به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست خبری نهمین دوره جایزه جلال آل‌احمد صبح امروز (23 آذرماه) با حضور مهدی قزلی، دبیر اجرایی جایزه، منیژه آرمین، دبیر علمی جایزه و اصحاب رسانه در ساختمان بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان برگزار شد.
 
مهدی قزلی در ابتدای این نشست با اشاره به تاخیر در برگزاری مراسم اختتامیه جایزه جلال اظهار کرد: برای پاسداشت زبان فارسی، جشنواره‌های زیادی برگزار می‌شود که جایزه ادبی جلال بزرگ‌ترین آن است. طبق برنامه اجرایی قرار بود که جایزه در سالروز تولد جلال آل‌احمد برگزار شود اما از آنجایی که این جایزه جشن بزرگ ادبیات داستانی ماست، مناسب نبود که مراسم اختتامیه در ایام اربعین حسینی برگزار شود؛ به همین دلیل این جایزه با چند روز تأخیر برگزار خواهد شد اما امیدواریم که در سال‌های آینده شاهد برگزاری این جایزه در سالروز تولد جلال آل‌احمد باشد.
 
وی ادامه داد: در گذشته جایزه جلال دبیر مشخصی نداشت و هر کسی که به‌عنوان دبیر جایزه کتاب سال معرفی می‌شد، به صورت اتوماتیک، دبیر این جایزه نیز بود؛ اما با مصوبه جدید‌ شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیر جایزه جلال از امسال به صورت مجزا انتخاب می‌شود. همچنین برای اولین‌بار است که یک خانم به عنوان دبیر یک جایزه ادبی معتبر معرفی می‌شود که ما این اتفاق را نیز به فال نیک می‌گیریم.
 
دبیر اجرایی جایزه جلال با اشاره به اضافه شدن بخش ادبیات فارسی غیر ایرانی اظهار کرد: جایزه جلال در وضعیت بسیار خوبی قرار دارد و همان‌طور که می‌دانید این جایزه بهترین جایزه ادبی حال حاضر است؛ در چنین شرایطی نیاز است که ما مرزها را افزایش دهیم و خودمان را تثبیت کنیم، به همین دلیل، در این راستا ما در کنار جایزه جلال که به ادبیات فارسی ایرانی‌ها می‌پردازد، برای نخستین بار به ادبیات فارسی غیرایرانیان نیز پرداختیم و ادبیات 10 سال گذشته افغانستان را بررسی کردیم.
 
وی افزود: امیدوارم این اتفاقات قدمی باشد برای آنکه جایزه ادبی غیر ایرانیان جلال در کنار جایزه اصلی برگزار شود. در این راستا، نامزدهای ادبیات افغانستان ظرف روزهای آینده اعلام خواهد شد و این جایزه در سال آینده مانند بخش ایرانی، به بررسی کتاب‌های سال گذشته آن کشور خواهد پرداخت. قصد داشتیم در این دوره از جایزه ادبیات تاجیکستان را نیز بررسی کنیم اما به دلیل آنکه آنها از خط سیریلیک استفاده می‌کنند، بررسی آثار کمی مشکل بود و امیدواریم که این اتفاق در سال‌های آینده رخ دهد.
 
قزلی با اشاره به راه‌اندازی سامانه رصد ادبیات داستانی گفت: براي اينكه انتخاب‌هايمان، دقيق‌تر باشد و از وضعيت داستاني شناخت بهتري حاصل كنيم، يك گروه رصد تشكيل داده‌ايم كه هيچ ارتباط تشكيلاتي با هيأت داوران جايزه جلال ندارند. اين گروه رصد، تنها به بررسي آثار ادبي مي‌پردازد. البته نتايج اين بررسي‌ها به هيأت داوران منتقل می‌شود كه در واقع، انجام برخي از مسئوليت‌هاي دبيرخانه جايزه جلال است. دبيرخانه جايزه وظيفه شناسايي، دسته‌بندي و غربال اوليه آثار را زير نظر دبير علمي به عهده دارد كه اين مهم به كمك گروه رصد انجام شده است. گروه رصد در اين راه، بیش از 1000 کتاب را بررسی و 483 كتاب را شناسايي و مطالعه کرده و درباره آنها نظر مکتوب داده است اما این نظرات، مقدماتی و اولیه هستند و در داوری دخالت داده نمی‌شوند.
 
وی ادامه داد: داوران این دوره در کنار آثار بررسی شده در سامانه رصد ادبیات داستانی کتاب‌های ارسالی را نیز بررسی کردند اما برای ما جالب بود آثاری که به عنوان کاندید انتخاب شدند همگی در همان دایره انتخابی سامانه قرار داشتند.
 
دبیر اجرایی جایزه جلال با اشاره به زمان برگزاری مراسم اختتامیه این جایزه اظهار کرد: مراسم اختتامیه جایزه جلال از ساعت 15 روز شنبه (4 دی‌ماه) برگزار خواهد شد و خوشحالیم که امسال در کنار برندگان جایزه که هرساله ایرانی بوده‌اند، از برگزیدگان افغانستانی نیز قدردانی خواهیم کرد. خوشبختانه دوران بی‌تفاوتی به جایزه جلال به پایان رسیده و این جایزه با استقبال خوب اهالی ادبیات برگزار می‌شود.
 
قزلی با اشاره به داوری آثار رسیده به دبیرخانه جایزه جلال گفت: داوران با رعایت تمامی مسایل اخلاقی کاملا امانت‌دار بوده‌اند و هیچ‌کس از برگزیدگان جایزه اطلاعی ندارد. حتی در صحبتی که با سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشته‌ایم برای جلوگیری از هرگونه تنشی، اسامی به صالحی نیز اطلاع داده نشده است و این نشان می‌دهد که داوران به صورت کاملا مستقل آثار مناسب را انتخاب کرده‌اند. امروز صراحت، شفافیت و امانت‌داری در جایزه جلال به نقطه مطلوبی رسیده است و این نتیجه تلاش همکاران من در بنیاد ادبیات داستانی است.

مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان درباره ارتباط جایزه جلال آل‌احمد با جایزه کتاب سال اظهار کرد: کتاب سال، جایزه‌ای محوری در جمهوری اسلامی ایران است. پیش از این برای جایزه «جلال آل‌احمد» 100 سکه بهار آزادی در نظر گرفته شده بود. همین امر موجب می‌شد که این جایزه «کتاب سال» را تحت تاثیر قرار دهد. از طرفی هدیه نقدی که برای جایزه جلال در نظر گرفته شده بود بسیار زیاد بود و معمولا این جایزه به کسی تعلق نمی‌گرفت. گاهی اوضاع بد مالی دولت‌ها موجب می‌شد که این جایزه به کسی تعلق نگیرد. گاهی هم مقدار جایزه آن‌قدر زیاد بود که برگزارکنندگان صلاح نمی‌دیدند این جایزه را به کسی بدهند. به همین دلیل مقدار جایزه را کم و در قالب تقدیر آن را اهدا می‌کردند.

وی ادامه داد: همه این مسائل باعث شد که ما جایزه جلال را هم‌سنگ جایزه «کتاب سال» قرار دهیم. در واقع جایزه جلال بخشی از جایزه «کتاب سال» است و به برنده این جایزه، لوح تقدیر کتاب سال هم داده می‌شود.

قزلی درباره تعداد سکه‌هایی که در این دوره به برگزیدگان جایزه جلال آل‌احمد اهدا می‌شود، عنوان کرد: 30 سکه برای برگزیده، 15 سکه برای تقدیری‌ها و 10 سکه برای برگزیدگان افغانستانی در نظر گرفته شده است. همچنین در اعلام آثار رسیده به جایزه جلال آل‌احمد باید بگویم که دو هزار و 860 کتاب در حوزه رمان و داستان کوتاه، 500 کتاب در حوزه مستندنگاری و 120 کتاب در حوزه نقدادبی به دبیرخانه رسیده است.
 
در ادامه این نشست منیژه آرمین با ابراز خوشحالی از انتخابش به عنوان دبیر علمی جایزه جلال گفت: خوشحالم در جایزه‌ای که به اسم جلال آل‌احمد نامگذاری شده است، حضور دارم چراکه به نظرم هر حضوری در حوزه ادبیات افتخارآمیز است. همچنین باید بگویم که این دوره از جایزه دوره بسیار خوبی است که در ادامه توضیح خواهم داد.
 
وی افزود: پروسه انتخاب داوران کاملا دموکراتیک بوده و داوران با رأی هیأت علمی انتخاب شده‌اند. همچنین به دلیل اینکه تصمیمات با خرد جمعی اتخاذ شده است، ضریب خطا بسیار پایین بوده و داوران نهایت دقت را به خرج داده‌اند و تفکرات شخصی را در انتخاب‌های خودشان دخالت نداده‌اند.
 
دبیر علمی جایزه جلال آل‌احمد با اشاره به نتایج به دست آمده از آثار برگزیده این دوره از جایزه اظهار کرد: با بررسی آثار رسیده به دبیرخانه جشنواره به این نتیجه رسیدیم که تعداد شرکت‌کنندگان نسبت به دوره‌های گذشته افزایش پیدا کرده است. همچنین زنان داستان‌نویس حضور پررنگ‌تری در جایزه داشته‌اند و نویسندگان دیدگاه‌‌های متفاوتی در انتخاب ساختار، محتوا و پرداختن به سوژه‌ها اتخاذ کرده‌اند.
 
وی ادامه داد: بعد از مطالعه آثار ارسالی، به‌عنوان فردی که حداقل کتابخوان است می‌توانم بگویم که بعد از 40 سال، ادبیات داستانی ما به ترجمه داستان‌های بیگانه نیاز ندارد، مقلد نیست و مستقل شده است. همچنین این روزها ادبیات ما دیگر دچار یکسان‌نویسی و شعارزدگی نیست و نویسندگانی داریم که دارای تفکر خودساخته هستند و این نوید روزهای روشنی برای ادبیات داستانی ماست. خوشحالم که ادبیات داستانی ایران در پرداختن به داستان و رمان از حالت تفننی خارج شده و به‌صورت جدی به داستان و رمان نگاه می‌کند.
 
آرمین با اشاره به عدم معرفی کاندیدهای حوزه نقد داستان گفت: متاسفانه در نقد ادبی داوران هیچ اثری را به عنوان نامزد معرفی نکرده‌اند که این چالشی برای ادبیات ماست. در همین راستا بنیاد ادبیات داستانی مسئولیت آسیب‌شناسی و ارایه راهکارهای مناسب برای حل این موضوع را به عهده گرفته است.

اختتامیه نهمین جایزه جلال آل‌احمد، روز شنبه (4 دی‌ماه) از سوی بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان در تالار وحدت برگزار می‌شود.