به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «هنر بازیگری استلا آدلر؛ با مقدمه ای از مارلون براندو» اثری است اگرچه بر پایهی سخنرانیها، تمرینها و نکات درسی این استاد بزرگ تئاتر شکل گرفته، اما خود فراتر از یک راهنمای آموزشی ساده است.
کتابی است زنده، پرانرژی و الهامبخش که هر صفحهاش شورِ آموختن و دقت در جزئیات را فریاد میزند. استلا آدلر نامی آشنا در جهان تئاتر و سینماست؛ معلمی که پرورشدهندهی شماری از بازیگران افسانهای قرن بیستم بوده است: مارلون براندو، رابرت دنیرو، وارن بیتی و بسیاری دیگر. او در برابر شیوههای متداول زمان خود که به شدت بر «حس» فردی بازیگر متکی بودند، راهی متفاوت را برگزید. آدلر بر اهمیت تحلیل بیرونی، تخیل خلاق و دانش تأکید داشت.
از نظر او، بازیگر باید «بفهمد» تا بتواند «احساس» کند؛ شناخت و درک از متن، از فضا، از شرایط و از انسانها، لازمهی تجسم احساس است، نه صرفاً کاوش در تجربههای شخصی. کتاب «هنر بازیگری» ساختاری دارد منظم و هدفمند، که در قالب ۲۲ جلسه آموزشی به مخاطب عرضه شده است.
این جلسات اگرچه در ابتدا برای شاگردان کلاس آدلر طراحی شده بودند، اما اکنون خوانندهی کتاب نیز خود را در موقعیت یک هنرجوی بازیگری مییابد که گویی در صندلی اول کلاس نشسته و گوش سپرده به آموزههای این معلم بیبدیل. آدلر در این جلسات، مفاهیمی چون اهمیت تخیل، تحلیل متن، خلق کنش، توجه به اخلاق در بازیگری، مسئولیت اجتماعی هنرمند و حتی نقش فرهنگ عمومی در شکلگیری بازیگر را با بیانی شفاف و بدون حاشیه طرح میکند. وجه مهم دیگر کتاب، سبک بیانی آن است.
زبان آدلر در این کتاب صریح، بیتعارف و بیپرده است؛ همانگونه که در کلاسهایش بوده. هیچگاه خود را درگیر اصطلاحات پیچیده و زبان تزئینی نمیکند. بلکه دقیق، روشن و با هدف انتقال تجربه و درک، سخن میگوید. خواننده نهفقط با فنون بازیگری، بلکه با نوعی جهانبینی مواجه میشود؛ نگاهی عمیق و ریشهدار به هنر، انسان و زندگی. مقدمهی کتاب را مارلون براندو نوشته؛ ستارهای بیهمتا در تاریخ سینما که خود شاگرد استلا آدلر بوده و تأثیر او را نهفقط در مسیر بازیگریاش بلکه در زندگی شخصیاش عمیقاً احساس کرده است.
براندو در این مقدمه از آدلر به عنوان کسی یاد میکند که به او نهتنها بازیگری، بلکه شناخت طبیعت احساسات انسانی را آموخته است. او مینویسد: «تقریباً تمام فیلمهایی که در هر جای این دنیا ساخته میشوند، تحت تأثیر فیلمهای آمریکایی هستند و فیلمهای آمریکایی هم به نوبهی خود متأثر از آموزههای استلا هستند…» این جمله بهروشنی جایگاه آدلر را در شکلگیری زبان جهانی سینما و بازیگری معاصر نشان میدهد.
در دل این کتاب، یک واقعیت کلیدی جریان دارد: بازیگری فقط یک حرفه نیست، بلکه نوعی نگاه به زندگی است. آدلر از بازیگر انتظار دارد که نهتنها روی صحنه، بلکه در زیست روزانهی خود نیز دقیق، حساس، تحلیلگر و آگاه باشد. بازیگری از نظر او صرفاً تکرار دیالوگها یا بازآفرینی احساسات نیست، بلکه کنشی خلاقانه است در مواجهه با جهان. او بارها به این نکته اشاره میکند که بازیگر باید همواره در حال مطالعه، دیدن، تجربه کردن و فهمیدن باشد؛ چرا که بدون اینها، نمیتوان حقیقت انسانی را بازتاب داد.
آنچه کتاب «هنر بازیگری» را از دیگر آثار مشابه متمایز میکند، تجربه زیسته و نگاه منحصر بهفرد آدلر است. او در دوران شکوفایی تئاتر آمریکا زیسته، شاگرد استانیسلاوسکی بوده، و در بطن تحولات بازیگری قرن بیستم حضور داشته است. همین تجربه عمیق، به کتابش قدرتی ویژه میبخشد.
او نه فقط در نظریه، بلکه در عمل نیز آزموده شده و از دل کلاسهایش، نسلی از ستارگان بزرگ بیرون آمدهاند. به همین دلیل، آموزههای او صرفاً توصیههای تئوریک نیستند، بلکه دستاوردهایی کاربردیاند که از مسیر تجربه و مشاهده به دست آمدهاند.
انتشار مجدد این کتاب به فارسی با ترجمه فاطمه خسروی، فرصتی دوباره است برای نسل جدید بازیگران، کارگردانان و علاقهمندان تئاتر و سینما که به چشمهای زلال از آموزههای کلاسیک و ارزشمند دسترسی داشته باشند.
مترجم با نثری روان و وفادار به لحن آدلر، توانسته فضای آموزشی کتاب را حفظ کند و حس نشستن در یک کارگاه بازیگری واقعی را منتقل کند. در یک جمله، «هنر بازیگری» کتابی است برای آنها که میخواهند بازیگری را نهفقط بیاموزند، بلکه زندگی کنند.
این کتاب نهتنها راهنمایی فنی است، بلکه تجلی یک فلسفهی هنری و انسانی است؛ مسیری که استلا آدلر با بینشی ژرف در آن گام نهاد و شاگردانش را نیز به روشنترین مسیر ممکن هدایت کرد.
این اثر، یادآور این جملهی درخشان استلا آدلر است: «بازیگر، هنرمندی است که با ابزار تخیل و دانش، حقیقت انسان را بر صحنه بازمیآفریند.»
کتاب «هنر بازیگری استلا آدلر؛ با مقدمه ای از مارلون براندو» نوشته هوودار کیسل و ترجمه فاطمه خسروی در نوبت پنجم ۱۴۰۴ با ۳۲۸ صفحه در حوزه تئاتر به همت انتشارات افراز منتشر شده است.
نظر شما