حمید بهشتی: به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) منصور کوهی، چالش‌ها و آسیب‌های پیش روی کتابداری کشور را در ۲ حوزه آموزشی و صنفی مطرح کرد و گفت: در سالیان اخیر همواره صحبت از تغییر نام رشته کتابداری بود تا منجر به تحولی در این رشته و حرفه شود. سرانجام در سال ۱۳۹۱ نام این رشته به «علم اطلاعات و دانش‌شناسی» تغییر یافت، اما این تغییر نام بهبود و تغییری در رشته کتابداری ایجاد نکرد، به‌طوری‌که سرفصل‌های ارائه‌شده همان سرفصل‌های گذشته بوده است.

رئیس کتابخانه مرکزی استان خوزستان، نداشتن تناسب فارغ‌التحصیلان و بازار کار را از دیگر مشکلات این عرصه دانست و گفت: در سال‌های گذشته نیز شاهد رشد میزان فارغ‌التحصیلان رشته کتابداری بودیم که این حجم بی‌رویه فارغ‌التحصیلان به‌هیچ‌وجه با بازار کار این رشته تناسب ندارد. به‌طوری‌که تنها در استان خوزستان رشته کتابداری در ۶ واحد دانشگاهی تدریس می‌شود و هرساله تعداد زیادی فارغ‌التحصیل کتابداری در این استان داریم.

وی با اشاره به کمبود استادان مجرب در رشته کتابداری افزود: این در حالی است که در دانشگاه‌های با کمبود استاد مواجه هستیم، به‌طوری‌که تعداد اعضای هیئت‌علمی در تمام دانشگاه‌های استان خوزستان که رشته کتابداری تدریس می‌شود، تنها ۲ نفر است و بقیه به‌صورت حق‌التدریس مشغول آموزش این رشته هستند که این موضوع باعث پایین آمدن سطح کیفیت آموزش‌ها در رشته کتابداری می‌شود.

نداشتن تناسب موضوع پژوهش‌های علمی استادان کتابداری با نیاز کتابداران شاغل در کتابخانه‌ها، چالش دیگری بود که کوهی مطرح کرد. وی دراین‌باره گفت: بخش عمده‌ای از کتابداران ما که در کتابخانه‌های کشور شاغل هستند، برای بالا بردن سطح دانش و ارائه خدمات بهتر و مفیدتر، نیاز به منابع و مقالاتی دارند که معمولاً از سوی دارندگان تحصیلات عالیه در این رشته تولید می‌شود. اما متأسفانه غالباً موضوع پژوهش‌های ارائه‌شده از سوی این قشر، پاسخگوی نیازهای کتابداران نیست.

رئیس کتابخانه مرکزی استان خوزستان تصریح کرد: کتابداران به دلیل نداشتن صنف قوی همواره با مشکل روبرو بوده‌اند؛ معمولاً همه حرفه‌های موجود دارای یک صنف قوی هستند تا در مواقع لزوم به‌صورت قوی از اعضای خود حمایت کنند، ولی کتابداران فاقد این امکان هستند. در آموزش‌وپرورش پستی به نام کتابداری در مدارس وجود داشت که وزیر سابق در دولت قبل طی مصوبه‌ای آن را حذف  و «مربی پرورشی» را جایگزین آن کردند و ما به دلیل نداشتن یک صنف قوی بازار کار این رشته را دریکی از مهم‌ترین مراکز يعني در آموزش‌وپرورش از دست دادیم.

وی در ادامه با اشاره به مشکلات معیشتی کتابداران افزود: بر کسی پوشیده نیست که وضعیت حقوق و اوضاع معیشتی کتابداران سراسر کشور از موضوعات مطرح در سالیان اخیر بوده به‌طوری‌که این وضع تا همین سال گذشته نیز ادامه داشت. به‌خصوص کتابداران کتابخانه‌های عمومی که زیر نظر نهاد کتابخانه‌ها فعالیت می‌کردند، ازلحاظ مالی بسیار تحت‌فشار بودند که خوشبختانه در دوره جدید و با پیگیری‌های دبیر کل محترم نهاد این مشکل بهبود پیداکرده و در حال برطرف شدن است.

وی گفت: در حال حاضر آمار متفاوتی از سرانه مطالعه در کشور ارائه می‌شود که گاه سرانه مطالعه در کشور را از ۵ دقیقه تا ۸۶ دقیقه در روز نیز اعلام کرده‌اند. اما واقعیت این است که نهادینه کردن فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی در کشور درگرو کامل شدن چرخه مطالعه در خانواده‌ها، آموزش‌وپرورش و کتابخانه‌هاست.

کوهی در پایان با تأکید بر ضرورت نهادینه شدن فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی در کشور افزود: گام‌های اولیه این فرهنگ‌سازی از خانواده‌ها شروع می‌شود و در آموزش‌وپرورش با قرار گرفتن در برنامه درسی بسط و گسترش می‌یابد و در کتابخانه‌ها با ارائه خدمات بر اساس آخرین تکنولوژی‌های روز به تکامل می‌رسد؛ اما در حال حاضر این چرخه در هر ۳ بخش دچار نقصان است که امیدواریم در آینده‌ای نزدیک برطرف شود.

* در این باره بخوانید:
(1) شکراللهی: مشکل کتابداری در کشور کمبود «کتابدار عاشق» است (اینجا)
(2) مدیر کتابخانه ملک: کتابداری امانت کتاب نیست، مهارت اطلاع‌رسانی و علم دانش‌شناسی است(اینجا)
(3) مسئول بخش دیجیتال‌سازی کتابخانه مجلس: کمبود منابع مالی از موانع اصلی دیجیتال‌سازی کتابخانه‌هاست(اینجا)
(4) هما افراسیابی: برخی کتابدارها وظایف اصلی خود را فراموش کرده‌اند/ لزوم تشکیل بانک اطلاعاتی کتابداران (اینجا)
(5) سرپرست معاونت اسناد ملی کتابخانه ملی: کم‌دانشی استاد و دانشجو جدی‌ترین آسیب کتابداری‌ است/ضرورت بازنگری در اعتبار سنجی استادان رشته کتابداری(اینجا)
(6)ابهری: مدیریت کتابخانه‌ها به‌صورت سمت‌های سیاسی درآمده است/ رجبی: پیشینه و رویکرد بیشتر مدیران کتابخانه‌ها فرهنگی است(اینجا)
(7) نوش‌آفرین انصاری: مدیران بیشتر کتابخانه‌ها، تصوری از اهداف و چشم‌اندازهای این حرفه ندارند/ اکثر کتابداران خانم هستند، اغلب مدیران آقا!(اینجا)
(8) سید علی آل داوود: کتابدارن غیر حرفه‌ای چالش عمده کتابخانه‌ها هستند (اینجا)
(9) دانش کتابداران ما به روز نیست (اینجا)