سیدمحمدعلی احمدی ابهری، معاون پژوهش کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با اشاره به مشکل‌هایی که بر اثر محدودیت بودجه کتابخانه مجلس شورای اسلامی شکل گرفته است، ادامه داد: بودجه ما غالبا در مسیر حقوق کارمندان صرف می‌شود و برای فعالیت‌های لازم کفایت نمی‌کند. البته ریاست کتابخانه مجلس به مسائل پژوهش، توجه خاصی دارند و بودجه تقریبا مناسبی را به پژوهش اختصاص داده‌اند. این باعث شده که کمبود بودجه در بخش پژوهش به اندازه دیگر بخش‌ها محسوس نباشد اما به هرحال مشکل بودجه وجود دارد و باید فکری برای آن شود.
 
به گفته ابهری بودجه سالانه کتابخانه مجلس به اندازه هزینه‌های یک روز بعضی از وزارتخانه‌ها هم نیست. او ادامه داد: برخی از دفاتر تشریفات دولتی از کتابخانه مجلس بیشتر بودجه می‌گیرند و این نشان دهنده این مساله است که ما برای آن مسائل اهمیت بیشتری قائل هستیم.

وی گفت: درخواست ما از نمایندگان مجلس شورای اسلامی این است که برای کتابخانه خود ارزش قائل باشند و برای بهبود وضعیت نخستین کتابخانه رسمی کشور برنامه‌ای داشته‌باشند. ما نباید اجازه دهیم که در هیچ یک از بخش‌های این کتابخانه خللی وارد شود.
 
70 درصد بودجه تخصیص داده می‌شود
ابهری با بیان اینکه فقط حدود 70 درصد بودجه درنظر گرفته شده برای هر بخش، به موسسات تخصیص داده می‌شود، اظهار کرد:  30 درصد از بودجه را تخصیص نمی‌دهند. در کتابخانه مجلس با 70 درصدی که از بودجه پرداخت می‌شود، فقط می‌توان حقوق کارمندان را پرداخت کرد و با آن کار دیگری نمی‌توان انجام داد.
 
او افزود: به برخی از موسسات 70 درصد و برخی حتی 60 درصد از بودجه تصویب شده تخصیص داده می‌شود. متاسفانه در این موضوع گفته مقام معظم رهبری، که تاکید داشتند «سعی کنید هر آنچه تصویب می‌کنید همان را به دستگاه‌ها ارائه کنید» متاسفانه اجرایی نشده، وقتی آن رهنمود اجرایی شود بودجه‌ای که در مجلس تصویب می شود، همان پرداخت می‌شود.
 
نمی‌توان یک سال برای کتابخانه کتاب نخرید
ابهری با تاکید بر اینکه کتابخانه موجودی زنده است، بیان کرد: برای مثال نمی‌توان گفت کتابخانه‌ای یک سال کتاب نخرد. این فقدان به عنوان نقص بزرگی دیده می‌شود.

وی ادامه داد: مراجعه‌کنندگان در کتابخانه‌های بزرگ مانند کتابخانه ملی، آستان قدس و ... نباید با مشکل فقدان کتاب روبه‌رو شوند و نتواند به منبع مورد نظر دسترس پیدا کنند، زیرا مجموعه این هزینه‌ها مبلغ قابل توجهی نیست.
 
معاون پژوهش کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در چهارمین ماه سال جاری فعالیت‌های انتشارات کتابخانه مجلس، بودجه تمام سال این کتابخانه را جذب کرده است، ادامه داد: تمام امید ما به نگاه ویژه ریاست کتابخانه است که به امور پژوهشی توجه ویژه دارند؛ البته در کنار آن اقداماتی هم مانند مذاکره  و همکاری با مراکز معتبر علمی برای مشارکت در نشر آثار انجام می‌دهیم.
 
آمادگی همکاری با مراکز علمی 
او با ارائه پیشنهادی برای همکاری در زمینه انتشار نتایج تحقیقات کتابخانه مجلس، بیان کرد: برای مثال می‌توان به صورتی عمل کرد که بخش تحقیقات فعالیت‌های علمی پژوهشی برعهده کتابخانه مجلس باشد و  انتشار کتاب به وسیله مراکزعلمی و پژوهشی معتبر طرف مشارکت انجام شود.
 
ابهری ادامه داد: کتابخانه مجلس حاضر است با مراکز معتبر علمی قراردادی منعقد کند تا کار نشر به صورت مشترک انجام شود. در چنین مشارکتی هم ما و هم شریک ما هزینه کمتری خواهیم داشت؛ زیرا کار به صورت آماده تحویل داده می‌شود و شریک ما تنها هزینه انتشار را برعهده خواهد داشت. ما نیز می‌توانیم تحقیقات خود را با هزینه‌های کمتر منتشر کنیم. پیش از این با بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، دانشگاه آزاد و دانشگاه تهران چنین همکاری‌هایی داشته‌ایم.
 
کتابخانه پارلمانی باید امکانات کافی داشته باشد
ابهری در تاکید اهمیت و ارزش کتابخانه مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: کتابخانه مجلس نهادی ارزشمند و نخستین کتابخانه رسمی کشور است که حتی قبل از کتابخانه ملی تشکیل شده است. این کتابخانه در سراسر جهان توسط محققان شناخته شده است. ما در کتابخانه مجلس برای ارائه خدمات بهتر به مردم و نمایندگان مردم تلاش می‌کنیم؛ تا زمانی که نماینده‌ای می‌خواهد درباره طرح و لایحه‌ای نظر بدهد ما هم در ارائه مطالب مفید علمی و آگاهی بیشتر به نماینده نقش خود را ایفا کرده باشیم.
 
او ادامه داد: امیدواریم که به مساله اهمیت نقش کتابخانه مجلس توجه شود و مسئول‌ها بدانند اگر اینجا یک کتابخانه پارلمانی است، باید امکاناتی داشته باشد تا بتواند به نمایندگان خدماتی مناسب ارائه دهد. این مساله هم طبعا نیازمند بودجه است. کتابخانه مجلس باید نقش خود را در غنی کردن رای نماینده ایفا کند تا به قانون‌هایی برنخوریم که بدون تعمق کافی تصویب شده و پس از مدت کوتاهی نیاز به متمم، تفسیر، اصلاحیه و الحاقیه داشته باشد.
 
رشد 30 برابری بودجه کتابخانه ملی
ابهری با اشاره به ارتقای بودجه در نظر گرفته شده برای کتابخانه ملی، گفت: به یاد دارم شناخت خوب رئیس دولت اصلاحات از نیازهای کتابخانه ملی در آن سال‌ها باعث رشد بیش از 30 برابری این بودجه در طول چهار سال شد. این کار ارزشمندی بود که در آن سال‌ها انجام شد. کتابخانه ملی نیرو، ساختمان و منابع مناسبی دارد و می‌تواند اقدامات بزرگی انجام دهد.  یک نگاه اینچنینی به کتابخانه مجلس هم باید صورت بگیرد.
 
معاون پژوهش کتابخانه مجلس ادامه داد: این مایه شرمندگی ملت ما خواهد بود اگر کسی فکر کند که در این کشور به کتابخانه مجلس نیازی نیست. فردی به نام ارباب کیخسرو شاهرخ، از نمایندگان اقلیت زرتشتی مجلس بوده و این کتابخانه را پایه‌گذاری کرده است؛ زیرا به این نتیجه رسیده بود که رای نماینده باید بر اساس اطلاعات علمی عمیق و دقیق شکل بگیرد. امروز بعد از 110 سال معنی ندارد که کسی در این تردید داشته باشد که نماینده نیاز به کتابخانه دارد یا نه!
 
نگهداری از اوراق هویت فرهنگی و تاریخی ملت در کتابخانه مجلس
ابهری درباره روند فعالیت در بخش پژوهش کتابخانه مجلس گفت: با تحولاتی که در کل کتابخانه مجلس انجام شد، امروز در معاونت پژوهش پنج گروه تحقیقاتی و چهار مجله داریم. در گروه‌های پژوهشی یکی گروه تصحیح و احیا و انتشار نسخ خطی است که از سال‌ها قبل فعال است. در کتابخانه مجلس مجموعه ارزشمندی از نسخ خطی در اختیار داریم. در واقع این‌ها اوراق هویت فرهنگی و تاریخی ملت و کشور ما هستند و نشان می‌دهند در چند صد سال گذشته افراد اهل دانش و بینش بسیاری داشته ایم که جنبه‌های علمی و فرهنگی تاریخ ما را برجسته می‌کنند.
 
او ادامه داد: دانشجویان و برخی از اساتید رغبتی به مطالعه نسخ خطی ندارند و برخی توانایی آن را ندارند و حاضر نیستند خواندن کتاب‌های چاپی را رها کرده و به سمت نسخ خطی بروند. ما احساس می‌کنیم که این سابقه غنی فرهنگی نباید در کنج مخازن باقی بماند؛ باید آن‌ها را تصحیح، احیا و منتشر کنیم تا به خوبی مورد استفاده اساتید، دانشجویان و محققان قرار گیرد. این موضوع را بسیاری از مردم مورد توجه قرار داده‌اند؛ اما گمان می‌کنند کافیست نسخه خطی را به دست یک حروفچین بدهیم تا آن را حروفچینی کند.
 
روند چاپ نسخه خطی ساده نیست
 معاون پژوهشی کتابخانه مجلس با اشاره به اینکه روند چاپ و انتشار نسخ خطی با آنچه امروز در بازار نشر اتفاق می‌افتد متفاوت بود، ادامه داد: ابتدا نسخ خطی توسط مولف نوشته می‌شد و کاتب‌هایی بودند که از روی دست خط مولف یا از روی نوشته یکدیگر می‌نوشتند. گاهی افراد سواد خواندن از روی دست نوشته مولف را نداشتند و گاهی نسخه با خط خوبی نوشته نشده بود و به همین دلیل اشتباه‌های زیادی در نسخ خطی وجود دارد. باید فردی که برای تصحیح نسخه خطی درنظر گرفته می‌شود اهل فن باشد و بتواند خطوط ناخوانا را بخواند، هم باید اهل آن دانش باشد و اصطلاح‌های آن علم را بداند؛ باید بتواند نسخه‌های متعدد را پیدا کند و تحقیق و مقابله جدی و جامعی بین نسخه‌های موجود از اثر در سراسر جهان انجام دهد تا در نهایت به متنی برسد که نزدیک‌ترین متن به نوشته مولف باشد.
 
ابهری افزود: ما در کتابخانه مجلس حدود 27 هزار عنوان نسخه خطی داریم که چیزی حدود 60 هزار جلد کتاب می‌شود. به همین دلیل در این عرصه کار بسیاری باید انجام شود. در اسناد هم حدود 12 تا 14 میلیون سند تاریخی، سیاسی، قانونگذاری و سندهای ارزشمند داریم که باید آماده شود و در اختیار دیگران قرار بگیرد تا بتوانند از آن اسناد درباره تاریخ ما تحقیق کنند.
 
معاون پژوهشی کتابخانه مجلس با اشاره به اینکه این کتابخانه باید به عنوان یک کتابخانه پارلمانی فعالیت و ارائه خدمت کند، اظهار کرد: از طرفی کتابخانه مجلس هستیم و در تاریخ بیش از 100 ساله پارلمان در ایران دوره‌های متعددی داشته ایم. هرکس بخواهد درباره مجلس تحقیق کند به ما مراجعه می‌کند؛ پس ما باید گروه مطالعات پارلمانی داشته باشیم. دو گروه تحقیقاتی دیگر در زمینه ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی داریم تا بدانیم محققان غربی درباره ما و پارلمان ما و فرهنگ و اعتقادات ملت ما چه گفته اند.
 
او ادامه داد: در آثار تحقیقاتی محققان غربی گاهی مسائلی که برای ما آموزنده است وجود دارد و گاهی مشکلاتی دارند که نباید از آن‌ها غافل باشیم. برای مثال برداشت درستی از اسلام ندارند، که باید آن را اصلاح کنند. یگ گروه اسلام‌شناسی و یک گروه ایران‌شناسی داریم و هر کدام از این پنج گروه یک شورای علمی دارند.
 
به گفته ابهری وقتی در شورای پژوهش موضوعی برای تحقیق تصویب شود به روش‌های مختلف این کار انجام می‌شود. او توضیح داد: می‌توانیم با محققین خارج از کتابخانه مجلس قرارداد ببندیم و از آن‌ها بخواهیم که پژوهش را انجام دهند. یکی دیگر از شیوه‌ها این است که به گروه‌های علمی در مقاطع کارشناسی ارشد و بیشتر دکترا، پیشنهاد کنیم تا این کار را به عنوان پایان‌نامه دانشجویی انجام دهند و ما آن‌ها را در این زمینه کمک و حمایت خواهیم کرد.