به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «شیمی پپتید؛ مبانی، سنتز و کاربردها» اثر سعید بلالایی با همکاری فرهاد گل‌محمدی و پگاه شاکری در گروه علوم خالص شاخه شیمی از سیوهشتمین دوره از جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان اثر برگزیده معرفی شد. این کتاب در 799 صفحه در سال 98 از سوی انتشارات دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی به چاپ رسیده است.
سعید بلالایی؛ عضو هیأت علمی و استادتمام رشته شیمی آلی در دانشگاه صنعتی خواجه نصیر و موسس و رئیس پژوهشکده شیمی پپتید است. وی، بورسیه‌های پسادکترا و دوره‌های تحقیقاتی را از بنیاد الکساندر فون هومبولت دریافت کرده است.
این پژوهشگر پیشکسوت در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، در تشریح موضوع کتاب «شیمی پپتید؛ مبانی، سنتز و کاربردها»، بیان کرد: موضوع کتاب، موضوعی تخصصی در علم شیمی است. پپتید یک حوزه تخصصی بین‌رشته‌ای است. پپتیدها اجزای کوچکتر پروتئین‌ها هستند که از اسیدهای آمینه تشکیل شده‌اند.
وی ادامه داد: برخی اسیدهای آمینه در بدن ما وجود دارند و برخی از طریق مواد غذایی به بدن ما می‌رسند. اجزای تشکیل دهنده داروهای پپتیدی اسیدهای آمینه هستند و به همین خاطر از داروهای پپتیدی به‌عنوان داروهای طبیعی قرن 21 یاد می‌شوند که در مقایسه با سایر داروهای شیمیایی اثرات جانبی و سوء کمتری دارند. نقطه قابل ذکر در حوزه شیمی پپتید، به ماهیت بین رشته‌ای این شاخه از علم برمی‌گردد. به همین دلیل شیمی پپتید، حوزه‌ای مشترک برای محققان شیمی آلی، بیوشیمی، داروسازی و دارورسانی است.
رئیس پژوهشکده شیمی پپتید، گفت: این کتاب حاوی مبانی پایه‌ای است که اطلاعات اولیه را درباره ساختار پپتید، روش سنتز پپتیدها، معرفی داروهای جدید بر پایه پپتید و کاربردهای متنوع دیگر پپتیدها را دسته‌بندی می‌کند.
بلالایی با اشاره به اینکه کتاب «شیمی پپتید؛ مبانی، سنتز و کاربردها» در 10 فصل تدوین شده، توضیح داد: بخش نخست به مفاهیم پایه‌ای شیمی اسیدهای آمینه می‌پردازد. در فصل دوم، درباره اهمیت محافظت کردن گروه‌های عاملی و ارائه منطق سنتز پپتیدها مطالبی ارائه می‌شود و فصل‌های سوم و چهارم درباره راهکارهای سنتز پپتیدها درفاز مایع و جامد بحث شده است.
وی افزود: فصل پنجم به معرفی پپتیدهای نوین اختصاص دارد. منظور از پپتیدهای نوین این است که موفق شده‌ایم دسته جدیدی از پپتیدهای حلقوی را طراحی کنیم.
استادتمام دانشگاه صنعتی خواجه نصیر، اظهار کرد: با توجه به اهمیت تشکیل پیوندهای دی‌سولفیدی که روی فعالیت زیستی پپتیدها اثرگذار است، یک فصل را به این موضوع اختصاص دادیم. مهم‌ترین موضوعی که در زمینه پپتیدها مطرح است، خالص‌سازی و شناسایی پپتیدهاست که در این کتاب راهکارهایی که برای شناسایی ترکیبات پپتیدی مورد استفاده قرار می‌گیرند، معرفی و تشریح می‌شود. روش‌های معمولی دستگاهی در این زمینه جوابگو نیستند و روش‌های کاملا اختصاصی برای این منظور نیاز داریم. روش‌های طیف‌سنجی جرمی برای شناسایی پپتیدها در این فصل بررسی می‌شود.
موسس پژوهشکده شیمی پپتید، تأکید کرد: با توجه به اینکه دانشگاه صنعتی خواجه نصیر، دارای تنها پژوهشکده شیمی پپتید در کشور است که در 15 سال گذشته ما موفق به انتقال دانش فنی تهیه پپتیدهای دارویی و 10 قلم ماده موثره رادیو داروهای پپتیدی شده‌ایم، به همین دلیل در یک فصل خلاصه‌ای از فعالیت‌های انجام شده در پژوهشکده را گردآوری کرده‌ایم.
بلالایی در معرفی مختصری از موضوع فصل پایانی کتاب، گفت: در فصل آخر به معرفی عمومی تنوع کاربرد پپتیدها در زمینه‌های مختلف پراخته‌ایم. ازجمله این کاربردها می‌توان به پپتیدهای موثر در هورمون رشد، پپتیدهای ضد سرطان، پپتیدهای اثرگذار روی فشار خون یا پپتیدهای مورد استفاده ورزشکاران رشته‌های مختلف به‌ویژه در سطح قهرمانی و حرفه‌ای اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه تدوین کتاب «شیمی پپتید؛ مبانی، سنتز و کاربردها» بیش از یک سال (97 تا 98) زمان برده، افزود: در انتهای هر فصل از کتاب تعدادی سوال مطرح شده است. ارائه همه سوالات در پایان کتاب، نمایه‌بندی موضوعی، نمایه اشخاص، کوته‌نوشته و واژه‌نامه‌های فارسی و انگلیسی، از دیگر ضمیمه‌های این اثر هستند.
استادتمام دانشگاه صنعتی خواجه نصیر، درباره برخی از شاخصه‌های ویژه این کتاب، اظهار کرد: فکر می‌کنم که نو بودن موضوع، فراگیر بودن و ماهیت بین‌رشته‌ای ازجمله ویژگی‌هایی است که مورد توجه داوران جایزه کتاب سال برای انتخاب این اثر، قرار گرفته است. همچنین اهمیتی که پپتیدها در حوزه‌های مرتبط با دارویی دارند، باعث جذابیت این حوزه شده است. نکته قابل ذکر دیگر اینکه، این کتاب صرفا یک اثر آموزشی نیست و توانسته از یک بحث آکادمیک صِرف به سمت حوزه‌های کاربردی برود.
سه‌شنبه ۵ اسفند ۱۳۹۹ - ۰۸:۰۰
نظر شما