به گزارش سرویس دینواندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) -نیما بهاروندی: کتاب «گرمای عقل: گفتوگوی دو روشنفکر آلمانی، فردیناند فونشیراخ و الکساندر کلوگه»، با ترجمه «شکیبا زمانی» و به همت «انتشارات نیلوفر»، روانه بازار کتاب کشور شد. این کتاب در ۱۲۷ صفحه و با قیمت ۱۴۵ هزار تومان در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.
«فردیناند فونشیراخ» حقوقدان و نمایشنامهنویس آلمانی، در این کتاب به گفتوگوی مفصلی با «الکساندر کلوگه» حقوقدان و فیلمساز آلمانی میپردازد.
گفتوگوی نخست «سقراط: سعادت فروتنی» نام دارد. در این بخش، دو روشنفکر یادشده، از رهگذر کنکاش در زندگی و مسائل زمانه سقراط، به مسائل امروزین جامعه آلمان و جامعه جهانی میپردازند. کلوگه و فونشیراخ، در خلال بحث، به موضوعاتی مانند نظام قضایی، محاکمه سیاسی، جنگ، زیباییشناسی، تاریخ و اسطوره یونان در زمان سقراط، میپردازند.
این پردازش محدود به یونان نیست، چنان که به اشاره آوردیم، برخی از این موضوعات همچنان برای انسان امروزی مسئلهاند. برای مثال، در رابطه با محاکمه سیاسی سقراط، پرسشهای مهمی در ارتباط با دمکراسی و کارآمدی و کفایت این نظام سیاسی مطرح میشود. چنان که میدانیم محاکمه منجر به مرگ سقراط، تاثیر شگرفی بر افلاطون گذاشت تا جایی که نظام سیاسی مطلوب او، بهجای دمکراسی مستقیم آتنی، چیزی مانند نظام اسپارتی بود. او بهخاطر مرگ استادش توسط دادگاهی سیاسی در آتن، از این نظام دلسرد شده بود.
کلوگه و فونشیراخ، عطف به این دادگاه که رویدادی بسیار مهم در تاریخ است، قضایای نظامهای سیاسی دمکراتیک در عصر ما را بررسی میکنند. چگونه نظام سیاسی دمکراتیک میتواند از بازگشت به عصر تاریکی و استبداد جلوگیری کند؟ اگر رییسجمهور آمریکا یا صدراعظم آلمان، قانونی خلاف حقوق بشر به مجلس ببرند، واکنشها چه خواهد بود؟ چرا در دمکراسیها گاهی افراد و جریانهای تمامیتخواه موفق به کسب رای مردم میشوند؟ اینها برخی از پرسشهایی هستند که این دو روشنفکر آلمانی به آن میپردازند.
بهنظر این دو، در جریان قدرتگیری جناح راست ناسیونالسوسیالیستهای آلمانی، افلاطون و نظام سیاسی طبقاتی موردپیشنهاد او، بسیار مورد توجه قرار گرفت. در واقع، گرهای که از زمان اعدام سقراط در تاریخ ایجاد شده، بار دیگر در رویکارآمدن هیتلر و حزب نازی، خود را نشان میدهد. افلاطون و افکار پر رمز و راز او، بسیار مورد توجه اندیشمندان نازی بهخصوص در جهت نقد دمکراسی بوده است.
در این گفتوگوی صریح، قانون مسئله دیگر مورد بحث است. به روش پیشین، دو روشنفکر دوباره نقبی به تاریخ و اندیشه یونان باستان میزنند. قوانین سفتوسختی که بعضاً در دمکراسیهای مدرن تصویب میشوند، میتوانند مخل آزادی باشند، برای مثال اتحادیه اروپا برای یکسانسازی اندازه سیبزمینیها دست به وضع قانون زده بود.
کلوگه و فونشیراخ «مجازات دراکونیایی» در یونان را یادآور میشوند؛ مجازاتی بسیار سخت که حتی برای جرایم کوچک نیز اعمال میشده است. این مجازات، نه تنها بازدارنده و تامینکننده امنیت نشد، بلکه برعکس، منجر به شورش تودهها شد. مسئله ناکارآمدی مجازات دراکونیایی نشان میدهد که برخورد قهرآمیز و شدید، الزاماً بازدارنده نیست. با بهرهگیری از پیامدهای «مجازات دراکونیایی»، دو روشنفکر یادشده، به افراط در قانونگذاری به بهانه تنظیم روابط انسانی، واکنش میدهند.
«ولتر: آزادی از راه مدارا»، «کلایست: شناخت انسانها»، «ترور؛ تیزبینی حقوق» و «سیاست: در ستایش کُندی» دیگر گفتوگوهای منتشرشده در این کتاب هستند. این گفتوگوها دامنه گستردهای از موضوعاتی مانند فلسفه سیاسی، حقوق، ادبیات، نمایش و سینما را پوشش میدهد.
نظر شما