خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- روزجهانی آب، نخستین‌‌‌بار از سوی سازمان ملل متحد در سال 1992 با هدف ترویج و آگاه‌سازی مردم درباره مشکلات و مسائل آب نام‌گذاری شد. کشور‌های عضو سازمان ملل متحد در کنفرانس محیط زیست و توسعه این سازمان در شهر ریودوژانیرو کشور برزیل به این روز رسمیت بخشیدند. این روز در جهان 22 مارس و در ایران با سوم فروردین‌ماه برابر است.

دكتر سيد علی‌اكبر صالحی‌ نيشابوری، رئیس پژوهشکده مهندسی آب، به مناسبت این روز در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا درباره وضعیت تولید کتاب در این حوزه اظهار کرد: روز جهانی آب از سوی سازمان ملل متحد به‌عنوان روز ترویج و آگاه‌سازی مردم در مورد آب نامگذاری شده است. توجه به مقوله آب از سوی نهاد‌های دولتی و خصوصی مانند انجمن‌‌ها پیگیری می‌شود. با توجه به عضویت در «انجمن هیدرولیک ایران» و آشنایی با انجمن «علوم و مهندسی منابع آب» به‌نظر می‌رسد که انجمن‌ها چندان در مسیر ترویج مصرف بهینه آب چشمگیر عمل نکرده‌اند.  
 
وی با انتقاد از تلاش‌های بی‌ثمر انجمن‌ها در حوزه مسائل آب افزود: انجمن‌ها برنامه‌های خود را بیشتر به برگزاری کنفرانس‌، چاپ نشریات و گرد‌همایی‌های تخصصی معطوف کرده‌‌اند؛ به‌عبارت‌دیگر به‌نظر می‌رسد که مباحث حرفه‌ای در مقایسه با مباحث ترویجی برای انجمن‌ها در اولویت است.
 
صالحی نیشابوری با اشاره به انجمن‌های دخیل در موضوعات مربوط به آب گفت: انجمن‌ها در حل مشکلات مربوط به آب کمتر به مردم توجه می‌کنند، در حالی‌که در کشور‌های غربی مانند انگلیس و کانادا که تجربه زندگی در آن‌‌‌ها را دارم، مردم در حکم ماموران حفاظت از آب به این نعمت توجه می‌کنند.
 
این کارشناس حوزه مهندسی آب ادامه داد: مسائل آب از دو منظر کمیت و کیفیت قابل‌ توجه است. در مورد نخست، به‌عنوان یک مقوله کلان نیازمند حرکت جدی مسئولان است. دومین مورد نیز وابسته به ایفای نقش جدی مردم است، مانند توجه به پاکیزگی آب و نگهداری آب در قالب‌های سالم، چراکه کاهش کیفیت آب در کمیت آن نیز موثر است.    
 
رئیس پژوهشکده مهندسی آب با اشاره به تولید کتاب با موضوع «آب» اظهار کرد: نیاز خاصی برای تولید کتاب به عنوان کتاب درسی و منبع آزمون وجود ندارد. کتاب‌ با موضوعاتی مانند تاریخچه،‌ کاریز، آب‌انبار تصفیه آب نیز با نیاز موجود هماهنگی دارد.
 
وی افزود: تالیف در حوزه قوانین و مبانی حقوقی آب، فرایند سختی دارد، اما نیازمند توجه بیشتر مولفان است. از جمله موضوعاتی که در این بخش باید به آن پرداخته شود، مرز مشترک آبی ایران با سایر کشور‌ها، ژئوپلیتیک آب و سیاست آب است. بررسی مشکلات مرز آبی ایران و افغانستان و ایران و عراق و ایران و آذربایجان از موضوعات قابل‌توجه برای تالیف کتاب است. مشکل مرز آبی ایران و افغانستان در یک‌ دهه گذشته بارز شده، همچنین مقوله آب در مرز ایران و عراق در زمان حکومت صدام چالش‌‌برانگیز بود که در حال حاضر تا حدودی مرتفع شده است.
 
صالحی نیشابوری با تاکید بر لزوم حمایت نهاد‌های دولتی در پرداختن به مباحث آب گفت: پژوهش در این حوزه نیازمند ماموریت‌دهی وزارت نیرو به صاحب‌نظران است، چراکه با توجه به نیازمندی نظام، به حل مسائل حقوقی آب، بدون حمایت نهاد‌های دولتی افراد نمی‌توانند کار چندانی به پیش ببرند.
 
رئیس پژوهشکده مهندسی آب با اشاره به اهمیت پرداختن به مدیریت آب کشاورزی در ایران ادامه داد: 90 درصد آب در کشور به مصارف کشاورزی اختصاص دارد. پژوهش و تالیف با توجه به مشکلات عمده کشور در این بخش بسیار اندک است. فقط 30 درصد از مجموع آب بخش کشاورزی به‌صورت بهینه مصرف می‌شود و 70 درصد به هدر می‌رود. معرفی انواع آبیاری بهینه برای هر دو طیف متخصص و کشاورزی در قالب منابع ترویجی موثر است.
 
وی درباره دیگر کمبود‌های منابع مکتوب در حوزه مهندسی آب نیز عنوان کرد: در حوزه مدیریت منابع آب نیز با کمبود‌های جدی روبه‌رو هستیم، به‌ویژه تالیفات این حوزه نیاز‌مند توجه بیشتری است، چراکه ترجمه راه‌گشا نیست و باید برای دستیابی به مدیریت یکپارچه به زبان کشاورز به تولید کتاب اقدام شود. بازار کتاب نیز در این حوزه تعریف می‌شود؛ در سفر به آمریکا با این مفهوم آشنا شدم.
 
صالحی در شرح مفهوم «بازار آب» نیز گفت: وقتی در یک زمان یک منطقه کشاورزی به آب نیاز ندارد، به ذخیره آب و به‌اصطلاح تشکیل بانک آب اقدام می‌کند. چنین برنامه‌ای موجب می‌شود تا در صورت نیاز به دیگر کشاورزان آب در قالب وام اعطا شود.
 
این پژوهشگر حوزه مهندسی آب، با اشاره به لزوم توجه به «توسعه سیستم‌های انتقال آب» افزود: با توجه به نیاز کشور به نیروگاه‌های «بر‌ق‌ آبی» نویسندگان باید بیش‌ از پیش به مقوله سیستم‌های انتقال آب توجه داشته باشند. پیشرفت‌‌ها در بخش انرژی هسته‌ای نیز لزوم توجه به این موضوع را از بین نبرده است، چراکه تولید برق با استفاده از سد‌سازی در مقایسه با ساخت نیروگاه هسته‌ای کم هزینه‌تر و به‌مراتب ایمن‌تر است. کمبود منابع مکتوب در حوزه ابزار‌آلات و توربین‌‌ها نیز وجود دارد.  
 
وی ادامه داد: در بخش «دانشنامه‌نویسی آب» نیز نویسندگان و پژوهشگران باید تلاش بیشتری داشته باشند. در این بخش، صاحب‌نظران می‌توانند هماهنگی‌های لازم را با فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایجاد کنند.
 
رئیس پژوهشکده مهندسی آب اظهار کرد: در موضوعاتی مانند «آب‌و‌هواشناسی»، «آب‌ و خاک»، «آب و فاضلاب»، «مدیریت بهینه مصرف آب»، «اقتصاد آب»، «شبکه توزیع»، «بهینه‌سازی و صرفه‌جویی در مصرف آب با تاکید بر فرهنگسازی»، «سیستم‌های انتقال آب» کم‌ کار شده، در حالی‌که در موضوعات عمومی مانند «فواید آب» تولیدات مکتوب مناسبی وجود دارد. برخی موضوعات نیز چندان فوریت ندارد مانند «هیدرولوژی در مهندسی آب». از سوی دیگر مباحثی مانند نرم‌افزار‌های مهندسی آب مانند «جی آی اس» که به تازگی باب آن‌ها بازشده، نیازمند توجه و توسعه بیشتر است.