حامد وفایی که دانشجوی دوره دکتری در دانشگاه پکن است، در نمایشگاه کتاب پکن با پیشنهاد مدیر نشر ققنوس، اقدام به ترجمه رمان «کشف رمز» کرده است. این کتاب، در چین بسیار معروف است و بر اساس آن سریال محبوبی ساخته شده است.
گفت‌وگو با مای جیا در غرفه نشر ققنوس و پس از جشن امضای کتاب با همراهی حامد وفایی به عنوان مترجم انجام شد که در پی می‌آید،
چین و ایران، دو فرهنگ کهن منطقه شرق هستند. بفرمایید که پیش از ترجمه کتاب به فارسی، به چه میزان با ادبیات ایران آشنا بودید؟
من پیش از این به اشعار قدیمی فارسی علاقه داشتم و آنها را مطالعه کردهام. شاهنامه به چینی ترجمه شده و من با آن آشنا هستم. با داستان‌های «هزار و یک‌شب» هم که خیلی با فرهنگ کهن ایران آمیخته است، آشنایی دارم.
ادبیات جاسوسی چه جایگاهی در ادبیات چین دارد؟
اگر بخواهم صادقانه صحبت کنم، اصلا ما در چین، چیزی به نام رمان جاسوسی نداریم. اصل رمان جاسوسی، به اروپا و امریکا تعلق دارد. و قدیمی‌ترین رمان‌های جاسوسی به انگلیس تعلق دارد. هر چند که رمان من، توسط رسانه‌های انگلیسی زبان به عنوان یکی از ده رمان برتر جاسوسی جهان معرفی شده، منتها من می‌خواهم بگویم که این رمان جاسوسی که من نوشتم با آن ذهنیتی که همه از رمان‌های جاسوسی دارند، کاملا متفاوت است. در رمان‌هایی که من نوشتم، مساله جاسوسی مثل یک لباس بیرونی می‌ماند. یعنی این فقط ظاهر قضیه است. داخل این لباس، جان انسان قرار دارد و اسرار مربوط به جان انسان. من به دنبال رمزگشایی از اسرار مربوط به جان انسان‌ها هستم. به نظرم، فضای رمان جاسوسی این ظرفیت را دارد که ما اسرار جان انسان را داخلش افشا کنیم.
به طور کلی در فرهنگ شرق، افسانه‌ها و رازهاشان با پنهان‌کاری و پوشیدگی همراه است. آیا در نگارش این رمان به این ویژگی فرهنگی هم توجه داشته‌اند؟
می‌توانیم بگوییم از این راز آمیزی ادبیات کهن شرق که هم در ادبیات کهن چین هست و هم در ادبیات ایران، استفاده‌کرده‌ام. در واقع این رمان‌های که من می‌نویسم در جرگه، رمان‌های اسرارآمیز و عرفانی قرار می‌گیرد.
اگر امکان دارد در این زمینه بیشتر توضیح دهید. در ساختار یا فرم رمان از این ویژگی استفاده کرده‌اند یا در مضمون؟
اگر بخواهیم این مطلب را بازش کنیم، باید بگویم که من در فلسفه غرب و مطالبی که با عنوان عرفان مسیحی ازش یاد می‌شود، خیلی مطالعه کردهام و از آنها ایده گرفته‌ام، ضمن اینکه روی ادیان شرقی، به خصوص دائوایسم و اندیشه‌های لائوتسه خیلی کار کردهام. و اصلا هدف من از نگارش این رمان، کشف رمز جان انسان است و شما اگر کتاب را مطالعه کنید، این را در می‌یابید که اصلا بحث جاسوسی نیست. این رمزی هم که من به دنبال کشف آن رفتم، در آموزه‌های دائوایسم هم آمده که اصلا کشف‌شدنی هم نیست. ولی من در این زمینه تلاش کردم و در همین چارچوب هم این رمان را نوشتم.
این کتاب پیش از این به چه زبان‌هایی ترجمه شده بود؟
این کتاب قبلا به سی و سه زبان زنده دنیا ترجمه شده و در صد کشور منتشر شده است. در انگلیس، فرانسه، آلمان و کشورهای غربی دیگر با نتایج درخشانی مواجه شده و استقبال خیلی خوبی از کتاب شده است.
چه نگاهی به ترجمه فارسی رمان دارید؟
ایران و چین، سنت‌های دوستانه کهنی دارند و به درازای تاریخ با هم ارتباط داشتند. طبق بررسی‌هایی که من کردهام نشر ققنوس هم یکی از بهترین انتشاراتی‌های ایران است و من مطمئن هستم که انتشار ترجمه فارسی رمان من از سوی نشر ققنوس، گام بزرگی برای معرفی کتاب و خود من به جامعه کتاب‌خوان و بازار نشر ایران است.
تجربه نمایشگاه کتاب تهران چگونه بود؟
خیلی جالب و جذاب است و تعداد افرادی که اینجا هستند به نسبت آن چیزی که من فکر می‌کردم، خیلی بیشتر بود. من در بسیاری از نمایشگاه‌های بین‌المللی کشورهای مختلف حضور داشته‌ام و حضور مردم در نمایشگاه تهران بر من تاثیر عمیقی گذاشت.
و آخرین سوال؛ اگر بخواهند این کتاب را به مخاطب فارسی زبان معرفی کنید، چه می‌گویید؟
جان انسان، بزرگ‌ترین رمز عالم است. این کتاب در پی رمزگشایی و کشف رمز از این رمز است. جان انسان، بخش‌ها و رمزهای مختلف دارد. هر بخش را که بتوانیم رمزگشایی کنیم، یک جهان جدید به روی ما گشوده می‌شود. امیدوارم این کتاب را دوست داشته باشید.
نظرات