به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نخستین چاپ کتاب «مقایسه انواع روشهای برآورد تغذیه آب زیرزمینی» نوشته مشترک نرگس دولت‌آبادی و طیبه احمدی در پنج فصل با عنوان‌‌های «مقدمه»، «کلیات»، «داده‌ها و روشهای حل مساله»، «یافته‌ها و تحلیل آن‌ها» و «نتیجهگیری» از سوی نشر «نگره» راهی بازار کتاب شده است.
نویسندگان در نخستین فصل به طرح مساله پرداخته‌اند. در این‌باره می‌خوانیم: «استعمال منابع آبزیرزمینی در برآورد ساختن نیاز‌های روز‌افزون شهری، صنعتی و عمدتا کشاورزی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک که مشکل خشکی و کمبود بارش جزو لاینفک آن‌هاست، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. به منظور مدیریت بهینه منابع آبزیرزمینی، نیاز به برخورداری از اطلاعات دقیقی از ورودی‌های (تغذیه) و خروجی‌ها (پمپاژ و تخلیه طبیعی) در هر حوضه آب زیرزمینی به‌گونه‌ای که رفتار بلند‌مدت آبخوان و عملکرد پایدار آن را بتوان برآورد یا مجددا ارزیابی نمود، احساس می‌شود.»
دومین فصل کتاب به کلیات این طرح پژوهشی اختصاص دارد. در این فصل انواع تغذیه آب زیرزمینی شامل تغذیه مستقیم، تغذیه غیر‌مستقیم و تغذیه موضعی و انواع تکنیک‌‌های برآورد تغذیه یعنی اندازه‌گیری‌های مستقیم، بیلان آب (شامل روشهای هیدروگراف)، بیلان رطوبتی خاک، بیلان آب آبراهه، جریان پایه رودخانه، منحنی‌های کاهشی جریان رودخانه یا چشمه، روابط بارندگی و تغذیه، حرکت تجمعی بارش (CRD) و دارسی به تفصیل بیان شده است.
در سومین فصل کتاب نویسندگان درباره ویژگی‌های منطقه مورد مطالعه آورده‌اند: «دشت نیشابور جزوی از حوضه آبریز «کالشور نیشابور» است که در دامنه جنوبی ارتفاعات بینالود و در شمال شرق کویر مرکزی واقع شده است. این حوضه در طول جغرافیایی ΄13 ◦58 تا ΄30◦ 59 و عرض جغرافیایی ΄40 ◦ 35 تا ΄39 ◦ 36 واقع شده و از شمال به خط‌‌الرأس ارتفاعات بینالود، از شرق به بلندی‌های لیلا‌حوق و بال‌پلنگ، از جنوب به تپه ماهور‌های نیزه‌بند، سیاه‌کوه و کوه نمک و از غرب به حوضه آبریز سبزوار محدود می‌شود.»
در بخش دیگری از این فصل آمده که از نظر زمین‌شناسی، حوضه مذکور را می‌توان به دو بخش متمایز تقسیم‌بندی کرد. بخش نخست عمدتا شامل ارتفاعات شمال شرق دشت بوده و مشخصه اصلی آن عملکرد گسل تراستی جنوب بینالود است که بین واحد‌های سنگی مرتفع پر‌کامبرین و پالئوزوئیک تحتانی تا ژوراسیک و سازندهای دوران سوم حاشیه شمال شرق دشت نیشابور امتداد یافته است. سازندهای واقع در این ناحیه عمدتا شامل آهک و دولومیت، دوونین و سیلورین، شیل، سنگ‌‌‌های سیلتی و آهک‌های ژوراسیک در مجاورت رسوبات ائوسن و نئوژن است.»
در تشریح نتایج پژوهش نیز در فصل چهارم کتاب می‌خوانیم: «ابتدا با استفاده از روش HB مقدار متوسط سالانه تغذیه طبیعی آب زیرزمینی برای کل دشت نیشابور محاسبه شد و سپس با تیسن‌بندی دشت براساس چاه‌های مشاهده‌ای با استفاده از روش DHB مقدار ماهانه تغذیه در هر پلیگون برآورده شد. با اعمال روش WTF علاوه بر مقدار ماهانه تغذیه در هر پلیگون، کسر‌‌هایی از بارندگی و برگشت آب آبیاری که سبب تغذیه می‌‌شوند، برآورد شدند. با اعمال روشهای CRD و RIB نیز علاوه بر تمام موارد فوق زمان تاخیر نفوذ بارندگی برای همه پلیگون حاصل شد.»
فصل آخر کتاب نیز شامل نتیجهگیری از یافته‌های پژوهش است. با قطعیت نمی‌توان گفت که کدام‌یک از روشهای به‌کار گرفته شده نتایج بهتری می‌دهد و بیش‌تر با خصوصیات فیزیکی و زمین‌شناسی دشت هم‌خوانی دارد، اما می‌توان اذعان کرد که هر چه مدل توزیعی‌تر باشد و پارامتر‌های غیرقطعی کم‌تری در آن دخیل باشد، و اطلاعات دقیق‌تری از اجزای بیلان در دست باشد، نتایج آن قابل اعتماد‌تر است.
نخستین چاپ کتاب «مقایسه انواع روشهای برآورد تغذیه آب زیرزمینی» با شمارگان 500 نسخه در 130 صفحه، به بهای 12 هزار تومان از سوی نشر «نگره» به بازار کتاب عرضه شده است.
نظر شما