به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، چهارمین جلسه از سلسله نشست‌های ملکوت کلمات، ویژه برنامه ماه مبارک رمضان خانه هنرمندان، با سخنرانی منوچهر صدوقی‌سها درباره تاویل در کتاب خدا و همچنین سخنرانی صادق تبریزی، نقاش پیشکسوت و بین‌المللی ایران، در تالار جلیل شهناز خانه هنرمندان برگزار شد. صدوقی‌سها در این نشست گفت: در کتاب خدا فقط یکبار عنوان «تفسیر» آمده، اما کلمه «تاویل» 17 بار بیان شده که معانی مختلفی دارد. به طو کل تاویل عبارتست از خروج از دلالت ظاهری کلام. 

وی افزود: برای هر لفظی انواع دلالت‌ها وجود دارد، ولی همه این دلالت‌ها در ساحت تفسیر همان چیزی است که از ظاهر کلمه و یا لفظ برمی‌آید، اما به هر حال دلالتی هم وجود دارد که از ظاهر لغت خارج می‌شود و این همان بحث تاویل است. ضابطه عمده تاویل این است که لفظ از دلالت ظاهری جدا شود. 

صدوقی‌سها در ادامه با بیان این نکته که نظریات متعددی در حقیقت تاویل وجود دارد، گفت: حوزه تاویل از قرن اول هجری معرکه آرا بوده و موافقان و مخالفان بسیاری داشته است. امروزه هم در این مساله مباحثه و مجادلات بسیاری انجام شده و تا تفکر هست این مجادلات همچنان ادامه خواهد داشت. 

این استاد دانشگاه در ادامه به نظریه خود درباره تاویل اشاره کرد و گفت: پس از این‌که حقیقت تاویل را پذیرفتیم، باید آن‌را به دو بخش تقسیم کنیم؛ تاویل صعودی و تاویل نزولی. من در این‌جا باید اشاره کنم که مترجمان قرآن دچار اشکال هستند و بدون استثنا همگی در ترجمه خود تحریف‌هایی دارند. 

وی در ادامه با بیان مثالی از ترجمه‌های تحریف شده قرآن، گفت: به عنوان نمونه در ترجمه «اجتنب السو» همه مترجمان نوشته‌اند که از شراب بپرهیزید. آیا نمی‌شد قرآن صراحتا بگوید از شراب و مسکرات اجتناب کنید، کما این‌که در جاهایی دیگر صراحتا بیان شده است. «سو» شامل بسیاری از معانی می‌شود، اما عموم مترجمان این‌را مقید به لفظ خاص «شراب» می‌کنند که باطل است. عموم علمای سابق که مقوله تاویل را رد کرده و آن‌را برابر با کفر دانسته‌اند، مقصودشان از تاویل همین نوع است. 

این عرفان‌پژوه در ادامه با بیان این نکته که تاویل باید معنای خاص را عام کند، گفت: این‌که معنای عامی را صرفا به یک معنای خاص تعبیر کنیم، تاویل نزولی است و این تاویل باطل است و هیچ شبهه‌ای در باطل بودن آن نیست. در تاویل اصل بر این است که یک معنای خاص را گرفته و تصعید کنیم و تعداد معانی را بالا ببریم. 

صدوقی سها در ادامه به منابع و مکتوبات مقوله تاویل اشاره کرد و گفت: متون متعددی در تاویل تصعیدی داریم که من روی آن‌ها کار کرده‌ام و تاکنون دو جلدش با عنوان «موسوعة النصوص التأویلیه» منتشر شده که در نهایت به 15 جلد خواهد رسید. 

در ادامه برنامه صادق تبریزی، هنرمند پیشکسوت و از نخستین هنرمندان مکتب هنری سقاخانه و نقاشیخط پس از بیان مختصری درباره زندگینامه هنری خود، به انتقاد از انجمن خوشنویسان پرداخت و گفت: امروزه هنر خوشنویسی دیگر جایگاهی ندارد، چرا که دیگر برای خطاطی کتاب، نرم افزارهای کامپیوتری وجود دارد که انواع خط‌ها را در می‌آورد. 

وی افزود: انجمن خوشنویسان ایران به طور متوسط سالیانه هزار نفر خوشنویس را بدون هدف، وارد بازار هنر می‌کند و اینان چون نمی‌توانند از طریق خوشنویسی فعالیت و کار کنند، به ناچار وارد هنر نقاشیخط می‌شوند. 

این استاد پیشکسوت نقاشی در ادامه با بیان این نکته که دوران نقاشیخط به سر آمده، گفت: بسیاری از کسانی که از طریق خوشنویسی به نقاشیخط روی می‌آورند، هیچگاه سعی نمی‌کنند ترکیب‌بندی را یاد بگیرند، اما مدام کار تولید می‌کنند و همین باعث شده که آثار نقاشیخط در بازار زیاد شود، در صورتی که این هنر چند سال پس از آغازش توسط من و دیگران، به پایان رسید. 

تبریزی در پایان گفت: در آثار امروز نقاشیخط، هیچ ایده خاصی به چشم نمی‌خورد و همه تکراری است. همه کسانی که به فعالیت در این هنر مشغولند صرفا برای پول کار می‌کنند. 

ویژه برنامه «ملکوت کلمات» به همت معاونت پژوهشی خانه هنرمندان، از شنبه هفتم مرداد به مدت 10 شب در ایام ماه مبارک رمضان در تالار شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود.