به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در کشور لتونی، صنعت نشر از نظر گردش مالی و تعداد کارمندان بزرگ‌ترین صنعت خلاق محسوب میشود. نخستين تحولات این صنعت در لتونی در قرن شانزدهم میلادی رخ داد، هرچند تا اواسط قرن نوزدهم، این صنعت در سیطره انتشارات آلمانی بود. تازه در اواخر قرن نوزدهم بود که انتشار کتاب به زبان لتونیایی رونق گرفت و دفاتر نشر زیادی در آغاز قرن بیستم در اين كشور تاسیس شدند.
در نخستين سال‌های استقلال لتونی، در فاصله بین جنگ جهانی اول و دوم، کتاب‌های گوناگونی چاپ شدند. صنعت نشر لتونی در سال ۱۹۳۶ به اوج خود رسید. در این سال ۱۶۰۱ عنوان کتاب به مجموع چهار میلیون نسخه (با تیراژ متوسط ۲۵۰۰ نسخه برای هر عنوان) منتشر شد. گزارش‌های سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهند که در این سال ۴۷۵ ناشر (با حداقل یک عنوان کتاب چاپی در سال) وجود داشته و تیراژ متوسط هر کتاب به ۱۲۶۳ نسخه رسیده بود.
در سال ۱۹۴۰ و درست پیش از اشغال لتونی، حدود پانصد انتشارات در این کشور وجود داشت. در دوران اشغال شوروی، برنامه‌ریزی و بودجه‌ی نشر کاملاً در کنترل دولت بود و به شدت از لحاظ سیاسی سانسور می‌شد. بنابراین، این صنعت در انحصار پنج انتشاراتی دولتی قرار گرفت و انتشار هر کتاب مستلزم کسب مجوز از نهادهای متعدد بود. پس از استقلال لتونی در سال‌های اول دهه ۱۹۹۰، صنعت نشر اولین صنعتی بود که به بخش خصوصی واگذار شد. دفاتر انتشارات جدیدی تاسیس شد و کتاب‌های بیشتری از همیشه چاپ شد.
استانداردهای نشر در لتونی، به‌رغم جمعیت ۱.۹۳ میلیون نفری و در نتیجه بازار محدود این کشور، بسیار بالا است. رویدادها و جوایز سالانه ادبیات داستانی، شعر، کتاب کودکان و طراحی کتاب نشان‌دهنده کیفیت هنری و تفکر خلاقانه این حوزه است. سنت و خلاقیت پا‌به‌پای هم پیش می‌روند و خوانندگان هم از نویسندگان تازه‌کار استقبال می‌کنند و هم مشتاق کتاب‌های جدید نویسندگان شناخته‌شده‌اند.
حدود ۶۰ درصد لتونیایی‌ها سالانه لااقل یک کتاب می‌خوانند، هرچند برای ۱۰درصد از جمعیت این تعداد به بیش از ۱۰جلد کتاب می‌رسد و حدود ۵۰درصد جمعیت عضو کتابخانه‌اند.
نکته جالب اینکه در سال ۲۰۱۴ کتابخانه‌ای در لتونی ساخته شد که در حال حاضر یکی از شاخص‌ترین ساختمان‌های فرهنگی این کشور به حساب می‌آيد و حتی در فهرست ده‌گانه زیباترین کتابخانه‌های مدرن جهان قرار گرفت. معمار این بنا برای ساخت آن از نمایشنامه یکی از نویسندگان بنام لتونیایی الهام گرفته که در آن جوانی روستایی از کوهی پوشیده از علف آبی و یخ سبز بالا می‌رود تا شاهدخت خفته را بیدار کند و سرزمینش را نجات دهد. این کتابخانه بازنماییِ «قصر نور» است که در آن داستان نماد تقلای جانکاه و شجاعانه مرد جوان است برای کسب خرد و دانش.
لتونی از سال ۲۰۱۶ بودجه‌ای بالغ بر ۱۰۰هزار یورو برای انتشار ادبیات لتونیایی در خارج از کشور در نظر گرفت و در سال‌های بعد آن را تا ۱۶۰هزار یورو افزایش داد. بخشی از این بودجه به ناشران خارجی اختصاص پیدا می‌کند و بخشی دیگر به عنوان کمک‌هزینه به مترجمانی که مایل به ترجمه آثار لتونیایی به دیگر زبان‌ها، به خصوص زبان انگلیسی باشند. مترجمان برای استفاده از این فرصت نیاز به ارائه فرم درخواست، رزومه، نمونه ترجمه و قراردادی امضاشده با یک ناشر برای چاپ کتاب پس از ترجمه ارائه دهند. موسسه‌های مردم نهادی نیز برای ترویج آثار ادبی لتونی به جهان پدید آمده‌اند، که از آن جمله می‌توان از خانه نویسندگان و مترجمان بین‌المللی نام برد.
جشنواره‌های ادبی سالانه در این کشور به تولید هر چه بهتر و بیشتر ادبی دامن می‌زنند. یکی از این جشنواره‌ها «روزهای شعر» است که رویدادی سابقه‌دار است و از سال ۱۹۶۵ در ماه سپتامبر برگزار میشود. روزهای شعر به منظور علاقمندسازی مردم به ادبیات و علی‌الخصوص شعر تدارک دیده شده. این جشنواره‌ی ۱۰ روزه از به‌یادماندنی‌ترین پدیده‌های فرهنگی لتونی است و از بیش از ۳۰ رویداد تشکیل شده که جریان‌های روز شعر لتونی را بازتاب می‌دهند. «متن‌خوانی» جشنواره دیگری است که در اواسط دهه ۱۹۹۰ از رویداد کوچکی آغاز و به مرور زمان به رویدادی یک هفته‌ای تبدیل شد که فعالیت‌های منتوعی از جمله دیدار با نویسندگان خارجی را در بر می‌گیرد. برنامه «داوران کودک» و جایزه‌ی ادبی بین‌المللی دریای بالتیک یانیس بالتویلکس نیز به هدف علاقمند کردن کودکان و نوجوانان به کتابخوانی برگزار میشود.
سالانه چندین جایزه‌ی ادبی در این کشور به نویسندگان اعطا میشود که مهم‌ترین آنان «جایزه‌ی ادبی سالانه‌ی لتونی» است که به بهترین کتاب‌ها در حوزه‌های داستان، شعر، کتاب کودک، ترجمه از زبان‌های خارجی به لتونیایی و رمان اول نویسنده تعلق می‌گیرد. علاوه بر این، هر سال جایزه‌ای برای یک عمر دستاورد ادبی به نویسنده‌ای پرسابقه اهدا میشود. مراسم اعطای این جوایز هر سال در ماه آوریل برگزار میشود.
دیگر جنبه‌های هنرمندانه‌ی صنعت نشر نیز برای لتونیایی‌ها به قدری اهمیت دارد که از سال ۱۹۹۳ جایزه درخت سیب طلایی به بهترین طراحی جلد و کتاب اهدا میشود و در تاریخ جمهوری بازیافته لتونی پرسابقه‌ترین رقابت صنعت‌محور است.
لتونی با وجود اینکه کشوری کوچک است اما نشان داده که برنامه‌های بزرگی برای ترویج و پیشرفت فرهنگ خود دارد.
منبع: سایت ادبیات لتونی http://latvianliterature.lv
دوشنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۷ - ۰۹:۱۰
نظر شما