محمد عباسی یزدی، مدیر کتابخانه آستانه مقدسه در ابتدا درباره بخش ویژه این کتابخانه گفت: هم اکنون 10 هزار نسخه از منابع ویژه در کتابخانه موجود است. ما بخش قابل توجهی از منابع را که بیش از 50 سال قدمت دارند، از قفسه باز خارج کرده‌ایم و در این بخش نگهداری می‌شوند.
وی با بیان اینکه این کتابخانه در سال ۱۳۳۱ شمسی توسط سیدابوالفضل تولیت تأسیس شده است، تصریح کرد: زنده‌یاد تولیت۱۵۰۰ جلد کتاب کتابخانه شخصی خود را به این کتابخانه اهدا کرد و سپس با هزینه متولیان مقبره حضرت فاطمه معصومه (س)، به مرور زمان کتاب‌های لازم خریداری و به مجموعه کتابخانه افزوده شدند.
مدیر کتابخانه آستانه مقدسه قم یادآور شد: شخصیت‌های مختلف بسیاری، آثار ارزشمندی را به این کتابخانه اهدا کرده‌اند که این آثار اکنون جمع‌آوری و فهرست‌بندی شده است و در صورت نیاز در اختیار پژوهشگران، محققان و علاقه‌مندان قرار داده می‌شود.
عباسی یزدی، 90 درصد منابع کتابخانه یادشده را وقفی و اهدایی دوستداران اهل بیت (ع) عنوان کرد و افزود: در میان کتب اهدایی، اسامی شاه عباس صفوی نیز دیده می‌شود و طبق یادداشت‌های موجود در حاشیه برخی از کتاب‌های اهدایی تاریخ سال ۱۱۱۰ نیز درج شده است.
وی تعداد کتاب‌های کتابخانه آستان مقدس حضرت معصومه (س) را هم 250 هزار جلد عنوان کرد و گفت: کتابخانه آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه (س) با دارا بودن بیش از ۲۵۰ هزار جلد کتاب چاپی، خطی، سنگی، چاپ سربی، نفیس و لاتینی از کتابخانه‌های بزرگ عمومی کشور است که در جوار مقبره حضرت فاطمه معصومه (س) و در صحن فاطمی واقع شده است.
مدیر کتابخانه آستانه مقدسه قم در خصوص اقدامات انجام شده در فهرست‌نویسی کتب موجود در این کتابخانه بیان کرد: از آنجا که این مخزن در آغاز کار به صورت مطلوب و منظم نبود، مبادرت به شمارش کتاب‌های مخزن کردیم که تعداد آنها معلوم شد. بعد از کار شمارش، تفکیک کتاب‌ها صورت گرفت که این کار شش ماه به طول انجامید و توانستیم کتاب‌ها را در پنجاه موضوع از هم جدا کنیم.
وی اضافه کرد: همچنین با مشخص شدن نواقص و مکررات بعضی از کتاب‌ها، به حذف مکررات و جبران نواقص آنها پرداختیم. کار ثبت کتاب‌ها هم شش ماه انجام شد، فهرست‌برداری از کتاب‌ها هم با توجه به روش‌های مختلف از روش استاندارد کتابخانه ملی صورت گرفت. جدا کردن کتاب‌های چاپ سنگی که تعداد آنها 3282 جلد است و برای کتاب‌های به زبان خارجی که تعداد آنها به ۱۱۴۵ جلد است هم، فهرست مختصر و مجزا تهیه شد.
این عضو مجمع کتابخانه‌های تخصصی استان قم (مکتا) به غنای بخش مطبوعات این کتابخانه اشاره و عنوان کرد: در این بخش بسیاری از مطبوعات فعال کشور نگهداری می‌شود. بخش قابل توجهی از نشریات که برای مراجعه‌کنندگان کاربردی ندارد، از منابع کتابخانه خارج خواهد شد.
عباسی یزدی افزود: سال گذشته 15 هزار جلد کتاب فارسی و عربی و لاتین از منابع کتابخانه فهرست‌نویسی شد و در دسترس محققان و پژوهشگران قرار گرفت.
مدیر کتابخانه آستانه مقدسه قم یادآور شد: کتاب‌های موجود از نظر چاپی در دو بخش است: قسمتی از آن چاپ سنگی و قسمت دیگر چاپ حروفی یا ماشینی است. از نظر موضوعات هم شامل بخش‌های تفسیر، روایی و منابع تاریخی اهل تشیع و تسنن است. تاریخی‌ها شامل تاریخ ایران و کشورهای مختلف، معارف و ادبیات و لغت نامه‌ها و علوم تجربی و ریاضی که خود به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود.
وی درباره مخزن نفایس کتابخانه افزود: مخزن نفایس از سایر قسمت‌ها جدا است و دارای تعدادی کتاب است که از حیث کاغذ و خط و جلدسازی روی آنها زحمت فراوانی کشیده شده است. این کتب در مخزن مخصوص نگهداری می‌شود که با شرایط خاصی می‌شود از آنها استفاده کرد.
عباسی ادامه داد: گنجینه قرآن هم شامل قرآن‌های چاپی است و تا آنجا که امکان داشته، این مجموعه جمع‌آوری و فهرست‌برداری شده است. قفسه‌بندی کتاب‌ها به صورت موضوعی و ارائه کتاب‌ها به روش شماره مسلسل و طریقه سرویس‌دهی به صورت عناوین صورت می‌گیرد.
مدیر کتابخانه آستانه مقدسه قم با بیان اینکه سرویس‌دهی مخزن کتابخانه به چند بخش تقسیم می‌شود، افزود: بخش اول به صورت قفسه باز است که مختص به کتاب‌های درسی حوزوی است و این امر با توجه به اینکه بیشتر مراجعان را روحانیان معمم تشکیل می‌دهند صورت گرفته است. ما نیز سعی می‌کنیم روش قفسه باز را تقویت کنیم تا کتاب‌های مورد نیاز طلاب بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. بخش دیگر مربوط به کتاب‌های غیردرسی حوزه است. کتاب‌های این قسمت داخل مخزن است و روحانیان می‌توانند با ارائه هر نوع کارت شناسایی از این منابع استفاده کنند.
عباسی تصریح کرد: قسمت دیگر کتابخانه مربوط به دانشجویان و دانش‌آموزان و طلاب غیرمعمم است که با ارائه کارت کتابخانه، کتاب‌های درخواستی خود را درخواست می‌کنند و در همین کتابخانه استفاده می‌شود.
عباسی یزدی با بیان اینکه چند سال قبل بخش مخطوطات کتابخانه فعال بود و به محققان به صورت مستقیم و غیرمستقیم خدمات ارائه می‌داد، اضافه کرد: بعد از چند سال تعطیلی به علت کمبود نیرو و اعتبار دوباره این بخش قرار است فعال شود و همچنین بخش ترمیم، مرمت و صحافی نیز برای رفع نیاز کتابخانه احیا شود.
وی با اشاره به عمومی بودن کتابخانه برای متقاضیان، به تشریح فعالیت کتابخانه پرداخت و گفت: این کتابخانه از نظر نوع فعالیت دارای سه قسمت سالن‌های مطالعه، مخزن کتابخانه و بخش مطبوعات و تحقیقات است که در دو بخش برادران و خواهران خدمات ارائه می‌دهد.
مدیر کتابخانه آستانه مقدسه قم در پایان در خصوص دیجیتال‌سازی منابع این کتابخانه هم گفت: در این رابطه با موضوع حضرت معصومه (س) دیجیتال‌سازی را آغاز کرده‌ایم که ۳۱۵ عنوان کتاب و مقاله بر روی نرم‌افزار کتابخانه بارگذاری شده است و همچنین در موضوع زیارت منابع زیادی را جمع‌آوری کرده‌ایم که بارگذاری خواهد شد و موضوعات دیگری نیز در دست اقدام است.
نظر شما