به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین نوزدهمین سالگرد تأسیس خبرگزاری کتاب ایران؛ رسانه تخصصی حوزه نشر با حضور محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و مدیرمسئول خبرگزاری کتاب ایران، سیدفرید قاسمی، پژوهشگر تاریخ مطبوعات، کارشناس حوزه نشر و از بنیانگذاران خبرگزاری کتاب ایران، عباس عبدی، فعال سیاسی - اجتماعی، پژوهشگر اجتماعی و روزنامهنگار، فریدون عموزاده خلیلی، نویسنده، پژوهشگر، روزنامهنگار و فعال فرهنگی، محمدرضا اسدزاده، فعال فرهنگی و سردبیر اسبق خبرگزاری کتاب ایران،
در این مراسم، حامد زارع، سردبیر ایبنا، بیان کرد: در نخستین روز سیوسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران قرار داریم که ۲۳ آبانماه، در شهر اِوَز؛ پایتخت کتاب ایران، بهطور رسمی آغاز شد و امروز، با نوزدهمین سالگرد تاسیس ایبنا در خدمت شما هستیم.
وی ادامه داد: سالگرد تاسیس ایبنا را خدمت همه کسانی که تلاش کردند تا این رسانه به این نقطه برسد، باید دستشان را فشرد و تبریک گفت.
سردبیر خبرگزاری کتاب ایران، درباره رویکردهای ایبنا در دوره جدید بیان کرد: در فصل جدید ایبنا، تلاش شد، کتاب موضوع و محور باشد؛ به اصطلاح کتاب، حبلالمتین قرار بگیرد. سعی کردیم در میانه جامعه مدنی و دولت قرار بگیریم و در این تقاطع، بتوانیم به همافزایی این دو کمک کنیم. در واقع کار خودمان را جایی تعریف کردیم که بتوانیم هم کمبودها و انتقادات را به دولت متذکر شویم و امکانها و استعدادهایی که در دولت وجود دارد را به بخش خصوصی یادآور شویم.
در ادامه این آیین، ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، با تاکید بر تاثیرگذاری نظرات اصحاب رسانه بر عملکرد بهتر فعالان صنعت نشر، بیان کرد: ایبنا، بهعنوان تنها رسانه تخصصی حوزه نشر، به کمک نیاز دارد و با کمک و همیاری صاحبنظران رسانه به جایگاه فعلی رسیده است.
وی با بیان اینکه ایبنا را بیشتر رسانه خصوصی میدانیم تا دولتی، افزود: نقد و انتقادات خبرگزاری کتاب ایران، در بسیاری مواقع به دولت کمک کرده است؛ بنابراین سیاستهای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون امور فرهنگی، بر انتقاد از خود متمرکز است؛ همانطور که میدانید، ایبنا بهطور کامل به همه مسائلِ حلقههای مختلف صنعت نشر ایران و موضوع دیپلماسی فرهنگی میپردازد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، بیان کرد: میتوان گفت، نیروهای خبرگزاری کتاب ایران، بخش عمدهای از انتظارات را برآورده و نمره قابل قبول را کسب کردهاند؛ هرچند تا نقطه مطلوب فاصله درخورتوجهی داریم.
در ادامه این آیین، عباس عبدی با اشاره به مزیتهای نشر الکترونیکی و اقبال روزافزون به این نوع نشر، بیان کرد: مقاومت دربرابر تغییر و تحولات ازجمله توسعه نشر الکترونیکی کمکی نمیکند.
وی به ظرفیتهای خبرگزاری کتاب ایران در پرداختن به جریان تولید تا عرضه کتاب به عنوان یک کالا اشاره کرد.
عبدی، با تاکید بر توجه به ظرفیتهای نویسندگی در خبرگزاری کتاب و تولید محتوا با توجه به توسعه نشر الکترونیکی، بیان کرد: نخستین اقدام ایبنا، میتواند تولید خلاصه کتاب باشد؛ البته نه به معنای اینکه مخاطب به کتاب بینیاز شود، چیزی شبیه کار هوش مصنوعی؛ بلکه هدف تولید خلاصه ژورنالیستی با هدف بازاریابی است. بنابراین تولید متنی که علاوه بر اینکه منظور پدیدآور را منتقل میکند، مخاطب را برای خواندن تشویق کند.
این پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی، با تاکید بر توجه ایبنا در انعکاس تجربه و مشکلات نویسندگان، گفت: تجربه نویسندگی بسیار با ارزش و مهم است. انعکاس این تجربیات، به نویسندگان جوان بسیار کمک میکند؛ علاوه براین تولید پادکست، فوقالعاده مهم است و شنوندگان بسیاری خواهد داشت.
در ادامه این آیین، ساجده سلیمی، دبیر تحریریه خبرگزاری کتاب ایران، گزارش عملکرد ایبنا طی ۹ ماه گذشته را قرائت کرد.
وی گفت: خبرگزاری ایبنا، ۱۹ سال پیش در چنین روزی به عنوان اولین و تنها خبرگزاری کتاب ایران آغاز به کار کرد. هدف بنیانگذاران این رسانه، از ابتدا انعکاس اخبار حوزه کتاب، و معرفی و نقد کتابهای منتشر شده جدید بود و قرار شد این رسانه بازوی کمکی فضای نشر کشور باشد. در طول این ۱۹ سال، خبرگزاری ایبنا، به عنوان رسانهای نیمهخصوصی و نیمهدولتی فراز و نشیبهای فراوان را تجربه کرد اما هیچگاه رسالت اصلی خود را که ترویج فرهنگ کتاب و تولید اندیشه بود، فراموش نکرد. نقش ایبنا که به جرات میتوان آن را اصلیترین رسانه حوزه کتاب و نشر دانست، در جریانسازی و برجستهسازی اخبار مهم حوزه کتاب، نقش ستون فقرات اطلاعرسانی بوده که البته به این وظیفه محدود نبوده است.
سلیمی ادامه داد: نویسندگان، شاعران، مترجمان، ناشران، پژوهشگران و همه کسانی که صاحب قلم و اندیشهای بودند، ایبنا را محلی برای انعکاس نظریات، مشکلات و دغدغههایشان دانستند و با اعتماد به ایبنا به عنوان رسانه اختصاصی حوزه، به گفتوگو و انتشار نوشتههایشان پرداختند.
وی افزود: بهعنوان کسی که پنج سال، در دولت دوازدهم و اکنون حدود ۹ ماه در دولت چهاردهم در این رسانه حضور داشتهام، به جرات میگویم کاری که خبرنگاران در ایبنا انجام میدهند، یکی از سختترین و پرچالشترین کارهای رسانهای است، از آنجایی که سوژههای مورد توجه در ایبنا همگی ازجمله کارهای تخصصی و نیاز به آمادگی ذهنی و مطالعه است، کار ایبنا همیشه برای خبرنگاران این رسانه یک کار ۲۴ ساعته است. چون ایبنا هم نیازمند سرعت و شتاب در پوشش اخبار در بخش «خبرگزاری» و هم نیازمند تخصص، سواد و آگاهی در بخش «کتاب» است و ادغام این دو در یک مفهوم، یعنی تخصص و سرعت و در عین حال صداقت و صحت.
دبیرتحریریه خبرگزاری کتاب ایران بیان کرد: شما عزیزانی که در این جمع حضور دارید، کم و بیش از سابقه ایبنا و گذشته آن اطلاع دارید و اینجا قصد مرور آنچه گذشت را نداریم، اما با توجه به کار مهمی که در طول این۹ ماه پس از استقرار تیم جدید، صورت گرفته است، لازم دیدیم گزارش مختصری درباره عملکرد فعالیتها ارائه دهیم.
سلیمی گفت: ما بر این باوریم که ایبنا از مسیر اصلی خود خارج شده بود، بخشی از جامعه فرهنگی کشور از دایره کار ایبنا خارج شده و به طبع، ایبنا بخش بزرگی از مخاطبان خود را از دست داده بود. تعداد پیامهایی که در این مدت دریافت کردیم، مبنی بر اینکه «ایبنا را دوباره میشود خواند»، خارج از شمارش است.
وی با اشاره به اظهارنظر چند فعال حوزه کتاب، بیان کرد: آقای یوسف علیخانی از نویسندگان و ناشران کشورمان در صفحه اینستاگرامش در همان ماههای تخست نوشت: «امروز شاید بیش از دو ساعت در سایت خبرگزاری ایبنا بودم. وقتی به خودم آمدم تعجب کردم از این همه مدت بودن در این سایت، و این یعنی داده مفید داشت (دارد). نه میدانم سردبیر جدید ایبنا کیست و نه خبرنگاران ادبیاش را میشناسم اما بلند میگویم خدا قوت بهتون. همین که دوباره ایبنا را بلند کردید صمیمانه به عنوان یک کارگر کلمه ازتون تشکر میکنم.»
وی ادامه داد: اتفاق غیرمنتظرهای که در ماههای آغاز حضور ما در ایبنا رخ داد، وقوع جنگ ۱۲ روزه بود. در این ایام خبرنگاران ایبنا با وجود اختلالات شدید اینترنت و فضای وهمآلود کشور و با وجود همه مشکلات، شبانهروز به کار خود ادامه دادند چون ما باور داشتیم حتی در زمانه جنگ و تاریکی، فرهنگ باید زنده بماند.
سلیمی، با اشاره به برخی آمارهای خبرگزاری کتاب ایران، گفت: براساس آمار، بیش از ۴۰۰ خبر و گزارش و گفتوگو با اهالی فرهنگ، حاصل کار همکاران ما در ایبنا در این ۱۲ روز است. تاکید بر مولفههای فرهنگی «دفاع از تمامیت ارضی کشور»، «ترویج مفاهیم میهندوستانه» و توجه نشان دادن به حماسههای ملی کشور رکن اساسی مورد توجه ما بود. از معرفی کتابها برای مقابله با استرس و نگرانی حاصل از جنگ گرفته تا آموزش روشهای برخورد با کودکان در جنگ، از گزارشهای تصویری از کتابفروشیها و چاپخانههای آسیبدیده تا انعکاس ضرر و زیانهای ناشران بعد از جنگ، همه همه انجام وظیفه خبرنگاران ایبنا در قبال این واقعه بود که بهطور گسترده در دیگر رسانهها بازنشر شد.
دبیرتحریریه ایبنا ادامه داد: یکی از کارهای مهمی که از همان روزهای شروع به آن فکر کردیم، آماده کردن یک اتاق گفتوگوی مناسب، برای حضور مهمانان در ایبنا بود، جایی که حالا هرچند با تجهیزات ناچیز و ابتدایی آماده شده تا از میان صحبتهای مهمانان خبرگزاری بخشهایی را به صورت ویدیو در فضای مجازی و سایتها انعکاس دهد. با همین رویکرد بود که توانستیم در مدت چهار ماه حضور فعال در فضای مجازی و اینستاگرام مخاطبان و فالوورهای ایبنا را از ۲ هزار، دنبالکننده به ۶ هزار نفر برسانیم که قطعاً آمار درخشانی است. بعضی از پُستهای ایبنا چندصد هزار بازدید گرفت و در میان دوستداران کتاب، دست به دست شد. همین اتفاق در کانال تلگرامی ایبنا هم افتاد و با رشد اعضای کانال مخاطبان تلگرام هم افزایش پیدا کردند.
سلیمی افزود: ما بخش بین الملل خبرگزاری را هم که در دوره قبل کاملاً تعطیل شده بود دوباره و پُرقدرت فعال کردیم تا اهالی نشر و کتاب کشور در جریان آخرین رویدادهای کتابی دنیا، نمایشگاه های بین المللی، جوایز ادبی معتبر و غیره هم قرار بگیرند.
به گفته وی، آنقدر مطالب ایبنا در این مدت در دیگر رسانههای کشور بازنشر شد که شمارش آن از دستمان بیرون است، اما تا جایی که رصد کردیم، بیش از ۵۰۰ عنوان از مطالب ایبنا در خبرگزاری خبرآنلاین، عصر ایران، خبرگزاری مهر، روزنامه همبستگی، روزنامه هممیهن، سایت کتابنیوز، سایت موسسه میراث مکتوب، سایت دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، سایت اختصاصی ناشران، منعکس شده است. کانالهای تلگرامی معتبری چون کتابخانه دانشگاه تهران و شهر کتاب، بهطور مرتب اخبار و مطالب ایبنا را بازنشر می کنند و همین برای ما دلگرمی است به نشانه اینکه راه را درست میرویم.
سلیمی افزود: در پایان باید تاکید کنم آنچه ایبنا را در این سالها سرپا نگه داشته، فقط ساختار یک رسانه نبوده، بلکه باور جمعی ما به ارزش کتاب و اندیشه بوده است. ایبنا با تکیه بر همین باور توانسته نه فقط خبررسان، بلکه همراه و همنفس جامعه فرهنگی کشور باشد. امروز، بعد از ۱۹ سال، احساس میکنیم وارد فصل تازهای از مسیر خود شدهایم؛ فصلی که در آن اعتماد، گفتوگو و همدلی پایه کار ماست. ما میخواهیم، ایبنا خانهای برای همه دوستداران کتاب باشد، جایی برای شنیدن و دیده شدن صدای اهل قلم، فارغ از هر مرزی یا نگاه محدودکننده.
وی بیان کرد: در اینجا لازم میدانم از همه همکاران عزیزم در تحریریه، از خبرنگاران و دبیران گرفته تا مدیران پیشین و کنونی، صمیمانه تشکر کنم. همچنین از نویسندگان، مترجمان، ناشران و پژوهشگرانی که در این مسیر همراه ما بودهاند سپاسگزارم.
امیدوارم با همکاری و حمایت همه شما، ایبنا بتواند همچنان با صداقت، تخصص و عشق به فرهنگ به کار خود ادامه دهد و نقش خود را در گسترش فرهنگ مطالعه و گفتوگو در جامعه پُررنگتر کند.
در ادامه این آیین، علیاصغر محمدخانی، ضمن تشریح تاریخچه کوتاهی از فعالیتهای خانه کتاب و ادبیات ایران، بیان کرد: خانه کتاب، واقعاً خانه اهل فرهنگ بود؛ همان معنایی که هایدگر به آن معتقد بود، خانه، یعنی مکان سکونت و محل آرامش. بنابراین خانه کتاب، باید برای اهل فرهنگ آرامشبخش باشد.
وی با اشاره به وجود دو دیدگاه درباره ایران بین ایرانیها، افزود: اعتقاد برخی ایرانیها درباره ایران، «در هنر نزد ایرانیان است و بس» مصداق پیدا میکند، درحالی که دسته دیگر خودزنی میکنند و معتقدند، ما هیچی نداریم و مقابل کشورهای دیگر بیچارهترینم اما چیزی که به نظر من گم شده، واقعبینی است. به نظر میرسد بررسی نمیشود که کشورهای دیگر در چه موقعیتی قرار دارند.
محمدخانی، در ادامه با اشاره به تجربه دو دهه گذشته خود ادامه داد: باید یک بررسی داشته باشیم که در عرصه فرهنگ و کتاب، چه وضعیتی داریم؟ از نظر کمّی، سالانه نزدیک به ۱۲۰ هزار عنوان کتاب در ایران تولید میشود. شاید در مقابسه با دیگر کشورها جزو ۱۰ کشور اول باشیم؛ یعنی از نظر کمّی، موقعیت خوبی داریم، اما از نظر کیفی چطور هستیم؟
به گفته وی، علاوه بر خانه کتاب و ادبیات ایران، باید نسبت به تحولات فرهنگی، شناخت دقیقی داشته باشیم. به نظرم افرادی که قضاوت میکنند، درباره این تحولات، شناخت دقیقی ندارند. خانه کتاب و ادبیات ایران، امکان شناخت دقیق را فراهم میکند؛ بهعبارت دیگر خانه کتاب و ادبیات ایران، میتواند در تحلیل واقعیت و وضعیت کتابخوانی و رشد کتابخوانی، به افراد و نهادها کمک کند.
عضو هیئتامنای خانه کتاب و ادبیات ایران، با انتقاد از نبود مرجع تعیین دقیق سرانه مطالعه کتاب در ایران، بیان کرد: در دو عرصه نشر کمبود وجود دارد؛ نخست اطلاعرسانی دقیق و دیگری تحلیل دقیق درباره کتابهای منتشر شده.
محمدخانی، با طرح پرسش درباره عوامل موثر بر فروش کتاب، گفت: نخستین عامل در فروش کتاب، سلیبریتیها هستند؛ متاسفانه و متاسفانه، نقش صدا و سیما در فروش کتاب، کمتر از ۵ درصد است. رسانههای مکتوب، رسانههای مجازی، برگزاری نشستها و دیدارها در مکانهای فرهنگی، نقشهای دوم تا چهارم را دارند و صداوسیما، کمترین اثر را دارد.
به گفته وی، به نظر میرسد، یکی از وظایف خبرگزاری کتاب ایران، بررسی و تحلیل دلایل فروش چشمگیر برخی کتابها است؛ علاوه براین توجه بیشتر به بررسی تحلیلی وضعیت نشر، توجه به کتابفروشیها در شهرهای مختلف را به خبرنگاران خبرگزاری کتاب ایران، پیشنهاد میکنم.
محمدخانی، با تاکید بر تحول خبرگزاری کتاب ایران، طی ۹ ماه گذشته ادامه داد: روزانه نزدیک به یک ساعت، خبرگزاری کتاب ایران را میبینم.
در ادامه این آیین، سیدفرید قاسمی، از بنیانگذاران خبرگزاری کتاب ایران، با تاکید براینکه واحدهای مختلف خانه کتاب و ادبیات ایران، به یکدیگر متصل شوند، گفت: اگر خبرگزاری کتاب ایران، به بانک اطلاعات خانه کتاب و ادبیات ایران، متصل شود، به رسانه مرجع تبدیل خواهد شد اما متاسفانه این ارتباط برقرار نشده است.
قاسمی، به تلاشهای خبرنگاران خبرگزاری کتاب ایران اشاره و بیان کرد: از نخستین روز فعالیت خبرگزاری و در دورههای مختلف، هر روز این رسانه را میبینم و فراز و فرودش را میدانم. طی ۹ ماه گذشته، کارهای ارزشمندی انجام گرفته است؛ با این وجود همچنان جای کار وجود دارد؛ به نظرم نخستین کار، وصل شدن به بانک اطلاعات خانه کتاب و ادبیات ایران است. در نتیجه این اتصال، آمار مخاطبان افزایش پیدا میکند. چون خانه کتاب و ادبیات ایران، سرچشمه است و آمار روزانه نشر ایران را ارائه میدهد؛ درحالی که خبرنگار، بعد از عرضه کتاب در کتابفروشی، از وجود کتاب جدید مطلع میشود.
پژوهشگر حوزه تاریخ مطبوعات ایران، افزود: فکر میکنم، تا زمانی که جزایر خانه کتاب و ادبیات ایران، همافزایی نداشته باشند، به نقطه مطلوب نمیرسیم.
قاسمی، با اشاره به موضوع استفاده خبرنگاران از هوش مصنوعی بیان کرد: در خبرگزاری کتاب ایران و سایر رسانهها، برخوردمان با هوش مصنوعی، مانند همان برخوردی است که با همه پدیدههای نو مثل ماهواره و اینترنت، وجود داشت.
نویسنده کتاب کتاب «فرجام بازی»، بر شناخت محاسن و رفع معایب هوش مصنوعی تاکید و بیان کرد: فکر میکنم در قرن بیستویکم، برخوردمان با هوش مصنوعی درست نیست. به نظرم، برخوردمان با هوش مصنوعی، نه باید سُتایشگرانه باشد و نه نکوهشگرانه؛ باید سنجشگرانه باشد؛ باید محاسن هوش مصنوعی را بشناسیم و معایب آن را رفع کنیم.
قاسمی ادامه داد: از روز نخست تاسیس خبرگزاری کتاب ایران تاکید داشتم، خبرگزاری کتاب، خبرگزاری اختصاصی باشد نه خبرگزاری تخصصی. خبرگزاری تخصصی، تک موضوعی است، بنابراین جامعه محدود و متخصص را در بر میگیرد. خبرگزاری اختصاصی، تک موضوعی است اما جامعه وسیعی را در بر میگیرد. به نظرم، خبرگزاریهای اختصاصی و حتی خبرگزاریهای تخصصی، باید نقاد پدیدههای نو باشند، اما روز اول که باید مروج «مطالعات نقادانه» میشدیم، مترجمان «مطالعات انتقادی» ترجمه کردند.
وی با بیان اینکه باید نقادانه و سنجشگرانه با پدیدههای نو برخورد کنیم، افزود: پرسشهایی که خبرنگارهای خبرگزاری کتاب، دارند و با هوش مصنوعی سعی میکنند، به پاسخ آنها برسند، یک مسئول باید پاسخها را از فیلتر عقلی عبور بدهد و ایراد و اشکالها را از هوش مصنوعی بگیرد. یعنی برخورد سنجشگرانه؛ نه ستایشگرانه و نه نکوهشگرانه.
به گزارش ایبنا؛ در این آیین، علی میرزاخانی، سردبیر فردای اقتصاد، سرگه بارسقیان، عضو شورای سردبیری خبرآنلاین، پدرام الوندی، مدیر شهر کتاب مرکزی، حمیدرضا سیدی، مدیر انتشارات روزنامه اطلاعات، محمد طاهری، سردبیر هفتهنامه تجارتفردا، اکبر منتجبی، سردبیر روزنامه سازندگی، نیکنام حسینپور، مشاور وزیر فرهنگ و رئیس مرکز اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رضا اسدزاده، عضو شورای سردبیری خبرآنلاین، محمد جواد روح، سردبیر روزنامه هممیهن نیز حضور داشتند.
نظر شما