به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، یادنامه استاد فقید، دکتر رشید عیوضی با عنوان «پیرِ گلرنگ»، به خواستاری رحمان مشتاق‌مهر و احمد گلی و به اهتمام محمدطاهر خسروشاهی طی روزهای گذشته راهی بازار نشر شده است.
در بخشی از مقدمه این کتاب به قلم رحمان مشتاق‌مهر و احمد گلی آمده است: «یادنامه‌ای که پیش‌رو دارید، قرار بود چند سال پیش، و در زمان حیات استاد رشید عیوضی منتشر شود، اما با همه کوششی که به‌کار رفت، نتیجه آن نبود که به مثابه تجلیل نامه‌ای از زحمات و خدمات علمی ـ آموزشی پربار آن بزرگ‌مرد انتشار یابد. این بود که مسکوت گذاشتن آن را ترجیح دادیم. بعد از درگذشت استاد، انتشار یادنامه‌ای برای پاس‌داشت نام و یاد عزیزشان را دینی بر گردن خود می‌دانستیم که به گونه‌ای باید ادا می‌کردیم؛ از این‌رو دوباره دست یاری به سوی استادان و محققّانی که نام‌شان را مایه اعتبار این دفتر می‌دانستیم، دراز کردیم. در این‌جا بایسته است از کوشش‌های صادقانه و بی‌منّت و پیگیری‌های خستگی‌ناپذیر دوست باصفای‌مان محمد طاهری خسروشاهی یاد کنیم که وقتی درماندگی ما را دیدند، با گشاده‌رویی به یاری‌مان شتافتند و مقالات شایسته این یادنامه را فراهم آوردند. رشید عیوضی، مصداق کامل یک معلم واقعی بود. تا آخرین ماه‌های زندگی‌اش، بهترین ساعاتِ عمرش را در کلاس‌های درس و در جمعِ دانشجویان و شاگردانی که او را از صمیم دل دوست می‌داشتند، سپری کرد و اوقات استراحتش را به اندیشه و ذوق‌ورزی درباره یکایک کلمات و ابیات شعر حافظ پرداخت و یک لحظه از آموختن ـ به هر دو معنی کلمه ـ فراغت نیافت!»
در کتاب «پیرِ گلرنگ» یادداشتی به قلم محمد طاهری‌خسروشاهی، روزشمار زندگی و آثار رشید عیوضی و گفت‌وگویی مفصلی از علی‌اصغر محمدخانی با مرحوم عیوضی آمده است.
در بخشی از یادداشت محمد طاهری‌خسروشاهی می‌خوانیم: «اینک که این مجموعه، مجمع روح و ریحان شده است و روضه‌ای از روضات رضوان؛ و پرده از جمال باکمال خویش برمی‌گشاید؛ در برگیرنده مقالاتی است از دوستان، همکاران و ارادتمندان حضرت استادی که یا درباره او و آثارش نوشته‌اند و یا یکی از مقالات و یادداشت‌های خود را در موضوعات متنوع-عمدتاً حافظپژوهی- به یادنامه او اهدا کرده‌اند. واجب است از همه این عزیزان که با اهدای مقالات ارزشمند خود، بر برگ و بار این یادنامه افزودند و دری از لطف بر ما و بابی از نیکنامی بر خود گشودند، سپاسگزاری کنم و عنایتشان را پاس دارم.»
حسن اسدی تبریزی، ایرج امیرضیائی، کاووس حسنلی، اصغر دادبه، ویدا دستمالچی، حسین دوستی، هاشم دهقان، محمدرضا ضیاء، علی غضنفری‌سرابی، سعیدالله قره‌بیگلو و یحیی نورالدینی‌اقدم افرادی هستند که در بخش «درباره استاد» یادداشت‌هایی از آنها درباره مرحوم رشید عیوضی منتشر شده است.
بخش «مقالات اهدایی»، آخرین بخش این کتاب از 59 مقاله تشکیل شده است که در این بخش مقالات افرادی مانند سجاد آیدنلو، غلامحسین ابراهیمی‌دینانی، نصرالله امامی، اکبر ایرانی، اسماعیل تاج‌بخش، بهاءالدین خرمشاهی، رضا داوری اردکانی، قدمعلی سرامی، محمدرضا شفیعی‌کدکنی، علی‌اشرف صادقی، محمود عابدی، میرجلال‌الدین کزازی و عباس ماهیار آمده است.
در پشت جلد این کتاب می‌خوانیم: «تحقیقات ارزشمندِ دکتر رشید عیوضی، استاد دانشگاه تبریز، در حوزه رمزگشایی از ریزه‌کاری‌هایِ لفظیِ دیوانِ حافظ و ارائه نسخه‌ای اصیل و مورد اعتماد از این گنجینه بزرگ، یکی از بهترین رهیافت‌ها به شعرِ حافظ و مرجعی مطمئن برای شناخت مفاهیم کلیدی و نمادهای اساسی ذهن و زبان اوست. عیوضی عمر خود را در راه تصحیح دیوان حافظ و نشر فرهنگِ پربار ایرانی و اسلامی سپری کرد و علاوه بر مراتبِ فضل و دانش، از سجایای اخلاقی و صفاتِ حمیده انسانی نیز برخوردار بود.
بعد از آنکه استاد، رخ در «وادی رحمت» پوشاند، گفتیم که یادنامه‌ای فراهم کنیم تا مگر سطحی از غبارینه سنگین ناملایمات را از خاطرِ روحش بزداییم. اینک که یادنامه «پیرِ گلرنگ» عرصه حافظپژوهی، مَجمع روح و ریحان شده است؛ و پرده از چهره خویش برمی‌گشاید؛ در برگیرنده مقالاتی است از دوستان، ارادتمندان و شاگردان استاد که یا درباره او و آثارش نوشته‌اند و یا یکی از مقالات و یادداشت‌های خود را در موضوعات متنوع ادبی ـ عمدتاً حافظپژوهی ـ به یادنامة او اهدا کرده‌اند.»
استاد دکتر رشید جداری عیوضی در 21 بهمن 1307در محلّۀ شتربان (دَوه‌چی)، از قدیمی‌ترین محلّات شهر تبریز، متولد شد. او از اول مهرماه 1333 به تدریس زبان و ادبیات فارسی در دبیرستان «تمدّن» تبریز پرداخت و در بیست‌وپنجم همان ماه، با احراز رتبۀ اوّل دانشجویان ادبیات فارسی، مدال درجه اوّل فرهنگ را دریافت کرد و بعد از چند ماه، به پایمردی استاد فقید دکتر عبدالرسول خیام‌پور، با پایۀ سه اداری (مأمور به خدمت از آموزش‌وپرورش)، به استخدام دانشگاه تبریز درآمد. عیوضی در سال 1337 همزمان به دورۀ کارشناسی ارشد و دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران راه یافت و در کلاس درس استادان بزرگ و نامداری همچون بدیع‌الزّمان فروزانفر، مدرّس رضوی، سعید نفیسی، عبدالعظیم قریب، ابراهیم پورداوود و دیگران حاضر شد.
وی پس از اخذ شهادت‌نامه از استادان عبدالعظیم قریب، ابراهیم پورداوود، صادق کیا و سعید نفیسی، در خرداد 1340 به اخذ درجۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران توفیق یافت. او در اردیبهشت ماه 1345 از رسالۀ دورۀ دکتری خود با عنوانِ «شیطان در ادب فارسی»، به راهنمایی استاد ابراهیم پورداوود و مشاورت استادان پرویز ناتل خانلری، یحیی ماهیارنوابی، ذبیح‌الله صفا و لطفعلی صورتگر، با موفقیت دفاع کرد. در خردادماه 1347 مجموعه شعر وی به نام «راز خاموش» توسط انتشارات اختر شمال تبریز منتشر شد. در شهریور 1349 به درجۀ دانشیاری زبان و ادبیات فارسی ارتقا یافت و در پی بازنشستگی مرحوم ادیب توسی به مدیریت نشریۀ دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تبریز رسید و در 1352 به سمت ریاست دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز منصوب شد. دکتر عیوضی در دی‌ماه 1355 بنا به تأیید و تصویب استاد حسن قاضی، استاد احمد ترجانی‌زاده، استاد منوچهر مرتضوی و استاد ابوالفضل مصفّا به درجۀ استادی زبان و ادبیات فارسی ارتقا یافت.
تصحیح دیوان همام تبریزی نخستین اثر پژوهشی وی بود که در سال 1351 توسط انتشارات مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ایران به چاپ رسید. تصحیح انتقادی و انتشار دیوان حافظ (براساس سه نسخۀ کهن) نخستین اثر تحقیقی او دربارۀ حافظ بود که در فروردین‌ماه 1356 با همکاری دکتر اکبر بهروز منتشر شد. دیوان حافظ (تصحیح دکتر عیوضی و دکتر بهروز) در سال 1363 توسط انتشارات امیرکبیر تجدید چاپ شد. همچنین نشر صدوق در سال 1370 دیوان همام تبریزی را تجدید چاپ کرد.
تصحیح و انتشار دیوان حافظ (بر اساس هشت نسخۀ کهن)، در دو جلد، کوشش تازۀ وی در حوزۀ حافظ‌شناسی بود که انتشارات صدوق آن را در 1376 به چاپ رساند. این کتاب در سال 1377 جایزۀ اوّل بنیاد فارس‌شناسی و لوح سپاس را در شیراز دریافت کرد. تصحیح دیوان حافظ همچنین جایزۀ شانزدهمین دورۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را در زمینۀ تحقیقات ادبی احراز کرد.
انتشار مقالۀ «پیر گلرنگ» (دفتر دوم مجموعۀ حافظپژوهی، کوروش کمال سروستانی، بنیاد فارس‌شناسی) در 1378، انتشار دیوان حافظ (با تجدید نظر و ذکر نسخه‌بدل‌ها برای استفادۀ عموم ـ تک‌جلدی) توسط انتشارات امیرکبیر در 1379، انتشار کتاب «حافظ برتر کدام است؟» توسط انتشارات امیرکبیر در 1384، دریافت قلم زرّین و لوح سپاس و جایزۀ اوّل چهارمین جشنوارۀ قلم زرّین (برای کتاب «حافظ برتر...»)، انتشار دیوان حافظ (بر اساس نه نسخۀ کامل کهن) توسط امیرکبیر در 1385 و انتشار دیوان تک‌جلدی حافظ (مورّخ 813 تا 8277 قمری) توسط انتشارات امیرکبیر در 1386 از جملۀ آخرین فعالیت‌ها و موفقیت‌های علمی وی بود.
شادروان دکتر رشید عیوضی در نخستین ساعات روز جمعه هفتم آذرماه 1393 در بیمارستان امام رضا(ع) تبریز درگذشت و در قطعۀ هنرمندان وادی رحمت تبریز به خاک سپرده شد.
کتاب «پیرِ گلرنگ»، در یک هزار و 183 صفحه، شمارگان 500 نسخه و به‌بهای 96 هزار تومان از سوی نشر ادبیات زیر خط چاپ رفته است.
یکشنبه ۳ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۴:۱۵
نظرات