به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ چهارمین جشن بزرگ سینمای ایران در بیست و یکم شهریور ماه 1379 به دبیری مجید مجیدی برگزار شد. اهالی سینمای ایران چهارمین جشن سالانه خودشان را برگزار می‌کردند. از ورود سینما به ایران صد سال می‌گذشت. در همان جشن بود که بیست و یکم شهریورماه رسما به عنوان روز سینما در تقویم ایران اعلام شد. به مناسبت همین روز به پنج کتابی پرداخته‌ایم که انتشارات امیرکبیر که یکی از بزرگ‌ترین مؤسسه‌های انتشاراتی است از سال 1372 تا امروز دربار‌ه‌ سینما و فیلم‌سازی منتشر کرده است.
 
رازهای کارگردانی سینما
این کتاب نوشته لوران تیرارد و ترجمه ترجمه‌ی شاهپور عظیمی است.
فرض کنید به ضیافتی دعوت شده‌اید که در آن 20 نفر از نامداران سینمای جهان دور هم نشسته‌اند. برای کسی که سینما را حرفه‌ای دنبال می‌کند نشستن مقابل وودی‌ آلن و مارتین اسکورسیزی و دیوید لینچ و شنیدن سینما از زبانشان آرزویی عجیب و دست نیافتنی به نظر می‌رسد.

«رازهای کارگردانی سینما» همین ضیافت است. مجموعه‌ای از 20 گفتگو با کارگردانان سرشناس سینمای جهان از ژان لوک گدار و جان بورمن تا تیم برتن و برادران کوئن که درست مثل کلاس درس برگزار می‌شود. گردآورنده‌ی کتاب، لوران تیرارد، در همۀ گفت‌وگوها سوالات را از میان برداشته تا نتیجه صرفا رازهایی باشد که کارگردان از آنچه در سال‌های فیلم‌سازی از سر گذرانده، به زبان می‌آورد. با این وجود همگی درباره‌ دوربین، فیلم‌نامه، تدوین و نقش بازیگر و چگونگی تعامل فیلم‌ساز با او صحبت می‌کنند.

گفت‌وگوها متنوع‌اند و با کارگردان‌هایی با سبک‌هایی متفاوت تنظیم شده‌اند بنابراین کتاب می‌تواند انبوهی از تجربیات تازه و متنوع درباره فیلم‌سازی در اختیار خواننده بگذارد. «رازهای کارگردانی سینما» بهار 99 منتشر شده و در 200 صفحه تجربه‌هایی دست اول در اختیار کسانی می‌گذارد که فیلم ساخته‌اند، می‌سازند یا خواهند ساخت.
  هنر سینما
این کتاب نوشته رالف استیونسن و ژ.ر. دبری و ترجمه‌ پرویز دوائی است.
نقد سینمایی در ادبیات امروز ما، نوشته‌ها یا گفته‌هایی است که درباره‌ فیلم‌ها و برای ارزیابی آن‌ها در روزنامه‌ها و مجلات و برنامه‌های تلویزیونی و اینترنتی منتشر می‌شوند. «هنر سینما» به دنبال این است که معنای جدیدی برای انتقاد سینمایی بیافریند. کتاب در واقع به بررسی یک موضوع اساسی می‌پردازد: مسئله‌ زبان سینماگر که به اندازه‌ زبان نویسنده، نقاش و موسیقیدان اهمیت دارد و در عین حال نسبت به همه‌ آن‌ها متفاوت است.

این کتاب می‌خواهد نقد سینمایی را از صرف ارزیابی و معرفی فیلم به سمت بررسی موضوعاتی بنیانی‌تر در سینما ببرد. «هنر سینما» در فصل اول پیشگفتاری درباره‌ ماهیت هنر فیلم و واقعیت ارائه می‌کند و بعد از آن در هفت فصل به بررسی مسئله‌ فضا، مکان، زمان، زمان-مکان، صدا و فیلمبرداری و نور در سینما می‌پردازد. فصل آخر کتاب هم درباره‌ واکنش تماشاگران نسبت به فیلم و ارزیابی کیفی در سینما صحبت می‌کند. کتاب سال 1372 در 350 صفحه منتشر شده و در زمستان 1399 به چاپ هفتم رسیده است.
 
چگونه از هر روایتی فیلم‌نامه اقتباس کنیم؟
این کتاب نوشته ریچارد کرولین و ترجمه مجید آقایی است.
کرولین که این روزها در دانشگاه‌های کالیفرنیای جنوبی و کالیفرنیا لس آنجلس استاد فیلمنامه‌نویسی گروه سینما و تلویزیون است، بعد از اقتباس سینمایی تعدادی از نمایشنامه‌هایش، یک رمان و یک کتاب مصور را هم به فیلمنامه تبدیل کرد و متوجه شد که در همه این کارها، مجموعه‌ای از قواعد ثابت را به کار برده است. بنابراین او در کتاب  «چگونه از هر روایتی فیلم‌نامه اقتباس کنیم؟» یک روش پنج مرحله‌ای امتحان پس داده را معرفی می‌کند که در واقع مراحل اقتباس هرچیز روایتمند است. کرولین معتقد است با این روش از یک ایده‌ یک سطری تا داستانی یا رمانی هزار و چند صفحه‌ای را می‌توان به فیلمنامه‌ای برای تولید در هالیوود تبدیل کرد!

خودش در مقدمه‌ کتاب می‌نویسد:‌ «معتقدم همانقدر که الگوی سه پرده‌ای سید فیلد یا ساختار افسانه‌پردازانه دوازده مرحله‌ای کریس ووگلر موجب تلف نشدن میزان عظیمی از وقت و رنج درونی نویسندگان شده است، این روش پنج مرحله‌ای نیز می‌تواند همچون انواری راهگشا موجب روشنایی مسیر تاریک و نامطمئن اقتباس شود». چاپ دوم کتاب بهار 1402 منتشر شده که در فصل پایانی توصیه‌هایی مهم از افراد صاحب نام در هالیوود درباره‌ اقتباس را جمع‌آوری کرده است.
 
راهنمای فیلمساز جوان
آذر بصیر در این کتاب 160 صفحه‌ای از ابتدایی‌ترین اصطلاحات و اصول سینمایی آغاز می‌کند و تا زاویه‌ی و حرکات دوربین و نحوه‌ نورپردازی و تدوین و دکوپاژ را شرح می‌دهد. مخاطب اصلی کتاب فیلم‌سازها یا عکاسانی هستند که قرار است به تازگی به عرصه‌ تصویر پا بگذارند و برای پرداخت و پیرایش بهتر تصویر نیاز به راهنمایی دارند که اصول و قواعد تصویرسازی را مختصر و مفید در اختیارشان بگذارد. «راهنمای فیلمساز جوان» در یک فصل مفصل به تصویرپردازی در سینما می‌پردازد.

در این فصل درباره ترکیب‌بندی تصویر، انواع لنزها و اندازه نماهای مختلف، ترتیب و توازن، خطوط شکل‌دهنده‌ تصویر، نقطه دید، انواع حرکات دوربین و انواع نورپردازی توضیحات کوتاه اما مفیدی می‌دهد. بعد از آن وارد فصل دوم؛ فیلم‌نامه می‌شود و درباره‌ صحنه، نما و دکوپاژ صحبت می‌کند. در فصل آخر هم اصول تدوین در دکوپاژ را شرح می‌دهد و راه‌های مختلف اتصال تصویری نماها را بررسی می‌کند. کتاب که در سال 1377 منتشر شده و در پاییز 1400 به چاپ پنجم رسیده است، تصاویر مفصلی هم دارد که در کنار توضیحات نویسنده می‌توانند اصولی بدردبخور و در عین حال اساسی درباره‌ی مدیوم تصویر در اختیار مخاطب بگذارند.
 
روش فیلمنامه‌نویسی شهودی
نوشته ویکی کینگ و ترجمه عباس اکبری است.
«چگونه در 21 روز فیلمنامه بنویسیم؟» ویکی کینگ قرار است در این کتاب به همین پرسش پاسخ دهد. نویسنده معتقد است فیلمنامه‌نویسی شهودی راهی است برای غیرممکن کردن کارهای ممکن. روشی که در آن نویسنده با دل می‌نویسد و با عقل بازنویسی می‌کند. کینگ در این کتاب ابتدا یک نقشه‌ کلی از فیلم‌نامه‌ای قرار است نوشته شود به مخاطب ارائه می‌کند و بعد از آن توضیح می‌دهد که چطور باید در هشت دقیقه آنچه را که در قلب و ذهن نویسنده فیلم‌نامه می‌گذرد بیرون کشید و برای نوشتن آماده شد. به عقیده‌ کینگ می‌شود در هفت روز با سرعت دست‌نویسی ابتدایی از فیلمنامه نوشت، تا روز هفدهم بازنویسی‌اش کرد و از روز هجدم تا بیست و یکم به پرداخت نهایی فیلم‌نامه پرداخت.

بخش اول کتاب درباره مقدمات آماده شدن برای نوشتن است. بخش دوم به نوعی راهنمای قدم به قدم نوشتن فیلم‌نامه در بیست و یک روز است و بخش سوم درباره موانعی که عموما در مسیر نوشتن برای فیلمنامه‌نویسان جوان پیش می‌آید و شیوه رفع آن‌ها صحبت می‌کند. درواقع کینگ در این کتاب 230 صفحه‌ای تلاش می‌کند تا قدم به قدم با مخاطب پیش برود و کاری دشوار را به مسیری ساده و قابل قدم زدن تبدیل کند. «روش فیلمنامه‌نویسی شهودی» برای اولین بار در سال 1394 در انتشارات امیرکبیر منتشر شد و در پاییز 1400 به چاپ سوم رسید.