دوشنبه ۷ فروردین ۱۴۰۲ - ۰۸:۵۴
از امنیت سوژه مبنا تا جامعه‌شناسی جنبش‌های اجتماعی

سلمان صادقی‌زاده مترجم، پژوهشگر و استادیار پژوهشکده مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی کتاب‌های «امنیت سوژه ­مبنا» و «جامعه­‌شناسی جنبش‌­های اجتماعی» را برای مطالعه در ایام نوروز پیشنهاد داد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): سلمان صادقی‌زاده مترجم، پژوهشگر و استادیار پژوهشکده مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی کتاب‌های «امنیت سوژه ­مبنا» و «جامعه­‌شناسی جنبش‌­های اجتماعی» را برای مطالعه در ایام نوروز پیشنهاد داد و نوشت: من برای مطالعه نوروزی دو کتاب با عنوان­‌های امنیت سوژه­‌مبنا و جامعه­‌شناسی جنبش­‌های اجتماعی را پیشنهاد می‌­کنم. در ادامه می‌کوشم در بیانی کوتاه ابتدا کتاب امنیت سوژه­مبنا و سپس جامعه‌­شناسی جنبش­‌های اجتماعی را معرفی کنم.
 

امنیت سوژه­‌مبنا؛ کتابی که فهم جدیدی از امنیت را ارائه می‌­کند
امنیت سوژه­‌مبنا اثری تالیفی است که نگارش آن را در سال جاری به پایان رساندم و در پاییز 1401 به انتشار رسید. نقطه عزیمت نگارش این کتاب آسیب‌­شناسی از فهم رایج از امنیت است. متأسفانه در ایران امروز فهم رسمی و رایج از امنیت، یک فهم سخت، سلبی و بازدارنده است تا جایی که این فهم می تواند در آخرین تحلیل به یک مسئله ضدامنیتی بدل شود. یعنی به جای آنکه نهادهای امنیتی تولید کننده امنیت باشند و آرامش روانی شهروندان را تأمین کنند، خود به نهادهایی ضدامنیتی بدل شوند و آرامش روانی شهروندان را سلب نمایند و از این مسیر با ایجاد خلل در فرایندهای نوآوری اجتماعی موجب انسداد در تحرک اجتماعی شوند.

امنیت سوژه­‌مبنا نظریه‌­ای جدید از امنیت است که برای نخستین بار در حوزه مطالعات امنیت طرح و ارائه می‌­شود و نه فقط از حیث محتوا و صورت‌بندی نظری که از حیث رهیافت و روش نیز تلاشی نوین به شمار می‌­رود. بر پایه این نظریه تعریف امنیت عبارت است از: «امنیتی­-سازی ظرفیت سوژگی انسانی و کنشگری اجتماعی به نحوی که تحقق بعد وجودی فرد به غایت امر امنیتی بدل شود و تضمین پیش ­شرط­‌های نهادی به­ منظور توسعه و تعمیق سوژگی تعیین­ کننده ماهیت و عملکرد سازوبرگ­‌های امنیتی باشد».

نظریه­‌های کلاسیک امنیت دولت را همزمان کارفرما و کارگزار امنیت می‌­دانند اما در نظریه امنیت سوژه­‌مبنا دولت به مقام کارگزاری امنیت محدود می­‌شود و به جای وضع خودمختارانه یا خودسرانه سیاست­‌های امنیتی عمدتا به راهبردهای عمل کند که جامعه مدنی به آن دیکته کرده است. در این رهیافتِ امنیتی، پاسداری از حقوق فرد در جهت تحقق ظرفیت­‌های وجودی­ و کنشگری خلاق به متن مفهوم امنیت وارد می‌­شود. به کوتاه ­سخن می­‌توان گفت، بنا بر نظریه امنیت سوژه­‌مبنا زیربنایی­‌ترین تهدید امنیتی تضییع حقوق بنیادین بشری و تحدید آزادی­‌های اساسی به شمار می‌­رود.

 
 
جامعه‌شناسی جنبش‌­های اجتماعی؛ کتابی که با رویکرد جامعه­‌شناسی سیاسی به بررسی جنبش­‌های اجتماعی می‌­پردازد
جامعه‌­شناسی جنبش­‌های اجتماعی اثری ترجمه­‌ای است از آلن تورن که ترجمه آن را در سال جاری و با همکاری حسن ناصرخاکی به پایان رساندم و در نیمه سال 1401 انتشار یافت. در مقام توضیح اصول اساسی این کتاب باید گفت: در سراسر تاریخ جوامع بشری تنشی بنیادین میان دو عنصر «نظم» و «تغییر» دیده می­‌شود. نظم، عنصری است که در کالبد جوامع تجسم می­‌یابد و تغییر عنصری است که در سوژگی کنشگران اجتماعی پنهان است و می‌­توان آنرا روح جوامع بشری دانست. جنبش‌­های اجتماعی نمودی از این روح آزادی ­بخشند.

جنبش­‌های اجتماعی نه در پی ساختن آرمانشهر بلکه در پی ویران کردن ستم‌­شهر هستند؛ جوامع امروزی به خوبی دریافته‌­اند که بزرگترین تهدید پیش روی انسانیت، چیزی نیست جز استبداد سیاسی و دولت توتالیتر. ازهمین ­رو جنبش­‌های اجتماعی با هدف دفاع از دموکراسی و حقوق بنیادین بشر شکل می­‌گیرند و راهبرد کانونی آنها مقاومت در برابر تمامی اشکال سلطه است. این جنبش‌­ها بسته به زمینه و زمانه خود اشکال مختلفی پیدا می‌­کنند که اثر حاضر می­‌کوشد با رویکرد جامعه­‌شناسی سیاسی به بررسی آنها بپردازد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها