حجت‌الاسلام سيدميرصالح حسيني‌جبلي، نويسنده اين اثر، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) عنوان كرد: براي بررسي جريان‌هاي روشنفكري ايران در دوره معاصر تا انقلاب اسلامي، آنها را به سه دوره تقسيم كردم.
وي افزود: در اوايل سده چهاردهم شمسي، ايرانياني كه براي ادامه تحصيل به فرانسه رفته بودند، در كسوت روشنفكر به وطن بازگشتند. آنان متاثر از دوران روشنگري در غرب بودند و به همين دليل، جريان‌هاي فكري اين دوره مانند اومانيزم، فراماسونري و در نهايت، سكولاريسم بر ذهن‌شان تاثير گذاشت.
حسيني‌جبلي ادامه داد: اين روشنفكران متاثر از مادي‌گرايي و سكولاريسم غربي، دين را منشا عقب‌ماندگي‌هاي ايران دانستند و شعارهايي را مبني بر كنار گذاشتن دين سر دادند. از همين نقطه بود كه روحانيان و روشنفكران در صفوف مقابل يكديگر قرار گرفتند.
به گفته اين نويسنده، عالمان ديني «اسلاميت» را با «ايرانيت» عجين مي‌ديدند و دين را جزيي از فرهنگ ايران مي‌دانستند. مقابله روحانيون و روشنفكران تحولاتي را در پي داشت كه نهضت مشروطه مهم‌ترين آنها بود.
وي افزود: پس از اعدام شيخ فضل‌الله، روحاني فعال نهضت مشروطه، توجهات روحانيون نجف به ايران جلب شد كه برخي از آنان نيز به طور مشكوك فوت كردند. از اين پس بود كه جريان استبدادي شكل گرفت.
حسيني‌جبلي با اشاره به بررسي و تحليل دليل مخالفت‌هاي علما با روشنفكران ايراني نسل اول گفت: در اين كتاب جهت‌گيري سياسي نداشتم اما با بازگو شدن واقعيت‌ها، مخاطبان قادر به قضاوت خواهند بود. بسياري از معيارهاي روشنفكران غربي با معيارهاي فرهنگ ايراني اسلامي همخوان نبودند. بنابراين، تشخيص درست از نادرست در اين جريان امري بديهي است.
وي درباره شيوه استفاده از روش‌هاي جامعه‌شناسانه در بررسي‌هاي اين كتاب گفت: من در اين اثر نگاهي يك‌سويه در استفاده از روش‌هاي جامعه‌شناسي نداشتم و اين كتاب تركيبي از روش‌هاي تاريخي، اسنادي و همچنين روش‌هاي گردآوري كتابخانه‌اي است.
حسيني‌جبلي ادامه داد: در طرح مباحث اين اثر از نظريه‌هاي ستيز و نخبگان در چارچوب نظري مدل تبيين ساختاري استفاده كردم.
كتاب «تحليل جامعه‌شناختي جريان‌هاي روشنفكري در ايران از 1284 تا 1357» به تازگي از سوي انتشارات موسسه آموزشي پژوهشي امام خميني(ره) منتشر شده است.
پنجشنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۰ - ۱۰:۰۰
نظر شما