مهدی حمزه، معاون سیمای شبکه دنا مرکز کهگیلویه و بویراحمد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در کهگیلویه و بویراحمد، با اذعان به این موضوع که سطح کتابخوانی در جامعه پایین آمده است، دلیل آن را حضور رقیبی به نام فضای مجازی دانست و گفت: در این فضا اخبار و اطلاعات به صورت مختصر و کوتاه در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد و این موضوع به مرور باعث تغییر ذائقه مخاطبان به سطحی‌نگری شده است.
حمزه با بیان اینکه این تغییر ذائقه باعث شده که مخاطب دیگر برای کسب اطلاعات بیشتر، کتاب را ورق نزند، افزودد: وقتی سطحی‌نگری به عادت تبدیل شود و مخاطب با مختصری جستجو در فضای مجازی، ظاهرا به جواب می‌رسد - که قطعا برای جویندگان واقعی دانش و آگاهی، صحت و سقم آن جواب همیشه مورد تردید و سوال است - دیگر پی کتاب خواندن نخواهد رفت.
وی در پاسخ به این سوال آیا شما هم معتقدید فضای مجازی آفت کتاب است و کسب اطلاعات از فضای مجازی را نمی‌توان جزو سرانه مطالعه به حساب آورد؟، عنوان کرد: مرزبندی مطلق سیاه و سفید برای هر وسیله و موضوعی درست نیست؛ فضای مجازی، رسانه‌ای است که نوع نگاه و استفاده‌ای که از آن می‌شود، تعیین کننده است و خود این رسانه را به‌خودی خود نمی‌توان در مرزبندی مثبت یا منفی یا به قولی سیاه و سفید ارزیابی کرد.
معاون سیمای شبکه دنا مرکز کهگیلویه و بویراحمد یادآور شد: با رعایت شروطی، مطالعه در فضای مجازی هم می‌تواند مفید و جزو سرانه مطالعه به حساب آید؛ اگر به هدف و انگیزه کتاب خواندن که کسب دانش و توانایی است، توجه شود، این موضوع که مطالعه مطالب فضای مجازی چقدر منجر به افزایش دانش و توانایی می‌شود، خود می‌تواند میزان مفید یا مضر بودن این رسانه را مشخص کند.
حمزه تصریح کرد: از آنجا که خیلی از اطلاعات و مطالب بارگذاری شده در فضای مجازی خلاصه‌ای از کتابی چندده‌صفحه‌ای است که توسط یک خواننده کتاب و طبق برداشت شخصی خودش از آن کتاب، نکته‌برداری و به صورت خلاصه در اختیار مخاطب قرار داده شده، با خواندن آن نمی‌توان به اطلاعات دقیق دست یافت.
وی اینگونه ادامه داد: هر کتاب متشکل از بخش‌های مختلف است و هر کسی که کتاب را میخواند، ممکن است برداشتی متفاوت از دیگر خوانندگان آن کتاب داشته باشد. وقتی که مخاطب در فضای مجازی گزیده‌ای از یک کتاب را میخواند در بیشتر مواقع، آنچه دریافت کرده، چیزی نیست جز برداشت کسی که کتاب را خوانده است؛ ممکن است برداشت آن شخص با آنچه منظور نظر نویسنده کتاب بوده است، کاملا متفاوت باشد.
معاون سیمای شبکه دنا مرکز کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: وقتی آنچه مخاطب فضای مجازی دریافت می‌کند، برداشت یک خواننده دیگر باشد و نه سخن نگارنده و مولف کتاب، نمی‌توان از لحاظ کیفی آن را مطالعه دانست؛ زیرا خواننده مطلب صرفا با نظر و برداشت شخصی دیگر که سطح درک و آگاهی‌اش کاملا نامشخص است، آشنا شده است.
وی افزود: با در نظر گرفتن این موضوع، برای کسانی که دنبال آگاهی و حقیقت هستند، همیشه این سوال باقی خواهند ماند که مطالب بارگذاری شده در فضای مجازی چقدر با آنچه مدنظر نویسنده کتاب بوده و در نسخه اصلی کتاب مطرح شده است، منطبق است؛ و این ابهام رفع نخواهد شد مگر اینکه نسخه اصلی و کاغذی کتاب یا نسخه صوتی تایید شده کتاب مطالعه شود.
هر کتابی ارزش خواندن ندارد
حمزه با اشاره به اینکه با این شرایط چگونه می‌توان مطالعه فضای مجازی را مطالعه‌ای دانست که به دانش، آگاهی و توانایی منتهی می‌شود، یادآور شد: البته اگر این مشکل حل شود و با نظارت دقیق، مطالب درست و مستند در فضای مجازی بارگذاری شوند و اصالت کتاب‌های شنیداری و صوتی توسط مراجع ذیصلاح و مولف تایید شده باشد، آنگاه می‌توان از اطلاعات فضای مجازی مانند یک کتاب فیزیکی بهره برد و سرانه مطالعه آن را جز سرانه رسمی مطالعه به حساب آورد.
معاون سیمای شبکه دنا یاسوج، راهکار اساسی حل مشکل مهجور ماندن کتاب به عنوان ارزشمندترین منبع و رسانه آگاهی‌بخشی را فرهنگسازی و تبیین جایگاه اصلی کتاب در جامعه دانست و گفت: نظام آموزش و پرورش در خط مقدم این جبهه فرهنگ سازی قرار داد؛ چرا که شالوده شخصیت در سنین پایین شکل می‌گیرد.
وی عنوان کرد: آشنا و مانوس کردن کودکان با کتاب یک ضرورت است که در دوران ابتدایی باید به آن پرداخته شود. حمزه البته این را هم گفت که نقش خانواده‌ها نیز در شکل‌گیری عادات کودکان غیر قابل انکار است و والدین و بزرگترها به عنوان الگو می‌توانند در ترغیب کودکان به کتاب خواندن، بسیار سهیم باشند.
حمزه با اشاره به اینکه در کنار آموزش برای کتاب خواندن و نهادینه کردن جایگاه کتاب در جامعه، موضوع معرفی کتاب خوب مقوله مهم دیگری است که نباید از آن غافل بود، یادآور شد: اهمیت آموزش اینکه چه کتابی خوانده شود، کمتر از آموزش کتابخوانی نیست.
معاون سیمای شبکه دنا با بیان اینکه هر کتابی ارزش خواندن ندارد، اظهار کرد: گاهی تبعات انتخاب و خواندن یک کتاب بد، بسیار بیشتر و بدتر از کتاب نخواندن است. اگر آموزش معرفی کتاب خوب همزمان و همگام با تبیین کتابخوانی پیش برود، به هدف نهایی کتابخوانی که افزایش دانش، آگاهی و توانایی است، منتج می‌شود.
تهیه و تدوین برنامه‌ای در شبکه «دنا» برای تبیین هدیه دادن کتاب
وی در پاسخ به این سوال که شبکه تلویزیونی «دنا» تاکنون در این زمینه چه اقداماتی داشته است؟، عنوان کرد: هدیه دادن و گرفتن یکی از خصوصیاتی که همیشه به عنوان یک هنجار اجتماعی در جامعه رواج داشته است؛ در همین راستا در شبکه دنا با تهیه و تدوین برنامه‌ای سعی کرده‌ایم تا کتاب را به عنوان یک هدیه با ارزش در جامعه نهادینه کنیم.
حمزه افزود: علاوه بر اینکه در این برنامه سعی شده که فرهنگ هدیه دادن کتاب تبیین شود، به موضوع معرفی کتاب خوب، به شیوه‌ای جدید پرداخته شده است.
از وی خواستیم در این مورد بیشتر توضیح دهد که این معرفی کتاب چگونه انجام می‌شود؟ که گفت: در برنامه‌های قبلی که از صدا و سیما پخش می‌شد، کتابی کادو شده هدیه داده می‌شد و لذا عنوان و موضوع کتاب برای مخاطب برنامه، مجهول می‌ماند و در واقع این اقدام فقط در راستا تبیین فرهنگ کتابخوانی بود.
وی ادامه داد: اما در برنامه جدید، کتاب کادو نشده و از مهمان برنامه که قرار است این هدیه را بگیرد، می‌خواهیم قسمتی از مقدمه یا پیشگفتار کتاب را بخواند و اینگونه مخاطبان با محتوای کتاب آشنا می‌شوند.
حمزه این روش فرهنگسازی کتابخوانی را گامی در جهت معرفی کتاب‌های خوب به جامعه دانست و گفت: کتاب خوب خواندن می‌تواند جامعه را به تعالی برساند؛ پس باید همه نهادهای مربوطه در کنار فرهنگسازی برای کتاب خواندن، معرفی کتاب‌های خوب را نیز در دستور کار داشته باشند تا «ز دانش دل پیر برنا بود» تحقق یابد.
وی تشویق و ترغیب شدن برای کتاب خوانی را از دیگر مزایای این روش معرفی کتاب برشمرد و عنوان کرد: یکی از موضوعاتی که در سیمای دنا کهگیلویه و بویراحمد به صورت روتین در برنامه‌های مختلف و به عناوین گوناگون به آن پرداخته می‌شود، موضوع کتاب و کتابخوانی است.
حمزه برنامه‌های صبحگاهی شبکه، برنامه خانواده، برنامه‌های مربوط به کودکان، نوجوانان و جوانان را از جمله برنامه‌های بیان کرد که بحث کتاب، همواره به عنوان یک موضوع اصلی در آنها مطرح می‌شود و گفت: حدود ۲۰ درصد حجم برنامه‌ایِ شبکه در یک شبانه روز حول محور مطالعه و فرهنگسازی برای کتابخوانی است.
وی به طور خاص از مستند «قصه، توپ، رنگ» با محوریت ترویج ارزش کتاب و کتابخوانی نام برد و گفت: این برنامه برای مناطق محروم و روستاهای دور افتاده استان تهیه و پخش می‌شود.
حمزه این سوال که «ارتباط سیمای مرکز استان کهگیلویه وبویراحمد با کتاب و کتابخوانی چگونه است؟» اینگونه پاسخ داد: بی‌تردید بدون خواندن و مطالعه نمی‌توان برنامه‌ای ساخت که برای مخاطب جذاب و مفید باشد.
وی با بیان اینکه ساخت هر برنامه خوب مبتنی بر پژوهش و دانش است، تصریح کرد: هدف از ساخت و پخش هر برنامه در هر حوزه ای انتقال یکسری از اطلاعات به مخاطبان است و اگر سازنده برنامه نسبت به موضوع ناآگاه باشد، قطعا نمی‌تواند در انتقال پیام به مخاطب موفق باشد.
معاون سیمای شبکه دنا یاسوج با تاکید بر لزوم مطالعه برای ساخت یک برنامه خوب و تاثیرگذار، عنوان کرد: یک مجری خوب درصورتی می‌تواند مخاطب را پای گیرنده نگه دارد که نسبت به موضوع مورد بحث آگاه و مسلط باشد و این کار میسر نخواهد شد مگر با مطالعه و پژوهش.
وی ابراز کرد: امروزه در عصر ارتباطات، رسانه‌های مختلف، اطلاعات گوناگون را به مخاطبان عرضه می‌کنند و رسانه‌ای می‌تواند در این میدان رقابت دوام بیاورد که مفیدترین اطلاعات را در اختیار مخاطب قرار دهد.
الگوسازی یکی از راه‌های تشویق به خواندن کتاب مخصوصا در بین کودکان
وی با بیان اینکه اکنون در این میدان رقابت فضای مجازی تا حدود زیادی گوی سبقت را از دیگر رسانه‌ها و از جمله کتاب ربوده است، گفت: از آنجا که در این فضا کیفیت، دقت و صحت تا حدود زیادی قربانی سرعت شده است، رسانه‌های دیگر می‌توانند با فرهنگسازی و دادن اطلاعات درست و جلب اعتماد مخاطبان، علاقه به دریافت اطلاعات صحیح را در مخاطبان ایجاد کنند و به آنها یادآور شوند یکی از مهمترین و ارزشمندین منابع اطلاعاتی، کتاب است.
وی الگوسازی را یکی دیگر از راه‌های تشویق به خواندن مخصوصا در بین کودکان و نوجوانان دانست و بیان کرد: معرفی انسان‌های فرهیخته و نخبه در همه حوزه‌های که با دانش و آگاهی به موفقیت رسیده‌اند و در این معرفی تاکید بر اینکه کتابخوانی رمز موفق این افراد بوده، می‌تواند راهی در جهت شناساندن ارزش واقعی کتاب به کودکان و نوجوانان باشند.
شنبه ۲۸ دی ۱۳۹۸ - ۱۵:۱۳
نظر شما