخی درباره جنگ جهانی تحت عنوان «خداحافظ بالادستیها» است.
جایزه بعدی «جایزه بزرگ رمان آکادمی فرانسه» است که در سال 1915 ایجاد شد و امسال صدسالگیاش را جشن میگیرد. هیئتداوران این آکادمی متشکل از 12 عضو هستند. این جایزه نیز جایزه معتبری از سوی مؤسسات تلقی میشود و اعتبار فعلی جایزه آن 7500 یورو است.
اسامی مرحله اول این جایزه در تاریخ 25 سپتامبر/3 مهر و راهیافتگان به مرحله فینال9 اکتبر/17 مهر مشخص میشوند و سرانجام 30 اکتبر/8 آبان هیئتداوران از میان فینالیستها برنده را اعلام و جایزه را اهدا میکنند.
سال 2013 آکادمی زبان و ادبیات فرانسه از میان فهرست نهایی که متشکل از نام سه نویسنده بود، کریستوف اونو-دی-بیو را برای رمان «شیرجه» بهعنوان برنده سال خود برگزید.
جایزه ادبی «فمینا» در سال 1904 توسط 22 خبرنگار مجله «زندگی خوش» تأسیس شد و چون از سوی مجله فمینا نیز حمایت میشد بعدها به نام فعلیاش تغییر نام یافت. این جایزه به پیشنهاد اعضای جایزه گنکور که توسط مردان اداره میشود، ایجاد شد. هیئتداوران فمینا که منحصراً از زنان تشکیلشده در 3 نوامبر/12 آبان(اولین چهارشنبه نوامبر) در هتل کریون واقع در میدان اینترالیه پاریس، برنده را اعلام و جایزه را به وی اهدا میکنند. این جایزه سالانه به یک اثر نثر یا شعر که به زبان فرانسه نوشتهشده باشد، تعلق میگیرد. ژانویه 2014 هیئتداوران دو عضو جدید برای خود انتخاب کردند.
جایزه فمینا هرسال در سه بخش اهدا میشود که شامل بهترین رمان فرانسوی، بهترین رمان خارجی و بهترین مقاله است. سال 2013 «لئونورا میانو» برای نوشتن رمان «فصل تاریکی» موفق به کسب این جایزه شد. ریچارد فورد، نویسنده آمریکایی بارمان «کانادا» بهعنوان برنده بخش ادبیات خارجی جایزه فمینا انتخاب شد. (این نویسنده آمریکایی برنده جایزه قلم فاکنر است و جایزه پولیتزر را نیز در سال 1996 برای رمان «روز استقلال» دریافت کرده است.) جایزه بخش بهترین مقاله نیز به ژان-پل و رافائل انتوون برای مقالهای با عنوان «فرهنگ لغات عاشقانه پروست» تعلق گرفت.
جایزه «مدیسی» هنریترین جایزه ادبی فرانسه است که قبلاً همزمان با جایزه فمینا و در هتل میدان کریون اهدا میشد. این جایزه در سال 1958 توسط گالا باربیزان و ژانپل ژیرودو که تمایل داشتند جایزه ادبی متفاوتی به وجود آورند، بنیان گذاشته شد. اما اکنون مدیسی دو روز بعد از فمینا و در رستوران مدیترانه به برنده اعطا میشود. جایزه مدیسی از سال ۱۹۷۰ بخش جایزه آثار ادبی ترجمهشده را نیز به جایزهاش اضافه کرده است. هرساله 12 سپتامبر/21 شهریور در بخش رمان فرانسوی و رمان خارجی لیست اولیه این جایزه اعلام میشود. دور دوم قضاوت هیئتمنصفه برای بخش رمان فرانسوی و رمان خارجی همزمان با انتخاب لیست اولیه مقاله در 9 اکتبر/17 مهر است. این جایزه ادبی که در دو بخش رمان فرانسوی و رمان خارجی اهدا میشود، سال 2013 ماری داریوسک را برای رمان «عاشق مردان شدن سخت است» (انتشارات پل) شایسته دریافت این جایزه در بخش رمان فرانسوی دانست. در بخش رمان خارجی نیز جایزه مدیسی به نویسنده و روزنامهنگار هلندی یعنی تونی هجمانس رسید. او برای نوشتن نخستین رمانش با عنوان «در دریا» این جایزه را از آن خود کرد. جایزه مدیسی جایزه بخش مقاله خود را نیز به سوتلانا آلکسیویچ برای «پایان مرد سرخ یا زمان رفع توهم» داد. جوایز 4 نوامبر در رستوران مدیترانه به برندگان بخشهای مختلف اهدا میشود.
جایزه ادبی «دسامبر» فرانسه در سال 1989 توسط میشل دنری باارزش 200هزار فرانک ایجاد شد که قبلاً به اسم جایزه «نوامبر» شناختهشده بود. این جایزه به وجود آمد تا بهنوعی مخالفت با جایزه گنکور باشد. پس از استعفای دنری، هماکنون جایزه دسامبر توسط پیر برژه حمایت میشود. هیئتداوران پس از دو دوره قضاوت در 24 سپتامبر/2 مهر و 22 اکتبر/30 مهر، سرانجام در 6 نوامبر/15 آبان در تئاتر شانزه لیزه، جایزه 30 هزار یورویی را به برنده اهدا میکنند.
سال 2013 مائل رونوار توانست با کسب 8 رای برای رمان «اصلاحات اُپرای پکن» این جایزه را از آن خود کند.
جایزه «اینترالیه» نیز یکی دیگر از جوایز معتبر فصل ادبی فرانسه است که سال 1930 توسط حدود سی روزنامهنگار که در انتظار نتایج فمینا بودند، ایجاد شد. این جایزه در اوایل نوامبر/اوایل آبان پس از اعطای جایزه گنکور در رستوران پاریسی لاسر به برنده اهدا میشود. این جایزه نقدی نیست و فقط بااعتبار این جایزه فروش کتاب فوقالعاده افزایش مییابد.
در سال 2013، نلی آلارد/ Nelly Allardبا نوشتن چهارمین رمانش تحت عنوان رمان «لحظات یک زوج»/ Moment d'un couple (انتشارات گالیمار) توانست این جایزه را از آن خود بکند.
ترجمه از: زهرا قربانی
نظر شما