به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) آیین رونمایی کتاب «در راه» خاطرات علی خسروی‌نیک، به قلم سعید علامیان، شنبه چهارم مهر 1394 با حضور این نویسنده، محمد‌حسین حیدری، عضو انجمن عکاسان انقلاب اسلامی، پرویز بیگی حبیب‌آبادی، شاعر، مسعود میری، روزنامه‌نگار و نایب رئیس انجمن روزنامه‌نگاران دفاع مقدس و عظیم بابایی، مدیر شهرداری منطقه 6 شهرداری تهران در فرهنگسرای سرو برگزار شد.

سربازی که چهره مطهر از خود نساخت
مسعود میری، تفاوت ویژه کتاب «در راه» را همکاری مشترک علی خسروی‌نیک و سعید علامیان دانست و گفت: هر یک از اتفاق‌های آمده در این کتاب فضایی برای نوشته شدن قصه‌ای است. از این نظر که خسروی‌نیک نکاتی دلچسب از زندگی خود را روایت کرده است. به ویژه در فصل نخست کتاب که زندگی او را پیش از انقلاب اسلامی نشان می‌دهد. خسروی‌نیک همان‌گونه که هست، خود را روایت و علاقه‌مندی‌هایش، تمایلاتش و جامعه پیرامونش را همان‌گونه که بوده تبیین می‌کند. او قصد ندارد از خود چهره‌ای مقدس و مطهر نشان دهد.

نایب رئیس انجمن روزنامه‌نگاران دفاع مقدس درباره برجسته‌ترین ویژگی‌های کتاب «در راه» توضیح داد: آن‌چه در همه بخش‌های کتاب خود را نشان می‌دهد این است که راوی به دلیل سابقه پدرش و نظم درونی خود، زیست نظامی را بسیار دوست دارد. وقتی خسروی سرباز می‌شود، ما شوق سرباز شدن را در او می‌بینیم.

وی با اشاره به نظم موجود در میان سربازان ارتش جمهوری اسلامی ایران از گذشته تاکنون، گفت: نظم دقیقی را در دوران صلح و جنگ، در میان سربازان ارتشی می‌بینیم که از دیرگاه تاکنون وجود دارد و در واقع، معنای جنگ منظم این است که انسان‌ها به تناسب جایگاهی که قرار دارند، امتیازگیری و امتیازدهی را فرا بگیرند اما در میان سپاه و بسیج قاعده برعکسی را می‌بینیم و آن این‌که فرمانده از درون سربازانی که به مرور می‌آموزند، خلق می‌شوند و از بستر آن فرماندهانی چون همت و حسن باقری پدید می‌آیند.

میری ادامه داد: نقیضه‌هایی را در رفتار خسروی‌نیک، راوی کتاب می‌بینیم که گمان می‌کنیم با روحیات سربازان جور در نمی‌آید اما در نهایت این دو به خوبی و زیبایی در زندگی این سرباز وظیفه نظام پیش می‌رود. خسروی‌نیک منظم و به قاعده، چند روایت متفاوت از خود در کتاب «در راه» دارد.

این روزنامه‌نگار درباره شیوه نوشتن خاطرات کتاب «در راه» گفت: وقتی سوژه (راوی) خاطراتش را بیان می‌کند، بسیار آزادانه و مطابق با الگوی ذهنی خود از واژه‌ها استفاده می‌کند. نگارنده خاطرات ممکن است این احساسات را از میان ببرد و به همین دلیل خیلی از تاریخ‌شفاهی‌های جنگ تحمیلی، علی‌رغم جذابیت سوژه، دلپذیر نیستند.

بیداری چراغ خرد در اردوگاه دشمن
وی با تاکید بر ضرورت به دست آوردن ذائقه مخاطبان اظهار کرد: علامیان به گونه‌ای واژگان راوی را گردآوری کرده که مخاطب خسته نمی‌شود. او به این دلیل که خسروی را در جان خود پذیرفته است، این توانایی را داشته که در نقش میانجی، احساسات ظریفِ راوی را از فضای کلامی به فضای کلمه‌ای منتقل کند. این امر مخاطب را از خستگی می‌رهاند.

میری ادامه داد: میانجی قرار گرفتن نویسنده خاطرات کتاب «در راه» به گونه‌ای است که ما گاه نمی‌دانیم که آیا راوی دارد سخن می‌گوید یا نویسنده و این زیبایی کتاب «در راه» است. ادبیات دفاع مقدس ما نیازمند ایجاد این نوع میانجی‌گری نویسنده خاطرات تاریخ شفاهی است.

نایب رئیس انجمن روزنامه‌نگاران دفاع مقدس شرح صادقانه را از دیگر ویژگی‌های خاطرات کتاب «در راه» دانست و عنوان کرد: ما در این کتاب شرح گوشه‌ای از خاطرات مردی شریف را ‌‌در اردوگاه دشمن می‌خوانیم که طرفدار صلح است. این، پیام درخشانی را به مخاطب منتقل می‌کند؛ این که گویی در اردوگاه دشمن هم چراغ خرد بیدار و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب «در راه» همین است. نویسنده در این کتاب حتی مهرورزیدن دشمن را هم به چشم آورده است. من فکر می‌کنم این کتاب اثری قابل ترجمه است و زمینه داوری‌های اخلاقمند را نشان می‌دهد و بزرگمردی رزمندگان ما را نمایان می‌کند.

هر کس با سلاح خود جنگید، عکاس با دوربین!
محمد‌حسین حیدری، عضو انجمن عکاسان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس که دیگر سخنران این آیین بود، گفت: همه آحاد مردم برای دفاع مقدس کوشیدند؛ هر کس با اسلحه خودش و عکاسان اولین گروه از هنرمندان بودند که با سلاح خود که دوربین عکاسی بود، در جبهه‌ها حضور یافتند. آن‌چه امروز به یادگار مانده، قطره‌ای از آن شهامت‌ها و رشادت‌هاست که توسط عکاسان ثبت شد.

وی ادامه داد: ما اعتراف می‌کنیم که به قدر ظرفیت خود توانستیم از دریای دفاع مقدس بنوشیم اما آن چه ثبت شده است، اکنون دستمایه‌ای برای خلق اثر توسط شاعران، نویسندگان، نقاشان و دیگر هنرمندان است. در دوران دفاع مقدس این عکس‌ها برای کمک به جبهه‌ها موثر بودند. همچنین به متن روز‌نامه‌های آن دوره سندیت می‌بخشید.

رئیس پیشین انجمن عکاسان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس یادآور شد: عکاسان آثارشان را برای ماندگاری رخداد بزرگ دفاع مقدس ثبت کردند. کتاب عکس «انا فتحنا» از معدود کتاب‌هایی است که به فرهنگ جنگ در آن دوران پرداخته و شامل آثاری بسیار ارزشمندی است که توسط سعید صادقی و بهرام محمدی‌فر در آن دوره گرفته شده است.

انتشار فقط 6 آلبوم عکس از هشت سال دفاع مقدس!
وی با اشاره به این‌که از جنگ 6 روزه اعراب با رژیم صهیونیستی، 54 کتاب عکس از سوی این رژیم منتشر شده است، گفت: این آثار بارها و بارها تجدید چاپ شدند و در تمام مراکز نظامی و غیر نظامی‌ رژیم صهیونیستی توزیع شدند. این در حالی است که متاسفانه از دفاع مقدس ما، طبق آمار رسمی، فقط 6 عنوان کتاب عکس چاپ شد.

حیدری تاکید کرد: عکاسان در سال‌های دفاع مقدس وظیفه خود را به درستی انجام دادند و عکس‌هایی را برای تهییج مردم و حضور نیرو‌های تازه‌نفس در جبهه‌ها گرفتند. اکنون در دوره‌ای هستیم که باید بر آثار این عکاسان پژوهش شود. معتقدم دستمایه‌های بسیار خوبی برای پژوهش در حوزه عکاسی دفاع مقدس وجود دارد. من بر «دفاع مقدس» بودن این عکس‌ها تاکید دارم چرا که در پلان نخست همه این مجموعه‌ها هیچ اسلحه‌ای نمی‌بینید و این یعنی فرهنگ مقدس دفاع از میهن. پژوهش بر این آثار بر عهده نویسندگانی چون سعید علامیان است و ما نیازمند سرمایه‌گذاری برای اشاعه فرهنگ دفاع مقدس هستیم.

شعر دفاع مقدس زنده می‌ماند
پرویز بیگی حبیب‌آبادی نیز در بخش نخست برنامه قطعه‌هایی از سروده‌های خود با نام «یاران چه غریبانه» از کتاب «فصل سوم» و مثنوی 301 بیتی درباره شهید چمران با نام «آن همیشه سبز» را خواند: «الهی به آوازه این حریم، به هورالهویزه به هورالعظیم/ به دشتی كه پیوسته عباس داشت، كه بی دست هم خیمه را پاس داشت/ به رمزی كه چون نام خیبر گرفت، غریبانه از ما برادر گرفت/ خبر بود و تكرار خمپاره‌ها؛ جگرگوشه‌ها، پاره پاره رها/ خطر پشت هر لحظه پا می‌گرفت، زیاران ما دست و پا می‌گرفت/  و آن لحظه‌هایی كه خمپاره شصت، میان نماز عزیزان نشست/ نمازی كه یك ركعتش پاره شد، تشهد پر از موج خمپاره شد/ به آنان كه بر دوست، مهمان شدند، و در ساحت عشق، «چمران» شدند.../ كجایند مردان والفجر هشت، كه از خونتان دشت گلپوش گشت/ كجایند مردان فتح المبین، كجایند اسطوره های یقین»

وی سپس گفت: شاعر باید در اطراف خود ذوب شود، از اطراف خود تاثیر بگیرد و بر اطراف خود هم تاثیر بگذارد. شعر دفاع مقدس چون در ردیف ادبیات پایداری و مقاومت قرار می‌گیرد، همیشه زنده است و به حیات خود ادامه خواهد داد. شعر امروز من، حدیث اختلاف شدید طبقاتی است. من خودم را متعلق به همین سرزمین پهناور می‌دانم و آن‌چه که در شبکه ذهنی و زبانی این مردم شکل می‌گیرد را در شعرهای خودم منعکس می‌کنم تا برای آیندگان به یادگار بماند همان‌گونه که از گذشتگان برای ما مانده است.

این شاعر یادآور شد: من اگر بخواهم برای امروز شعر بگویم، مثلا چنین می‌سرایم: «کاش می‌شد لحظه‌ای پرواز کرد، حرف‌های تازه را آغاز کرد/ کاشکی لبخند‌ها پایان نداشت، سفره‌ها تشویش آب و نان نداشت» این شعری است که پایانش به انتظار ختم می‌شود: «ای سوار سبز، ای سبز سپید/ می‌توان آیا تو را این فصل دید؟/ می‌توان آیا از این ویرانه گفت؟/ از دل خونین اهل خانه گفت؟» معتقدم که شعر حلقه‌های مفقوده تاریخی را پیدا می‌کند.

بابایی، مدیر شهرداری منطقه 6 شهرداری تهران نیز در سخنانی کوتاه گفت: این وظیفه بر اهل قلم است که با تکیه بر ذخیره دفاع مقدس، زوایای مختلف جنگ را در قالب کتاب‌های مختلف نمایان کنند تا شرح رشادت مردم سرزمین ما برای نسل‌های آینده باقی بماند. فرصت ما بسیار اندک است و باید از روش‌های مختلف برای ثبت خاطرات بهره گرفت.

در پایان این آیین، از خانواده شهید سعید جان بزرگی، قدردانی و کتاب «در راه» رونمایی شد.