به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس و هیئت‌همراه سه‌شنبه (۷ آذرماه) با علیرضا مختارپور، رئیس و معاونان سازمان اسناد و کتابخانه ملی دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ابتدا، ضمن خوش آمدگویی به معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس دولت سیزدهم و هیئت همراه گفت: با گسترش همکاری‌های هم‌افزا می‌توان در مسیر آرمان‌های نظام و دولت گام‌های ماندگار برداشت. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران یک سازمان حاکمیتی و مهم در عرصه حفظ و نگهداری اسناد، مدارک، کتب و منابع مکتوب و غیرمکتوب کشور است و از این حیث هیچ دستگاه مشابهی در نظام جمهوری اسلامی قابل مقایسه با این نهاد مرجع نیست.
وی ادامه داد: از نظر قانونی کتابخانه ملی ایران موظف است از تمام کتب منتشر شده در کشور دو نسخه تهیه و نگهداری کند؛ علاوه بر این وظیفه دارد کتابخانه‌های مرتبط با ایران‌شناسی، اسلام‌شناسی و انقلاب اسلامی و همچینین مجموعه کتاب‌های ایرانیان خارج از ایران و نسخ خطی فارسی در جهان را جمع‌آوری و نگهداری کند. در حقیقت مسئولیت و وظیفه حفظ و نگهداری این منابع از سوی حاکمیت به کتابخانه ملی ایران سپرده شده است.
مختارپوراظهار کرد: مجموعه اسنادی کشور در ساختمان آرشیو این سازمان نگهداری می‌شود و مجموع اسناد ارزشمند که به تشخیص شورای اسناد ملی قابلیت نگهداری و ثبت و ضبط را داشته باشند؛ در معاونت اسناد ملی حفاظت می‌شوند. در واقع شورای اسناد ملی یک شورای فرا قوه‌ای است که نمایندگانی از مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه، دیوان محاسبات، دولت از وزارتخانه های مختلف در آن حضور دارند که با بررسی‌های مختلف مشخص می‌کنند که چه میزان از اسناد دستگاه‌های اداری مختلف کشور اجازه امحا دارند و چه مقدار از آن‌ها برای استفاده جامعه پژوهشی باید نگهداری، تنظیم و توصیف شوند. درحال حاضر حدود یک میلیارد سند دارای ارزشِ نگهداری در معاونت اسناد ملی موجود است و حدود ۴ میلیون کتاب و نزدیک به ۴۰ میلیون نسخه خطّی که مجموعه‌ای ذی قیمت است در کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شود.
کمیته‌ای به منظور ایجاد همکاری های هم افزا تشکیل شود
مختارپور در این نشست عنوان کرد: اگر کم کاری در این مجموعه علمی و فرهنگی وجود داشته باشد اثر آن در همه ارکان پژوهشی، علمی و فرهنگی نمایان می‌شود. این کمبودها تنها در حوزه فرهنگ خلاصه نمی‌شود. مثلاً اگر تاریخچه راه آهن، بانک، کشاورزی یا سایر دستگاه‌های کشور مورد مراجعه باشد، اسناد آن در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران موجود است. از همین رو تصور بنده بر این است که در صورت موافقت کمیته‌ای به منظور ایجاد همکاری‌های هم‌افزا تشکیل شود و پس از بررسی موارد مختلف تفاهم‌نامه‌ای منعقد شود.
با توجه به ظرفیت های موجود در سازمان می‌توان در راستای توسعه دولت الکترونیک قدم برداشت
علی عاشورلو، مشاور رئیس سازمان و دبیر شورای تحول دیجیتال سازمان با تاکید بر این مطلب که برگزاری این جلسه مبنایی برای توسعه دانش و قابلیت‌های پیشرفت در کشور است؛ گفت: در بحث تحول دیجیتال فعالیت‌هایی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی کشور آغاز شده است که اگر حمایت‌هایی ازسوی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور صورت گیرد، می‌توان به نقطه مطلوب در هوشمندسازی رسید تا مبنای تحولات جدید از جمله ارائه خدمات عمومی که جز تاکیدات ریاست جمهور است؛ صورت گیرد.
وی ادامه داد: با توجه به ظرفیت‌های موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران می‌توان در راستای توسعه دولت الکترونیک قدم برداشت و به پیشرفت‌های علمی در جهت گسترش دانش دست یافت و به‌عنوان یک مرجع در میان کشورهای منطقه و دنیا معرفی شویم. یکی از ظرفیت‌های منحصر به فردی که در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران موجود است حوزه تخصصی نسخه خطی است که تقاضای بسیاری در این حوزه در عرصه بین‌الملل داریم و می‌تواند مرجعیت علمی و تحقیقاتی بزرگ در دنیا برای جمهوری اسلامی ایران به شمار آید.
مشاور رئیس سازمان گفت: ظرفیت‌های داده‌ای بسیاری در سازمان در حوزه‌های مختلف اسناد، نسخ خطی، پیایندها و غیره موجود است که هنوز برخی از آن‌ها یا دیجیتال نشده‌اند و یا در مرحله دیجیتال‌سازی قرار دارند.البته تا هوشمندسازی تمامی منابع، فاصله بسیاری است ولی از این ظرفیت داده‌ها می‌توان بهره‌برداری‌های کلانی کرد. مشروط براینکه بتوان به هوشمندسازی رسید و از این حیث ارزش‌افزوده و گسترش اقتصاد دیجیتال و خدمات‌دهی پیشرفته به جامعه پژوهشی و کاربران داخل و خارج از کشور را ایجاد کرد و در این صورت می‌توان به یک انقلاب بزرگی در حوزه توسعه دانش و اطلاعات در کشور و در منطقه و جهان دست یافت.
داده های سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران محل مراجعه برای سیاست‌گذاری‌های کلان کشور است
فاطمه صدر، معاون پژوهش و منابع دیجیتال در ادامه این نشست گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تنها دستگاهی است که مهمترین داده‌های کشور را نگهداری می‌کند. داده هایی که محل مراجعه برای سیاست‌گذاری‌های کلان کشور است. اما به دلیل عقب افتادی فناورانه‌ای که در سال‌های گذشته وجود داشته است، درحال حاضر امکان خروجی کلان وجود ندارد و اگر این داده‌ها را بازیابی شود می‌توان خیلی زودتر به جامعه علمی کشورعرضه کرد. این درحالی است که در حال حاضر متاسفانه ساماندهی منابع به صورت دستی انجام می‌شود و باید به ساماندهی هوشمند تبدیل شود.
وی گفت: یکی دیگر از ظرفیت‌هایی که سازمان دارد مبتنی بر وب معنایی است که اگر برخی از پژوه‌ها مبتنی بر وب معنایی تعریف شود به سمت گراف دانش پیش خواهیم رفت که این مهم بدون فناوری‌های نوین ممکن نیست. یا در بحث پردازش که مبتنی بر فناوری‌های نوین است و همان‌طور که اشاره شد در این سازمان اعلامیه، عکس و انواع مختلف سند و منابع غیرمکتوب، نسخ خطّی و نسخ دیگر موجود است که همه این اسناد ارزشمند می‌توانند تحت پردازش فناورانه نوین قرار گیرند.
معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران به اشاره به موضوع تخصصی آرشیو وب گفت: یکی از اقدام های جدی که در عرصه بین‌الملل رخ داده، آرشیو وب است که متاسفانه در ایران هنوز شروع نشده. یکی از وظلیف مهم کتابخانه‌های ملّی در جهان تهیه آرشیو وب کشورشان است که سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برای این موضوع باید زیرساخت‌ها و پروژه هایی را طراحی کند که با حمایت مجموعه‌های نوآورانه و شرکت‌های دانش‌بنیان در این زمینه می‌توانیم به دستاوردهای قابل‌توجه هم دست پیدا کنیم.
سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با اشتیاق، پیگیر پردازش داده‌های موجود در مخازن است
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس با بیان این مطلب که سازمان اسنادو کتابخانه ملّی ایران گنجینه عظیم از میراث ایرانیان است؛ گفت: در این سازمان دنیایی از داده های دیجیتال نشده وجود دارد که بی کم و کاست متعلق به ایرانیان است.
وی ادامه داد: موجودیت توسعه تکنولوژی هوش مصنوعی است که اصل موجودیت آن بر مبنای دو عنوان داده آماده و سیستم‌های پردازش قوی متمرکز است. خیلی از مراکز هستند که سیستم‌های پردازش خوبی دارند اما دسترسی به داده ندارند و در برخی مراکز هم داده‌های خوبی دارند اما به سیستم‌های پردازش دسترسی ندارند و تجربه این مدت از مسئولیت بنده در این عرصه نشان داد که مراکزی با ساختارهای سنتی و دولتی که دسترسی به داده‌های عظیم دارند علاقه‌مندی برای به اشتراک گذاشتن این داده‌ها ندارند و به شدت انحصاری برخورد می‌کنند. اما توجه به این موضوع که سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشتیاق، پیگیر پردازش و در دسترس قراردادن داده‌های موجود در مخازن خود است برای بنده بسیار ارزشمند و خوشحال کننده است.
فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس افزود: لذا آقای مشایخ، رئیس ستاد اقتصاد دیجیتال و آقای مینایی رئیس ستادهوش مصنوعی را مامور می‌کنم که طی جلسه‌ای با مجموعه معاونت‌های تخصصی این سازمان به جمع‌بندی برای موضوعات دقیق و شفاف برسند و بعد تفاهم‌نامه امضا شود. این موضوعات از نظر بنده شامل چند مورد اصلی ازجمله ارائه خدماتی است تا کتابخانه سریع کار خود را انجام دهد و عقب‌ماندگی‌های گذشته جبران شود. تکنولوژی‌ها را توسعه داد تا بسیاری از فعالیت‌هایی که به‌صورت دستی انجام می‌شود، هوشمند شود. بحث‌های پردازشی و اصطلاحاً ارائه‌دهنده و سازنده جدید هم فاز دوم این همکاری‌ها خواهد بود و اگر بخواهیم در این مسیر کاری صورت بگیرد قاعدتاً مجرای آن از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان می‌گذرد و نه الزاماً استارتاپ‌ها است. زیرا استارتاپ‌ها است شیوه شروع کسب و کار است و شرکت‌های دانش‌بنیان جریان فاخرتری است. در این راستا می‌توان مرکزی که به همین منظور در کتابخانه ملی ایران موجود بوده، را مجدد احیا کرد و پروژه‌های مشترکی که توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تعریف می‌شود به درخواست پروپزوال تبدیل شود و در شرکت‌های دانش‌بنیان که اهلیت هم دارند بررسی شود و این مهم را در قالب برنامه‌ای دو ساله برای انجام کاری ماندگار عملیاتی خواهیم کرد.
اعلام آمادگی برای نگارش کتب تاریخ شفاهی شرکت های دانش بنیان
علیرضا مختارپور در ادامه این جلسه با اشاره به موضوع تاریخ شفاهی گفت: پرداخت به مقوله تاریخ شفاهی از جمله فعالیت هایی است که در معاونت پژوهش و منابع دیجیتال انجام می‌شود و یکی از مسائلی که در کشور ما به آن پرداخته می‌شود سیر علمی بعد از انقلاب اسلامی توسط نسل جوان است. در همین راستا سازمان آمادگی دارد تاریخ شفاهی شرکت‌های دانش‌بنیان و مسیری که در راه پیشرفت علمی کشور طی کرده‌اند را تهیه کند و به‌صورت مشترک منتشر کنند. نکته پایانی این است که مقام معظم رهبری همواره تاکید دارند که واقعیت‌ها باید به نسل جوان گفته شود. حال اینکه در این سازمان تعداد بیشماری سند وجود دارد که نشان‌دهنده تاریخ معاصر این سرزمین است که با فراهم کردن شرایط مناسب در راستای دیجیتال‌سازی می‌توانیم با کیفیت خوب این اسناد را در برگیرنده واقعیت‌های تاریخی است برای آگاهی نسل جوان منتشر کنیم.
علی محمد سلطانی، رئیس بنیاد علم ایران گفت: اگر بتوان منابعی که در این سازمان موجود است را به پژوهشگران کشور به‌خصوص پژوهشگران علوم‌انسانی معرفی کرد به دستاوردهای خوبی در حوزه‌های پژوهشی دست خواهیم یافت و در این مسیر بنیاد علم ایران با امکانات حمایتی که در اختیار دارد از هیچ کمکی دریغ نمی‌کند.
نظر شما