به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «رویاهاتو از دست نده» با عنوان فرعی «بررسی سینمای کودک و نوجوان محمدعلی طالبی» نام کتابی به قلم مزدا مرادعباسی، کارشناس ارشد ادبیات نمایشی است. نویسنده در این کتاب از طریق نقد و تحلیل فیلم‌های محمدعلی طالبی، سینمای کودک و نوجوان در ایران و افق‌های پیش روی آن‌را بررسی کرده است.
«رویاهاتو از دست نده» نخستین کتاب در موضوع تحلیل سینمای کودک و نوجوان ایران است. فصل نخست کتاب شامل یک مقاله درباره همسنجی سینمای کودک و نوجوان در ایران و نظام سینمایی هالیوود و مسیر کلی این سینما در ایران است. دو فصل بعدی کتاب نیز مصاحبه‌هایی با هوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده فیلمنامه چند فیلم طالبی و خود محمدعلی طالبی انجام شده است.
ایده تالیف این کتاب، ایده نو و جذاب است و در عین حال به دلیل نبودن تحقیقات مشابه، جای کار فراوانی دارد. به نظر می‌رسد که نویسنده می‌توانست با مسلح شدن به یک روش نقادی و تحلیل آکادمیک در مسیر تحلیل خود دقیق‌تر عمل کند. مشخص نبودن روش تحلیل نویسنده باعث شده که روند نگارش کتاب و در نتیجه هدف نهایی نویسنده معلوم نباشد و کتاب بدون نتیجه‌گیری خاصی منتشر شود.
نویسنده تمام حرف‌های اساسی خود را در مقاله ابتدایی کتاب و همچنین در مصاحبه با هوشنگ مرادی کرمانی بیان کرده است. مصاحبه با طالبی در این کتاب از هدف مشخصی پیروی نمی‌کند؛ به نحوی که در برخی قسمت‌ها سوالات مصاحبه‌گر حرف خاصی را بیان نمی‌کند و صرفا بهانه‌ای برای ادامه کلام مصاحبه شونده است. مثلا در صفحه 38 کتاب در سوال ششم مصاحبه کننده با وجودی‌که طالبی در پاسخ به سوالات قبل درباره فیلمسازی خود در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان صحبت کرده بود، باز می‌پرسد که شما در اوایل دهه 50 در کانون فیلمسازی می‌کردید؟
با تمام این اوصاف برخی از نکات این مصاحبه درخشان است. به عنوان مثال در صفحه 34 مرادعباسی از طالبی که گفته بود در کلاس‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شرکت می‌کرده، پرسید که آیا از شما بابت شرکت در این کلاس‌ها هزینه‌ای هم دریافت می‌شد یا این‌که خیر؟ طالبی در ضمن پاسخ به خوبی فضای این دو دوره متفاوت را با هم مقایسه می‌کند. همچنین در ادامه این مصاحبه در صفحه 37 طالبی اطلاعات مفیدی درباره اوضاع کانون در دهه 50 و شیوه آموزشی آن دوره به مخاطبان ارایه می‌دهد.
در برخی از مباحث کتاب مرز بین نظر خود نویسنده با سخنان دیگران درهم می‌ریزد. این مساله از عدم ارجاعات مناسب و علمی نویسنده ناشی می‌شد. به عنوان مثال در صفحه 57 کتاب، نخستین پاراگراف آمده است: «فیلمساز چکمه می‌افزاید...» و این در صورتی است که در چند صفحه قبل کلامی از طالبی نقل قول نشده بود که اکنون نیاز باشد به ادامه دادن آن.
نویسنده در مواردی برخی از ارزشگذاری‌ها نظرهای شخصی خود را بدون دلیل بیان می‌کند، به عنوان مثال در صفحه 17 کتاب نویسنده بیان کرده که بهترین فیلم شاپورر قریب، هفت‌تیرهای چوبی است و معلوم نمی‌شود که این سخن نظر خود نویسنده است یا منتقدان؛ و اگر نظر خود نویسنده است دلیل او برای این ارزشگذاری چیست؟
یک اشکال بزرگ و کلی کتاب ضعف ویراستاری آن است. شناسنامه کتاب نام ویراستار را با خود یدک می‌کشد، اما متاسفانه برخی از جملات از نظر دستور زبانی غلط و برخی دیگر نیز اشکالات تایپی دارد و این به کار نویسنده نیز ضربه زده است. دو خط نخست صفحه 15 کتاب نام فرشید مثقالی دوبار در مقابل نام دو فیلمش آمده است که یکبار آن اضافی است. همچنین در صفحه 20 کتاب دو پاراگراف نیاز اساسی به ویرایش دوباره دارد: پاراگراف سوم و چهارم که اولی درباره فیلم گلنار و دومی درباره فیلم نیاز است به کارگردانی علیرضا داوودنژاد.
در برخی از تحلیل‌ها به ویژه فیلم‌های «کیسه برنج» و «تو آزادی»، مخاطب بیشتر با کنار هم گذاشتن مطالب بولتن جشنواره‌ها و مصاحبه‌های کارگردان روبه‌رو است و تحلیل خود نویسنده صرفا به چند خط می‌رسد، البته باید اذعان کرد که این مطالب هوشمندانه کنار هم چیده شده است.
در صفحه 206 کتاب نیز در پاراگراف آخر نقل قولی از «افراسیاب بهامیریان» درباره سریال «گل پامچال» آورده شده، که با توجه به مشهور نبودن این منتقد، بهتر این بود که نویسنده - حال چه به صورت پانویس و یا در ادامه جمله – یک معرفی مختصری از این منتقد بیان می‌کرد.
به طور کل تحقیق درباره سینمای کودک و نوجوان ایران جای کار بسیاری دارد و این کتاب از نظر نقطه شروع پژوهش‌ها در این حوزه، بسیار ارزشمند است. نویسنده این کتاب، با توجه به کتاب قبلی منتشر شده توسط او یعنی «ساختارشناسی جریان اقتباس ادبی در سینمای ایران»، از نظر تحقیق و پژوهش انسان توانایی است، امید است که در آینده‌ای نزدیک حوزه ادبیات سینما در ایران شاهد پژوهش‌های مناسبی در حوزه سینمای کودک و نوجوان توسط این پژوهشگر و دیگران، باشد.
کتاب «رویاهاتو از دست نده؛ بررسی سینمای کودک و نوجوان محمدعلی طالبی» نوشته مزدا مرادعباسی را انتشارات بنیاد سینمایی فارابی در 224 صفحه و قیمت چهار هزار و 500 تومان منتشر کرده است.
جمعه ۱۰ شهریور ۱۳۹۱ - ۱۵:۱۵
نظر شما