به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حسن بن علی بن ابی‌طالب، مشهور به امام حسن مجتبی (ع)، نیمه رمضان سال سوم هجری، دیده به جهان گشود. ایشان، نخستین فرزند امام علی (ع) و فاطمه زهرا (س) و نخستین نوه پیامبر(ص) است. بنابر گزارش‌های تاریخی، نام «حسن» را پیامبر (ص) برایش برگزید و ایشان را بسیار دوست داشت. امام حسن مجتبی (ع)، هفت سال از عمر خود را با پیامبر (ص) همراه بود و در بیعت رضوان و ماجرای مباهله با مسیحیان نجران حضور داشت. ایشان دومین امام شیعیان بوده که ۱۰ سال (۴۰-۵۰ق) امام و حدود هفت ماه خلیفه مسلمانان بود. اهل‌سنت امام حسن مجتبی (ع) را آخرین خلیفه از خلفای راشدین دانسته‌اند.
 
به مناسبت سالروز این میلاد فرخنده، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، به بیان برخی از ویژگی‌های رفتاری و خصلت‌های وجودی امام حسن مجتبی (ع) پرداخت.
 
وی بیان کرد: در سالروز ولادت باسعادت امام حسن مجتبی (ع) کاملا شایسته است با نگاهی گذرا به مسیر زندگی آن بزرگوار، درس‌های لازم را فرا بگیریم و به آن‌ها عمل کنیم.
 
این نویسنده و قرآن‌پژوه افزود: با توجه به اینکه سیره اعتقادی ائمه (ع) برای همیشه روزگار است، در این  زمانه خاص، قرائت‌های مختلفی از سیره معصومان می‌توانیم داشته باشیم، اما باید دید کدام قرائت فوری‌ترین، ضروری‌ترین و کارآمدترین است. در روزگار حاضر، برای ما جنبه‌های انسانی و اخلاقی سیره امامان (ع) ضروری‌ترین است.
 


مهدوی‌راد در ادامه گفت: نوع نگاهی که امام حسن مجتبی (ع) به شأن و شخصیت انسان داشتند و توصیه‌ای که به حفظ کرامت و حیثیت انسان‌ها می‌فرمودند، بسیار درس‌آموز است. امام تاکید داشتند که انسان‌‌ها با همگرایی زندگی را پیش ببرند؛ در این زمینه سیره آن حضرت حقیقتا حیرت‌آور است.
 
نویسنده کتاب «آفاق تفسیر» اظهار کرد: معروف است امام مجتبی (ع) در مدینه گام برمی‌داشت که شخصی که مشخص بود از دربار بنی‌امیه است، امام را دید و به ایشان ناسزا گفته و درشت‌گویی کرد. وقتی صحبت او تمام شد، حضرت فرمود که به‌نظر می‌رسد شما مسافر باشید و آنچنان که باید مرا نمی‌شناسید. اگر در این شهر جایی را برای اسکان ندارید، برای شما محلی را مهیا کنیم و امکانات مالی در اختیار شما قرار دهیم و اگر تنها هستید، مصاحبت با ما برای شما نیکو خواهد بود. آن فرد با شنیدن این سخنان و مشاهده برخورد امام مجتبی (ع)، بی‌اختیار از مرکب پایین آمد و دست حضرت را بوسید و گفت که خدا می‌داند چه کسی باید امام و پیشوا باشد و امامت ملت را بردوش بکشد.
 
سردبیر فصلنامه نقد کتاب «قرآن و حدیث»، ادامه داد: در آن زمان که به دلیل فشارهای حکومت مردم در تنگنا بودند، در مهمانخانه امام به روی همه باز بود. امام بارها در طول زندگی بابرکت خود، همه اموالش را در راه خدا بین نیازمندان تقسیم کرد.
 
مهدوی‌راد همچنین با اشاره به قرارداد صلح میان امام حسن مجتبی (ع) و معاویه، گفت: نکته‌ای درباره این صلح که بسیار کم به آن توجه شده این است که امام قراداد صلح را قبول کرد، ولی حرکت حضرت در پذیرش صلح در ادامه حرکت امیرالمومنین علی (ع) برای احیای سنت پیامبر (ص) بود. این موضوع در کتاب «صلح امام حسن (ع) باشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ» با ترجمه مقام معظم رهبری به خوبی تبیین شده است. علی (ع) بعد از 25 سال که زمام امور را به‌دست گرفت، وقتی در مسجد به نماز ایستاد، ابوموسی اشعری گفت که نماز علی ما را به یاد نماز رسول‌الله انداخت. مهم‌ترین برنامه‌ریزی حضرت علی (ع)، بازگشت سنت به جایگاه اصلی خود بود.
 
این قرآن‌پژوه افزود: امام حسن مجتبی (ع) دست‌کم در بندهای قرارداد صلح، به‌‌گونه‌ای هوشمندانه در جهت احیای سنت نبوی گام برداشت. از جمله اینکه معاویه به کتاب خداوند و سنت پیامبر (ص) پایبند باشد، پس از معاویه خلافت به خاندان عترت بازگردد، معاویه باید ناسزا گفتن به امیرالمومنین علی (ع) را ترک کند، بیت‌المال کوفه به معاویه واگذار نخواهد شد، معاویه باید به خانواده‌های شهدای جنگ رسیدگی و از بیت‌المال به آن‌ها غرامت پرداخت کند و اموال مومنان نباید تاراج شود. امام مجتبی (ع) در فرصت 10 ساله امامت، توانستند در مرکزیت شام و دمشق، سنت پیامبر (ص) را تبلیغ کنند.
 


وی در پایان بیان کرد: این نگاه بسیار نو و روشنگرانه درباره قیام و آنگاه صلح امام حسن مجتبی (ع) و موضع ایشان در مدت 10 سال امامت در حهت احیای سنت و ضربه زدن به خاندان اموی، بسیار درس‌آموز است. علامه آیت‌الله سید سامی البدری در کتاب خوبش با عنوان «الامام الحسن فی مواجهة انشقاق الاموی» به خوبی این رویکرد را تبیین و واکاوی کرده است.