سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ کتاب «فلسفۀ ذن‌بودیسم» از مجموعه کتاب‌های «درنگ‌ها» متعلق به نشر لگا منتشر شد. این کتاب نوشته بیونگ-چول هان است و سمانه آسمانی آن را ترجمه و محمد مهدی اردبیلی ویرایش کرده است.

ذن‌بودیسم مکتبی است از بودیسم ماهایانا که در چین پدید آمده است و قویاً بر مراقبه تأکید دارد. ویژگی به‌خصوص ذن‌بودیسم در آموزۀ زیر بیان شده که آن را به بنیان‌گذار آن، یعنی بودی‌دارما نسبت می‌دهند، شخصیتی که افسانه‌های بسیاری حول او مطرح است:

سنتی است یگانه، مستقل از نوشته‌های مقدس؛

فارغ است از واژگان و حروف؛

سنتی است یگانه، مخاطبش روح آدمی‌؛

برای شناخت سرشتِ خویش

و نیل به بودا شدن.

بیونگ_چول هان، فیلسوف و نظریه‌پرداز معاصر کره‌ای-آلمانی است که به‌سبب تحلیل‌های انتقادی‌اش دربارۀ جامعۀ مدرن، فناوری و سرمایه‌داریِ متأخر پرآوازه است. او ابتدا در کرۀ جنوبی مهندسی خواند، اما پس از مهاجرت به آلمان، مسیر فلسفی خود را با پژوهش بر اندیشه‌های هایدگر ادامه داد و بعدها رساله‌ای دربارۀ «مرگ و دیگری» نوشت. آثار هان ترکیبی منحصربه‌فرد را از تفکر شرقی و فلسفۀ انتقادیِ غربی نمایندگی می‌کنند و چشم‌اندازی بدیع برای فهم پیچیدگی‌های زیستِ معاصر ارائه می‌دهند.

اثر پیشِ رو که در سال ۲۰۲۲ منتشر شد، یکی از تازه‌ترین آثار بیونگ_چول هان است که به بررسی فلسفۀ ذن در بستر سنت‌های فلسفیِ شرق و غرب با تکیه بر خوانشی انتقادی از اندیشه‌های متفکرانی چون هایدگر، هگل، افلاطون و دیگر فیلسوفان می‌پردازد.

هان در این کتاب، برخلاف دیگر آثارش که عمدتاً به نقد سرمایه‌داریِ دیجیتال و بحران‌های پیشِ روی انسان معاصر، همچون بحران فرسودگی، آزادی، پذیرش دیگری و امثال آن معطوف بودند، به‌سوی سکونی بنیادین در دل آشوب‌های جهان مدرن حرکت می‌کند. او ذن را نه به‌مثابۀ برون‌رفتی نظام‌مند، بلکه چون افقی برای تجربۀ ناب هستی می‌بیند _ جایی که زبان فرو می‌نشیند و حضور، بی‌واسطه و بی‌میانجی رخ می‌نماید. ازاین‌رو، این کتاب پلی است میان سکوت تأمل‌برانگیزِ ذن و ساختارهای مفهومیِ فلسفۀ غرب. مؤلف با پرداختن به مراقبه، تهیّت (شونیاتا) و زبان هایکو، خواننده را به تجربه‌ای بی‌واسطه از عدم، گذر زمان، و امکان دگرگونیِ هستی فرامی‌خواند _ تجربه‌ای که پرسش‌هایی بنیادین دربارۀ وجود، مرگ و رهایی را در فضایی بینافرهنگی می‌گشاید. این کتاب در لایه‌های مختلف، مفاهیم فلسفۀ غربی را به چالش می‌کشد و آن‌ها را در پرتو سنت ذن، از نو بازمی‌خواند. برای مثال، هان در این کتاب، با واکاوی تمایز میان جوهر (Substanz) در فلسفۀ یونانی و تهیّت (شونیاتا) در بودیسم، مسیر متفاوتی از اندیشیدن را می‌گشاید.

او در نقد تفسیر هگل از نیستیِ بودیستی، نشان می‌دهد که قالب‌های مفهومیِ فلسفۀ غرب، ازجمله «ذات»، «خدا»، «سوژه» و «اراده»، ناتوان از فهم ژرفای «عدم» در ذن هستند. حتی نقد او بر Gelassenheit هایدگری، با تکیه بر سکوت ذن و مفهوم «نه_ من»، دقیقاً در مرز برخورد دو سنت فکری قرار می‌گیرد. هم‌زمان، این کتاب در بخش‌هایی که به هایکو، زیبایی‌شناسی ژاپنی، مرگ و دوست‌داشتن در ذن می‌پردازد، پیوندی عاطفی با خواننده برقرار می‌کند. این هم‌نشینیِ ظریف میان نظم تحلیلی فلسفۀ آلمانی و فضای تهی‌ساز، شاعرانه و بی‌زمان ذن، ساختار بینافرهنگی‌ای را می‌سازد که کتاب را به تجربه‌ای بی‌نظیر بدل می‌کند.

این اثر در اصل به زبان آلمانی نگاشته شده و ترجمۀ پیشِ رو با اتکا بر نسخۀ انگلیسی و با تطبیق دقیق با متن آلمانی انجام شده است. کتاب پیشِ رو شامل نقل‌قول‌هایی متعدد از آثار هگل، هایدگر، نیچه و دیگر اندیشمندان است.

کتاب «فلسفه ذن بودیسم» نوشته بیونگ-چول هان با ترجمه سمانه آسمانی در ۱۸۴ صفحه به قیمت ۲۷۰ هزار تومان توسط نشر لگا منتشر شده است.