بررسي علم و اراده الهي از منظر كلامي و فلسفي موضوع كتابي است كه عضو هيات علمي پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي تاليف آن را به پايان رسانده است.
وي بحث صفات الهي را از مباحث اصلي فلسفه و كلام دانست و گفت: اينكه كدام يك از صفات خداوند متعال، ذاتي يا فعلياند و همچنين چگونگي نسبت صفات با ذات خداوند از مسايلي بهشمار میآیند كه متكلمان اسلامي اختلافنظرهاي زيادي درباره آنها دارند. براي مثال معتزليان بحث زيادت صفات را مطرح ميكنند، اما متكلمان اماميه و فلاسفه بحث عينيت را در اين باره به ميان ميآورند و بيان ميكنند كه صفات خدا عين ذات خدا هستند.
قدردان قراملكي ادامه داد: بحث مربوط به علم و اراده الهي نيز به اندازه مبحث ذات و صفات، مسالهبرانگيز است. نسبت علم و اراده خدا، چيستي ماهيت علم خدا و همچنين مقصود از اين مفهوم كه خدا علم دارد از جمله اين مسايل این کتابند.
عضو هيات علمي پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي ادامه داد: تفاوت ميان علم و اراده، مراتب هركدام از آنها و همچنين علم خداوند به ذات خويش از ديگر مباحث چالشبرانگيز اين حوزهاند كه در اين اثر بررسي شدهاند. دیگر موضوع مهم اين عرصه، اين است كه آيا خداوند پيش از آفرينش مخلوقات به آنها علم داشته است يا خير كه متكلمان و فلاسفه اين علم را علم پيشين مينامند.
وي ادامه داد: عدهاي از فلاسفه معتقدند که نميتوان گفت خداوند به مخلوقي كه هنوز وجود ندارد، علم دارد. اين موضوع محل بحث فلاسفه و متكلمان بوده است. علم فعلي خدا به مخلوقات، نوع اين علم و همچنين چگونگي علم خدا به مخلوقاتي كه مدام در حال تغييرند نيز از ديگر موضوعاتي بهشمار میآیند كه در كتاب بررسي كردهام.
قدردان قراملكي يادآوري كرد: به ابنسينا نسبت ميدهند كه وي منكر علم جزئي خداوند بوده است اما به اعتقاد من اين نظر درست نيست، اين مطلب را نيز در كتاب بررسي و نظريه خودم را مطرح كردهام.
وي با اشاره به سلسلهمراتبي بودن اراده انسانها گفت: علم و اراده خداوند غير از علم و اراده انسانهاست.
نظر شما