خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در پرونده‌ای که با عنوان «شرایط ناشران برای انتشار داستان ایرانی» آغاز کرده‌ایم، در تلاش هستیم تا به شرایط ناشران برای انتشار داستان ایرانی بپردازیم. در همین راستا در دومین گفت‌وگو این پرونده به سراغ علیرضا اسدی، مدیر نشر نیماژ رفته‌ایم؛ انتشاراتی که در مدت کمتر از چهار سال آثار زیادی را منتشر کرده است.
 
در شرایط فعلی، وضعیت داستان و رمان ایرانی به چه صورت است؟
 
در حوزه کتاب مهم‌ترین بخشی که دیده می‌شود، حوزه رمان و داستان است.سایر بخش‌ها مانند نمایشنامه، فیلمنامه، شعر، فلسفه، تاریخ و اقتصاد به اندازه این بخش طرف‌دار ندارد و اگر کتاب‌های آموزشی را کنار بگذاریم، 90 درصد کتاب‌های خریداری شده به این بخش اختصاص دارد. با این حال، وضعیت داستان ایرانی چندان مناسب نیست و بیشتر خرید‌ها در حوزه داستان و رمان ترجمه است.
 
دلیل چنین وضعیتی چیست و یا به عبارت بهتر چرا ناشران به سراغ داستان‌های ایرانی نمی‌روند؟
 
به نظرم هر ناشری می‌تواند مترجمی را پیدا کند، با او قرارداد ببندد، بعد کتابی مطرح را برای ترجمه و انتشار به مترجم بدهد و در پایان با درج عنوان پرفروش‌ترین کتاب فلان کشور یا فلان سایت روی جلد اثر، اقدام به عرضه کتاب کند. در چنین شرایطی، ما زمانی می‌توانیم ادعای انجام کار فرهنگی و حمایت از ادبیات داخلی کنیم که به حمایت از نویسندگان داخلی بپردازیم.  اتفاق مهم، حمایت از داستان‌نویسان داخلی است.  متاسفانه در سال‌های اخیر ناشران گرایش زیادی به انتشار داستان‌های ترجمه داشته‌اند و مزاج مخاطب را به سمت داستان‌های خارجی برده‌اند؛ این در شرایطی است که ما نویسندگان بسیار خوبی داریم که رمان‌های جذاب و قابل قبول می‌نویسند و اگر روی آنها سرمایه‌گذاری شود می‌توانند حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشند. شاید یکی از دلایلی که ادبیات معاصر ما در عرصه بین‌الملل چندان موفق نبوده است نیز به همین کم‌کاری‌ها برمی‌گردد.
 
شما معتقدید که تغییر ذائقه مخاطب توسط ناشران، دلیل فروش بالای رمان‌های خارجی در کشور است؟

دقیقاً. متاسفانه تمایلی به انتشار داستان ایرانی وجود ندارد و اگر هم تمایلی باشد، ناشران به سراغ داستان‌های عامه‌پسند یا نویسندگان شناخته شده می‌روند، در نتیجه ادبیات جدی پیگیری نمی‌شود و اتفاق خاصی در این عرصه رخ نمی‌دهد.
 
شرایط انتشار کتاب در نشر نیماژ به شکلی است؟

ما داستان‌نویسان بسیار زیادی داریم و اگر به آمار نشر دقت کنیم متوجه خواهیم شد که روزانه چندین عنوان کتاب در حوزه ادبیات منتشر می‌شود. همین موضوع کار ما را سخت می‌کند بنابراین سعی می‌کنیم نویسندگانی را انتخاب کنیم که شاخص‌تر هستند. در توضیح نحوه انتخاب نیز باید بگویم که کتاب‌ها در انتشارات ما توسط شورای کارشناسی انتخاب و بعد از آن چاپ می‌شوند. این شورا از یک دبیر و چند کارشناس حوزه ادبیات تشکیل شده است که این افراد بعد از فراخوان‌های منتشر شده توسط انتشارات، آثار را بررسی و کتاب‌هاب قابل قبول را برای چاپ به بخش نشر معرفی می‌‌کنند.
 
از میان کتاب‌های ارسالی، چند درصد منتشر می‌شوند؟

با توجه به حجم زیاد کتاب‌های ارسالی، نمی‌توانیم همه آنها را منتشر کنیم. جالب است که بدانید در فراخوان سال گذشته، 500 عنوان داستان و رمان به دفتر نشر ارسال شد اما ما در بهترین حالت می‌توانیم 20 تا 30 عنوان از این کتاب‌ها را منتشر کنیم. این در شرایطی است که از این 500 عنوان تقریبا 50 درصد آنها قابل دفاع هستند، به همین دلیل پرونده انتشار کتاب در نیماژ تا سال 97 بسته شده است و از این به بعد اگر کتابی شرایط لازم برای انتشار را داشته باشد، در سال 98 منتشر خواهد شد.
 
از بین کتاب‌های منتشر شده آیا کتابی را به سفارش شخصی خاص منتشر کرده‌اید؟
 
روزانه چندین کتاب از طریق افراد مختلف که من به آنها ارادت دارم به نشر نیماژ پیشنهاد می‌شود اما تا به امروز زیر بار چنین کارهایی نرفته‌ام و تمامی کتاب‌ها نشر، در صورت تایید شورای انتخاب کتاب منتشر شده‌اند. ما مخاطب‌مان را دوست داریم و به آنها احترام می‌گذاریم، بنابراین سیاست ما نیست که کتاب‌های سفارشی و نامناسب را به آنها ارائه دهیم.
 
یعنی در انتخاب کتاب‌ها پارتی‌بازی نمی‌کنید؟
 
ما در نشر کتاب‌ها پارتی‌بازی نمی‌کنیم اما اولویت‌بندی داریم و زمانی که یک نویسنده سرشناس مانند احمد پوری یا کوروش اسدی کتابی می‌نویسد، نمی‌توانیم از نام آنها بگذریم و کتابشان را در صف انتشار قرار دهیم، زیرا این افراد اسم‌شان به نشر و ادبیات کمک می‌کند؛ بنابراین کتاب‌های آنها خارج از نوبت منتشر می‌شوند.
 
حتی اگر کسی حاضر باشد برای انتشار کتابش پولی بدهد باز هم اقدامی به انتشار کتابش نمی‌کنید؟

خیر، این کار را نمی‌کنیم. در این سال‌ها تمامی کتاب‌های چاپ شده با سرمایه انتشارات بوده و ما هیچ کتابی را با هزینه مولف منتشر نکرده‌ایم و تمامی نویسندگان، مترجمان و شاعران نیماژ به ازای چاپ کتاب‌هایشان از ما حق تالیف می‌گیرند.
 
چه برنامه‌ای برای توسعه داستان ایرانی دارید؟

برنامه‌های گسترده و متنوعی داریم تا بتوانیم گرایش مخاطب را به سمت رمان و داستان ایرانی سوق دهیم. برنامه ما این است که فرهنگ مطالعه را نیز افزایش دهیم، در این راستا بخشی به تبلیغات ما برمی‌گردد و بخش دیگر به این موضوع که ما باید بتوانیم دنیای جدیدی را برای مخاطب ایجاد کنیم تا بهترین تفریح برای جوانان ما کتاب خواندن باشد. البته این فضای مهیج قرار نیست از طریق چاپ کتاب‌های غیراخلاقی که مسائل اعتقادی ما را زیر سوال می‌برد انجام شود.